Phép thử với Thủ tướng Shinzo Abe

Cuộc bầu cử Hạ viện trước thời hạn diễn ra ngày 22-10 là phép thử đối với 5 năm điều hành đất nước của Thủ tướng Shinzo Abe. Chiến thắng lần này mở đường để ông xem xét lại hiến pháp hòa bình thời hậu chiến.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe kêu gọi cử tri chọn ông để giải quyết “khủng hoảng quốc gia” - mối đe dọa tên lửa và hạt nhân từ CHDCND Triều Tiên. Ảnh: Reuters

Hãng Reuters cho biết, có 1.180 ứng cử viên chạy đua 465 ghế trong Hạ viện; trong đó có 289 nghị sĩ được bầu trực tiếp và 176 nghị sĩ được bầu thông qua hệ thống tỷ lệ đại diện. Kết quả cuối cùng chính thức được công bố vào sáng sớm 23-10.

Các cuộc thăm dò ngay trước thềm bầu cử đều cho thấy, liên minh cầm quyền giữa đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh sẽ giành thắng lợi lớn, đánh dấu nhiệm kỳ thứ 3 của ông Abe kéo dài đến năm 2021 và ông trở thành Thủ tướng nắm quyền lâu nhất ở Nhật Bản. Chiến thắng cũng sẽ tiếp sức cho vị Thủ tướng 63 tuổi trong việc xem xét lại hiến pháp hòa bình thời hậu chiến, thúc đẩy vai trò của quân đội và duy trì chiến lược “Abenomics” trong phát triển kinh tế - chương trình “đóng đinh” tên tuổi của ông kể từ khi điều hành đất nước vào năm 2012.

Điều 9 của Hiến pháp đặt ra yêu cầu Nhật Bản từ bỏ chiến tranh, không duy trì trạng thái chiến tranh tiềm tàng. Song, chính phủ Nhật Bản muốn diễn giải rộng hơn, theo đó cho phép quân đội thực hiện sứ mệnh chiến đấu ở nước ngoài trên danh nghĩa “phòng vệ tập thể” cùng quân đội đồng minh.

Trong khi đó, đảng Công minh - đối tác của LDP - tỏ ra thận trọng với việc thay đổi Hiến pháp. Dù vậy, các nhà quan sát cho rằng, LDP và lực lượng ủng hộ sửa đổi Hiến pháp vẫn giành 2/3 số ghế cần thiết để bắt đầu một chương mới. Tuy nhiên, nếu LDP suy yếu sẽ dẫn đến khả năng ông Abe bị thay thế và vẽ ra bức tranh ảm đạm cho việc sửa đổi Hiến pháp.

Theo hãng truyền thông quốc tế của Đức Deutsche Welle, không nghi ngờ về thành công của Thủ tướng Abe đối với nền kinh tế của Nhật Bản khi kinh tế tăng trưởng 6 quý liên tiếp. Tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống mức thấp nhất trong 2 thập niên qua nên ông Abe càng tin tưởng vào cơ hội chiến thắng.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng, ông Abe không nên quá hài lòng về tăng trưởng kinh tế. Capital Economics dự báo tăng trưởng sẽ từ con số 1,7% của năm nay giảm còn 1% trong năm 2019. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) thậm chí dự báo tăng trưởng chỉ còn 0,7% vào năm 2018.

Thủ tướng Abe cũng nói rằng, ông cần “sự ủy thác mới” để đối phó với “khủng hoảng quốc gia” trước mối đe dọa hạt nhân cũng như tên lửa của CHDCND Triều Tiên và tình trạng già hóa dân số của đất nước. Nhà lãnh đạo này đã giải tán Hạ viện, kêu gọi bầu cử sớm trong lúc tỷ lệ ủng hộ ông tăng lên 50% sau khi sụt giảm xuống 30% hồi tháng 7 vừa qua do cáo buộc thiên vị và quan liêu. Cuộc bỏ phiếu sớm được xem là một canh bạc “được ăn cả, ngã về không”. Đảng của ông và đối tác có thể mất đa số ghế bởi trong nội bộ LDP có một lực lượng chống đối mạnh mẽ; đồng thời, ông cũng đối mặt với sự trỗi dậy của đảng Hy vọng do Thị trưởng Tokyo Yuriko Koike (65 tuổi) thành lập và đảng Dân chủ Hiến pháp (CDP) trung tả mới được cựu Chánh văn phòng nội các Yukio Edano thành lập cách đây 2 tuần.

Đảng Hy vọng thu hút sự tham gia của các thành viên đảng Dân chủ - đảng đối lập chính ở Nhật Bản. Song, sự nhiệt tình ủng hộ của cử tri giảm hẳn mặc dù đảng mới toanh này kêu gọi thực hiện các chính sách như: từ bỏ điện hạt nhân, “đóng băng” kế hoạch tăng thuế tiêu thụ. Bản thân bà Koike không chạy đua vào Hạ viện và mục tiêu của bà là đảng Hy vọng có thêm ghế chứ không cần giành thắng lợi hoàn toàn. Điều này loại bỏ khả năng bà có thể trở thành nữ Thủ tướng.

VĨNH AN