Quản lý thanh toán trực tuyến của khách du lịch nước ngoài

Sự phát triển ngày càng mạnh của loại hình tour du lịch giá rẻ (tour 0 đồng) kéo theo một số vấn đề nảy sinh như thanh toán bằng ngoại tệ hay du khách và người bán tự thỏa thuận với nhau bằng hình thức thanh toán trực tuyến, không thông qua các ngân hàng của Việt Nam…

Đây là thách thức đối với hoạt động du lịch hiện nay, đòi hỏi cơ quan chức năng cần tăng cường các biện pháp để kiểm tra, giám sát nhằm bảo đảm môi trường kinh doanh lành mạnh, công bằng, hạn chế thất thu ngân sách địa phương.

Cần tăng cường công tác quản lý hoạt động thanh toán trực tuyến của khách du lịch . Trong ảnh: Du khách mua hàng lưu niệm tại Đà Nẵng. (Ảnh mang tính minh họa)

Xu thế thanh toán bằng trực tuyến

Theo ông Lê Sơn Phong, Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông (TT&TT), phương thức giao dịch ví điện tử (VIMO), thanh toán trực tuyến là xu thế trên thế giới hiện nay. Các hãng lớn trên thế giới đã áp dụng phổ biến hình thức thanh toán này.

Một số nước Đông Nam Á như Malaysia cho phép WeChat Pay hay Alipay (của Alibaba, Trung Quốc) hoạt động hợp pháp. Ở Việt Nam, nếu giao dịch thông qua VIMO thì việc thanh toán bằng WeChat Pay vẫn hợp pháp.

“Khách du lịch Trung Quốc sang Việt Nam dùng hình thức thanh toán điện tử có thể xảy ra 2 trường hợp: Một là, thanh toán thông qua đơn vị thanh toán điện tử của Việt Nam. Ví dụ, người dùng Trung Quốc sử dụng công cụ thanh toán WeChat Pay của Trung Quốc và thanh toán qua đơn vị thanh toán VIMO của Việt Nam, đây là thanh toán hợp pháp.

Trường hợp thứ hai, du khách Trung Quốc và cả người bán Việt Nam đều sử dụng WeChat Pay để xác thực việc mua và bán. Đây là hành vi bất hợp pháp và Nhà nước không thu được thuế do tiền Việt Nam không được sử dụng”, ông Phong cho hay.

Với kinh nghiệm lâu năm trong kinh doanh lữ hành, một phó giám đốc doanh nghiệp du lịch trên địa bàn thành phố nhìn nhận, đến nay, dù Đà Nẵng chưa phát hiện vụ việc nào liên quan đến việc khách du lịch thanh toán bất hợp pháp bằng ứng dụng thanh toán trực tuyến, nhưng không có nghĩa sẽ không xảy ra. Thực tế, ở một số địa phương… đã xuất hiện tình trạng khách du lịch Trung Quốc sử dụng ứng dụng WeChat Pay để thanh toán khi mua hàng.

Khi du khách chọn được đồ muốn mua, chủ cửa hàng liền mở ứng dụng này có cài đặt trong điện thoại, quét mã thanh toán QR. Chỉ 30 giây, việc thanh toán hoàn tất. Tất cả số tiền này nhanh chóng được chuyển từ tài khoản của khách du lịch Trung Quốc sang tài khoản của chủ cửa hàng cũng được mở tại một ngân hàng Trung Quốc và không cần thông qua bất kỳ ngân hàng hay cổng trung gian thanh toán nào của Việt Nam. Đây chính là lỗ hổng gây thất thu thuế cho Nhà nước.

Ông Võ Minh, Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) tại Đà Nẵng cho biết: “Chuỗi thanh toán trực tuyến trái phép xuyên biên giới gồm 3 “mắt xích”: khách du lịch nước ngoài, công ty lữ hành và các cửa hàng chấp nhận thanh toán.

Để ngăn chặn, chúng ta phải quản lý được các cửa hàng và các công ty du lịch. Điều này cần sự vào cuộc của hệ thống các cơ quan chức năng, không thể một mình ngành ngân hàng làm được”.

Theo tìm hiểu, từ vài năm trở lại đây, NHNN Việt Nam - Chi nhánh Đà Nẵng phối hợp với Sở Tài chính đẩy mạnh đề án “Hạn chế thanh toán bằng tiền mặt” và đã triển khai lắp đặt hệ thống các máy POS thanh toán tiền qua thẻ tại các trung tâm thương mại, các điểm mua sắm trên địa bàn thành phố.

Tuy nhiên, theo đánh giá từ phía NHNN Việt Nam - Chi nhánh Đà Nẵng, hoạt động của máy POS này chưa thực sự hiệu quả, đa số người dân vẫn có thói quen dùng tiền mặt. Mới đây, NHNN Việt Nam có công văn gửi các chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố đề nghị các chi nhánh này báo cáo UBND các địa phương để thành lập các đội thanh tra liên ngành; đồng thời nghiên cứu các giải pháp sớm trình Thủ tướng Chính phủ trong thời gian tới.

Áp dụng công nghệ rà quét, trích xuất các giao dịch

Qua công tác điều tra, mặc dù Đà Nẵng chưa phát hiện vụ việc nào liên quan đến khách du lịch sử dụng máy tính tiền bất hợp pháp, nhưng đại diện Phòng An ninh Kinh tế (Công an thành phố) khuyến cáo, với một lượng khách du lịch tăng trưởng ngày càng đông, việc tăng cường công tác quản lý hoạt động thanh toán trong mua bán là cần thiết.

Về mặt quản lý công nghệ, ông Lê Sơn Phong cho rằng, vấn đề quản lý nằm ở chỗ làm sao ngăn chặn sự thông đồng giữa người bán và người mua cùng sử dụng hình thức bất hợp pháp để qua mặt pháp luật Việt Nam, gây thất thu thuế.

Xét ở góc độ lý thuyết, có thể sử dụng các công cụ CNTT trích thông tin từ gói IP để có địa chỉ nguồn và đích (ví dụ, địa chỉ IP từ Việt Nam giao dịch đến địa chỉ website đích ngân hàng nước ngoài) và Port dịch vụ (ở lớp ứng dụng-App) để chặn việc giao dịch này.

“Sở TT&TT sẽ phản ánh lên Bộ TT&TT việc này và đề nghị áp dụng các biện pháp công nghệ để lọc và chặn các giao dịch bất hợp pháp. Tại Đà Nẵng, sở sẽ phối hợp với các doanh nghiệp viễn thông khoanh vùng các vùng có nhiều giao dịch với người nước ngoài để dò quét các giao dịch đến các máy chủ ngân hàng ở nước ngoài, phát hiện các giao dịch khả nghi bất hợp pháp và phối hợp với ngành công công an kiểm tra”, ông Phong nhấn mạnh.

Cần tăng cường công tác quản lý hoạt động thanh toán trực tuyến của khách du lịch . Trong ảnh: Du khách mua hàng lưu niệm tại Đà Nẵng. (Ảnh mang tính minh họa)

Liên quan đến hoạt động của tour giá rẻ, trong đó có tiềm ẩn về hình thức thanh toán bất hợp pháp, ông Nguyễn Xuân Bình, Phó Giám đốc Sở Du lịch bày tỏ, quan điểm của sở là để quản lý tốt cần phải công khai, minh bạch dịch vụ và giá tour để khách hiểu được giá trị của dịch vụ tương ứng với giá trị chi trả.

Ngoài ra, cần kiểm soát chất lượng dịch vụ và khâu thanh toán, chống thất thu thuế, bảo vệ quyền lợi của khách du lịch và hình ảnh điểm đến cũng như duy trì sự phát triển ổn định của thị trường.

Trong khi đó, đại diện NHNN-Chi nhánh Đà Nẵng khẳng định, sẽ tăng cường các biện pháp quản lý và kiểm soát hoạt động giao dịch ngoại hối, thanh toán bằng máy POS hoặc các ứng dụng thanh toán trên thiết bị di động (Alipay, Wechat Pay...) tại các cơ sở mua sắm.

Ở góc nhìn khác, ông Nguyễn Hà Bắc, Phó Giám đốc Sở Công thương nêu quan điểm, Đà Nẵng là thành phố du lịch, tất cả các cửa hàng, cửa hiệu đều có quyền phục vụ khách. Hiện, thành phố có khoảng vài chục cửa hàng chuyên bán cho các tour khách du lịch (có khách nước ngoài) với số lượng hàng hóa lớn.

“Về mặt quản lý Nhà nước của Sở Công thương, thời gian qua, chúng tôi đã chỉ đạo tập trung vào kiểm tra các dịch vụ chở khách, các cửa hàng, cửa hiệu kinh doanh, bán hàng có niêm yết giá, bán đúng giá niêm yết, hàng hóa có nguồn gốc xuất xứ. Qua đó, chúng tôi đã phát hiện và xử phạt một số đơn vị vi phạm về các quy định trên”, ông Bắc nói.

Đối với cơ quan thuế, theo ông Nguyễn Đình Ân, Cục trưởng Cục Thuế thành phố, qua kiểm tra, đã phát hiện và xử lý một số đơn vị, cửa hàng liên quan đến khách nước ngoài có dấu hiệu sai phạm, chủ yếu bán hàng không xuất hóa đơn, kê khai doanh thu không đúng thực tế… Cục Thuế đã chỉ đạo các chi cục thuế đặc biệt chú ý đến công tác kiểm tra, kiểm soát để bảo đảm tuân thủ luật thuế.

Bài và ảnh: KHÁNH HÒA