Lệnh ngừng bắn vẫn mong manh

Chỉ sau một ngày yên tĩnh (ngày 27-2) hiếm hoi ở Syria, ngày 28-2, phe nổi dậy cáo buộc máy bay Nga không kích 6 thị trấn ở thành phố Aleppo. Song, chưa có thông tin cho thấy cáo buộc này là có cơ sở.

Khói bốc lên từ thị trấn Tel Abyad sau cuộc giao tranh được cho là giữa IS với lực lượng người Kurd ở Syria ngày 27-2. Ảnh: AFP

Ngày 27 và 28-2 là hai ngày đầu tiên thỏa thuận ngừng bắn của Mỹ và Nga bắt đầu có hiệu lực. Thỏa thuận này được mô tả là hy vọng tốt nhất cho hòa bình của cuộc nội chiến kéo dài 5 năm qua ở Syria. Tiếng súng lắng xuống và Syria có 2 ngày khá yên tĩnh.

Với thỏa thuận Mỹ - Nga, vốn đã được chính phủ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad và nhiều đối thủ của ông chấp thuận, các bên ngừng giao tranh, mở đường đưa viện trợ đến với dân thường. Theo đó, các cuộc đàm phán có thể được tiến hành để chấm dứt cuộc chiến tranh đã làm hơn 250.000 người chết và 11 triệu người mất nhà cửa.

Vốn có ý định tiếp tục thực hiện không kích nhằm vào những khu vực có các tay súng Hồi giáo cực đoan nhưng Nga tuyên bố ngừng tất cả các chuyến bay trên không phận Syria trong ngày 27-2 để bảo đảm không tấn công nhầm mục tiêu.

Theo Reuters, lệnh ngừng bắn tạm thời vẫn được duy trì mặc dù lực lượng nổi dậy chỉ trích chính phủ vi phạm và cả phía chính phủ cũng chỉ trích quân nổi dậy vi phạm. Jaish al-Nasr, nhóm thuộc Quân đội Syria Tự do (FSA) ủng hộ lệnh ngừng bắn, chỉ trích chính phủ đã nã súng cối, rocket và xả súng máy ở tỉnh Hama; đồng thời, các máy bay chiến đấu vẫn lượn trên bầu trời.

Ông Mohamed Rasheed, người phụ trách truyền thông của FSA, cho rằng những động thái này vi phạm lệnh ngừng bắn. Nhóm Alwiyat Seif al Sham có mối liên hệ với FSA cho hay, 2 tay súng của họ đã thiệt mạng và 4 người khác bị thương khi bị các xe tăng chính phủ tấn công ở khu vực phía tây Damascus.

Trong khi đó, quân đội Syria bác bỏ các cáo buộc trên. Còn Nga từ chối bình luận khi bị cho rằng lực lượng Mátxcơva đã không kích 6 thị trấn ở thành phố Aleppo trong ngày 28-2.

Đại sứ Liên Hợp Quốc tại Syria Staffan de Mistura gọi lệnh ngừng bắn là cơ hội tốt nhất mà người dân ở quốc gia Trung Đông này có được trong 5 năm qua. Trong cuộc họp báo ở Geneva (Thụy Sĩ), ông Mistura đã vui mừng trước những tiến triển trong lộ trình đàm phán hòa bình cho Syria. Nhà ngoại giao này dự kiến nối lại các cuộc đối thoại hòa bình vào ngày 7-3 tới.  

Điều đáng nói là lệnh ngừng bắn không áp dụng cho các nhóm thánh chiến như tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) và Mặt trận Nusra, một chi nhánh của Al-Qaeda ở Syria. IS tuyên bố nhận trách nhiệm về vụ đánh bom xe ở tỉnh Hana, còn Mặt trận Nusra kêu gọi gia tăng gấp đôi các vụ tấn công. Vì vậy, bất ổn ở Syria vẫn chưa có hồi kết. Hơn nữa, cả Nga lẫn chính phủ Syria tuyên bố sẽ tiếp tục chống IS và Mặt trận Nusra cùng “các nhóm khủng bố khác”.

Đại sứ Mistura nhấn mạnh, can thiệp quân sự chỉ là giải pháp cuối cùng nếu thỏa thuận ngừng bắn đổ vỡ. Dù sao thì lệnh ngừng bắn vẫn là một bước tiến đáng kể cho nỗ lực ngoại giao để giải quyết khủng hoảng ở Syria.

Các nhà quan sát cho rằng, lệnh ngừng bắn là đỉnh điểm của những nỗ lực ngoại giao, phản ánh cục diện thay đổi kể từ khi Nga mở chiến dịch không kích hồi tháng 9 năm ngoái. Chính sự tham gia của Nga đã mở đường cho chính sách ngoại giao đa phương và bác bỏ yêu cầu của phương Tây đòi Tổng thống Assad phải từ chức.

VĨNH AN