Mỹ quay lưng với Israel

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố sẽ đánh giá lại mối quan hệ với Mỹ sau khi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (HĐBA LHQ) thông qua nghị quyết yêu cầu Tel Aviv ngừng xây dựng các khu tái định cư ở lãnh thổ Palesine.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu (trái) và Tổng thống Mỹ Barack Obama trong một cuộc gặp gỡ tại New York. Giờ đây, ông Netanyahu chỉ trích chính phủ Obama quay lưng với đồng minh truyền thống Israel. Ảnh: AFP

Nghị quyết của HĐBA yêu cầu Israel ngừng hoàn toàn và ngay lập tức tất cả hoạt động tái định cư ở vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng, trong đó có đông Jerusalem. Nghị quyết cho rằng, các khu định cư của Israel không có giá trị pháp lý và dẫn đến khả năng đạt được giải pháp hai nhà nước gặp nguy hiểm.

Nghị quyết đã được thông qua với 14 phiếu thuận trong HĐBA gồm 15 thành viên. Mỹ đã bỏ phiếu trắng thay vì bảo vệ đồng minh Israel. Trước đây, mặc dù Mỹ phản đối các khu tái định cư nhưng vẫn thường dùng quyền phủ quyết để ngăn chặn các nghị quyết chỉ trích Israel. Washington luôn cho rằng, tranh chấp giữa Tel Aviv và Palestine phải được giải quyết thông qua đàm phán.

Thủ tướng Benjamin Netanyahu cáo buộc Tổng thống Mỹ Barack Obama có “cuộc phục kích đáng xấu hổ” tại HĐBA và nói rằng sẽ tìm kiếm hợp tác với “người bạn” - Tổng thống đắc cử Donald Trump. Hãng AP cho biết, Bộ Ngoại giao Israel triệu các đại sứ của những nước đã bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết, trong đó có các thành viên thường trực HĐBA như: Nga, Trung Quốc, Anh và Pháp; nhưng Tel Aviv không triệu đại sứ Mỹ.

Phát biểu tại cuộc họp nội các ngày 25-12, Thủ tướng Netanyahu cho biết, Israel đang xem xét “kế hoạch hành động” chống lại LHQ, nhưng nhà lãnh đạo này không đề cập cụ thể, chỉ biết rằng Tel Aviv còn triệu các đại sứ New Zealand và Senegal để tham vấn, đồng thời hủy chuyến thăm Israel của Ngoại trưởng Senegal dự kiến vào tháng 1-2017. Chuyến thăm đất nước ở khu vực Trung Đông này của Thủ tướng Ukraine cũng bị hủy vì Kiev ủng hộ nghị quyết của HĐBA.

Theo ông Netanyahu, việc Mỹ bỏ phiếu trắng là “trái ngược hoàn toàn” với cam kết của cường quốc này: không áp đặt các điều kiện đối với thỏa thuận cuối cùng về Israel tại HĐBA. “Chính phủ của ông Obama đã có cuộc phục kích đáng xấu hổ chống Israel tại LHQ”, ông Netanyahu nói. Nhà lãnh đạo Israel cũng chỉ trích nghị quyết của HĐBA, gọi đây là “quyết định méo mó” nhưng khẳng định nước ông sẽ vượt qua nó.

“Chúng ta đang tiến vào một kỷ nguyên và như Tổng thống đắc cử Trump nói, điều này sẽ diễn ra nhanh hơn mọi người nghĩ. Trong kỷ nguyên mới này, những ai cố tình làm tổn hại Israel phải trả giá đắt”, ông Netanyahu nói thêm.

Hãng AP dẫn lời các nhà phân tích nhận định: lá phiếu trắng của Mỹ đánh dấu chương cuối cùng của mối quan hệ băng giá giữa ông Netanyahu và ông Obama trong 8 năm qua.

Trong khi đó, ông Trump cũng chỉ trích cuộc bỏ phiếu nói trên và cho rằng động thái này sẽ làm đàm phán hòa bình Trung Đông trở nên khó khăn hơn. Một năm trước đây, ông Trump nói với hãng AP rằng, ông muốn “trung lập” trong vấn đề Israel - Palestine nhưng bình luận của ông lần này cho thấy vị Tổng thống đắc cử đang thân Israel hơn và sẽ có quan điểm cứng rắn chống lại Palestine.

Hiện có khoảng 430.000 người định cư Israel sống ở Bờ Tây và 200.000 người ở đông Jerusalem - nơi người Palestine muốn là thủ đô nhà nước của họ trong tương lai. Thực tế, theo AP, tác động ngay lập tức của nghị quyết dường như chỉ mang tính biểu tượng nhưng Israel lo ngại quyết định của HĐBA có thể mở ra cánh cửa làm gia tăng các bước đi của cộng đồng quốc tế, trong đó có các biện pháp kinh tế. Mỹ và nhiều nước khác xem các khu tái định cư của Israel ở Bờ Tây và đông Jerusalem là bất hợp pháp và gây trở ngại cho hòa bình. Còn ông Netanyahu đổ lỗi rằng, những nỗ lực hòa bình thất bại do Palestine từ chối công nhận nhà nước Do Thái.

VĨNH AN