Nghị định số 139/2018/NĐ-CP ngày 8-10-2018 của Chính phủ quy định về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới (có hiệu lực từ ngày 1-1-2019) thay thế Nghị định số 63/2016/NĐ-CP ngày 1-7-2016 với một số thay đổi mới trong thủ tục đầu tư trung tâm đăng kiểm khá thông thoáng, thuận lợi cho nhà đầu tư.
Với việc cho phép xã hội hóa đầu tư trung tâm đăng kiểm, chủ phương tiện có thể lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ kiểm định theo mong muốn của mình. Tuy nhiên, việc xã hội hóa đầu tư các trung tâm đăng kiểm cũng đặt ra những yêu cầu mới và thách thức về quản lý hoạt động đăng kiểm.
Ông Trần Kỳ Hình, Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, việc thực hiện xã hội hóa hoạt động kiểm định xe cơ giới đã huy động tiềm năng, nguồn lực xã hội đầu tư cho hoạt động kiểm định, giảm sự phiền hà, bớt chi phí ngân sách Nhà nước, rút ngắn về thời gian cho chủ phương tiện, lái xe khi đi đăng kiểm. Tuy nhiên, với số lượng trung tâm đăng kiểm gia tăng nhanh, bài toán về quản lý cũng không hề đơn giản, bởi hoạt động đầu tư trung tâm đăng kiểm sẽ phát sinh nhiều vấn đề tiêu cực, cũng như việc nhà đầu tư lách luật, không tuân thủ các quy định của Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp khi thành lập trung tâm đăng kiểm mới.
Theo thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam, từ đầu năm 2020 đến nay, một số đơn vị đăng kiểm tại Thành phố Hồ Chí Minh đã để xảy ra việc đăng kiểm viên bỏ qua khiếm khuyết kỹ thuật quan trọng của ô-tô, song vẫn chứng nhận đạt tiêu chuẩn an toàn để nhận tiền của chủ xe. Tại Đồng Nai, Hải Dương, Quảng Trị, Bắc Ninh, Hà Nội, Bắc Giang…, một số trung tâm đăng kiểm cũng để xảy ra vi phạm cố ý bỏ qua lỗi kỹ thuật phương tiện. Với những vụ việc này, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã xử lý thu hồi giấy phép, trong đó có việc đóng cửa hoạt động của một trung tâm đăng kiểm tại Bắc Giang do đơn vị này cấp khống giấy chứng nhận, tem kiểm định cho một số ô-tô ở tỉnh khác…
Hiện nay, tại Đà Nẵng đang có trung tâm đăng kiểm (2 cơ sở) thuộc sự quản lý của Nhà nước và 2 trung tâm đăng kiểm đầu tư theo phương thức xã hội hóa đang được phê duyệt dự kiến đi vào hoạt động trong năm 2020. Trước những lo ngại về việc công tác quản lý, giám sát không theo kịp thực tế nở rộ các trung tâm đăng kiểm, ông Nguyễn Hương, nguyên Giám đốc Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới Đà Nẵng cho rằng, sự nở rộ này khiến gia tăng nguy cơ sai phạm trong hoạt động kiểm định, nhất là chuyện kiểm định dễ dãi, bỏ qua tiêu chuẩn chất lượng để thu hút xe nhằm tăng doanh thu, tìm kiếm lợi nhuận. Đối với kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới, mâu thuẫn giữa lợi nhuận và bảo đảm chất lượng an toàn kỹ thuật vẫn là một thách thức lớn.
Được biết, sắp đến 2 trung tâm kiểm định xã hội hóa trên địa bàn thành phố đi vào hoạt động sẽ góp phần giảm tải cho 2 cơ sở của Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới Đà Nẵng. Tuy nhiên, sự có mặt của 2 trung tâm đăng kiểm này cũng khiến cho các đơn vị quản lý hoạt động giao thông vận tải của thành phố gặp khó bởi đăng kiểm có tính chất chuyên ngành kỹ thuật sâu nên việc giám sát, quản lý chất lượng kiểm định của các trung tâm này từ phía Sở Giao thông vận tải là không hề dễ.
Trong khi đó, mọi vấn đề quản lý các trung tâm đăng kiểm xã hội hóa này gần như do Cục Đăng kiểm Việt Nam thực hiện. Nếu địa phương cũng tổ chức bộ máy kiểm tra, giám sát kỹ thuật chuyên ngành như Cục Đăng kiểm Việt Nam sẽ dễ gây chồng chéo, khó khăn cho doanh nghiệp, với lại số lượng nhân lực hiện không đủ để triển khai thực hiện. Theo Sở Giao thông vận tải thành phố, giải pháp phòng ngừa vi phạm hiện nay vẫn chủ yếu tăng cường công tác hậu kiểm, kiểm tra đột xuất chất lượng đăng kiểm tại các đơn vị đăng kiểm. Đồng thời, giám sát camera trực tuyến để phát hiện những bất thường tại các đơn vị đăng kiểm.
Hiện nay, để kiểm soát chất lượng kiểm định, Cục Đăng kiểm Việt Nam thực hiện giám sát trực tuyến qua phần mềm quản lý đăng kiểm, hình ảnh trực tuyến và lưu trữ tại đơn vị đăng kiểm, kết hợp phúc tra đột xuất kết quả đăng kiểm.
Theo quy định mới, chủ đầu tư trước khi xây dựng trung tâm đăng kiểm chỉ cần có văn bản thông báo cho Cục Đăng kiểm Việt Nam về địa điểm xây dựng, thời gian dự kiến hoàn thành để phục vụ cấp phiên hiệu, mã số đơn vị. Sau khi xây dựng xong, Cục Đăng kiểm Việt Nam đánh giá, đối chiếu, nếu đáp ứng quy chuẩn về điều kiện cơ sở vật chất, nhân lực sẽ cấp giấy chứng nhận hoạt động. Đây có lẽ là lý do khiến nhiều người lo lắng đến chất lượng cũng như các tiêu cực có thể xảy ra ở các trung tâm đăng kiểm xã hội hóa.
THÀNH LÂN
