Iran và phương Tây đạt được "thỏa thuận lịch sử"

ĐNĐT - Ngày 2-4, Iran và các cường quốc thế giới đã đồng ý về một khung làm việc cho một thỏa thuận mang tính lịch sử nhằm làm giảm động cơ sở hữu vũ khí hạt nhân của Tehran sau các cuộc đàm phán marathon tại Thụy Sĩ.

Đại diện các nước P5+1 và Iran chụp ảnh trước khi tuyên bố thỏa thuận sơ bộ về chương trình hạt nhân của Iran ngày 2-4-2015 tại Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ. Ảnh: AFP

Việc đạt được sự đồng thuận đánh dấu một bước đột phá trong bế tắc kéo dài 12 năm qua giữa Iran và phương Tây, vốn lâu nay lo sợ Tehran muốn xây dựng một bom hạt nhân; đồng thời đem lại những hy vọng rằng, thỏa thuận này có thể giúp làm ổn định tình hình Trung Đông.

Tổng thống Mỹ, Barack Obama đã hoan nghênh “sự hiểu biết mang tầm lịch sử” với Iran nhưng ông vẫn cẩn trọng vì vẫn còn nhiều việc cần phải làm. “Nếu Iran lừa dối, thế giới sẽ biết đến”, ông Obama phát biểu trên truyền hình từ Nhà Trắng.

Theo thỏa thuận khung nói trên, Iran đồng ý cắt giảm mạnh chương trình hạt nhân của mình để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh cấm vận vốn đã đánh mạnh vào nền kinh tế nước này.

Sau khi các bên đạt được thỏa thuận, hàng trăm người dân Iran đã đổ xuống đường phố Tehran để chào mừng, các lái xe kéo còi inh ỏi dọc theo các đường phố của thủ đô.

Các nét chính đã được đồng ý tại các cuộc đàm phán trong những ngày qua tại thành phố Lausanne, Thụy Sĩ, giờ sẽ được kết lại bằng một thỏa thuận tỉ mỉ vào ngày 30-6. Nếu thỏa thuận này thất bại, có thể buộc Mỹ và Israel phải có lộ trình hành động quân sự nhằm đánh bại động cơ hạt nhân của Iran và cô lập Tehran trên vũ đài chính trị quốc tế.

Ngoại trưởng Mỹ, John Kerry đã gọi đây là “một ngày vĩ đại”, trong khi đó, Tổng thống Iran, Hassan Rouhani cho rằng, dự thảo cho một bản thỏa thuận đầy đủ nên bắt đầu ngay lập tức nhằm mục tiêu hoàn thành vào hạn chót là ngày 30-6.

Trong khi đó, Ngoại trưởng EU, Federica Mogherini, cho rằng Mỹ và EU sẽ dỡ bỏ toàn bộ các lệnh trừng phạt liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran ngay khi Cơ quan Nguyên tử Liên Hiệp Quốc xác nhận Tehran đã tuân thủ thỏa thuận lịch sử này.

Quang Hiển (theo CNA)