Bầu cử quốc hội Mỹ giữa nhiệm kỳ: "Ngày phán xét"

Ngày 6-11, cử tri Mỹ bỏ phiếu bầu lại toàn bộ 435 ghế của Hạ viện, 35/100 ghế của Thượng viện, 36 thống đốc bang và khoảng 6.000 ghế (tương đương gần 82% tổng số ghế) trong các cơ quan lập pháp cấp bang. Chưa bao giờ cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ lại được cử tri quan tâm như lúc này, bởi thế giới sẽ có cái nhìn về nước Mỹ sau 2 năm ông Donald Trump tiếp quản Nhà Trắng.

Tổng thống Donald Trump phát biểu tại thành phố Cleveland, bang Ohio ngày 5-11. Ảnh: AP

Có một câu nói vốn bị coi là sáo rỗng vì nó thường lặp đi lặp lại trước các cuộc bầu cử Mỹ: “Đây là cuộc bầu cử quan trọng nhất từ trước đến nay”. Song, câu nói đó dường như không còn sáo rỗng với lần bỏ phiếu này khi nước Mỹ đang có sự chia rẽ sâu sắc trong công chúng.

Mặc dù các kết quả thăm dò dư luận đều dự đoán “làn sóng xanh” áp đảo trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2018 - một cách nói chỉ xu hướng vượt lên giành lại vị thế của đảng Dân chủ, nhưng một ngày trước bầu cử, Tổng thống Donald Trump vẫn bày tỏ tinh thần hết sức lạc quan.

Phát biểu trước công chúng trong cuộc vận động giờ chót tại thành phố Cleveland, bang Ohio, ông Trump nói: “Tôi nghĩ chúng tôi sẽ làm tốt tại Hạ viện. Tôi chưa bao giờ thấy chúng tôi có được năng lượng như vậy…”.

Bất luận kết quả như thế nào, ông Trump nói rõ rằng, cuộc bầu cử giữa kỳ là sự đánh giá về bản thân ông, nhất là khi nếu kết quả không lạc quan với những người Cộng hòa. Tổng thống Mỹ kêu gọi những người ủng hộ ông hãy đi bầu vì “báo chí cứ nói đây là một cuộc trưng cầu ý dân về tôi và chúng ta”.

Trước ngày bầu cử chính thức, theo tạp chí New York Post, mọi thăm dò dư luận lớn đều khẳng định ông Trump đã sai khi cho rằng đảng Cộng hòa sẽ vẫn duy trì được thế kiểm soát Hạ viện. Trang web chính trị FiveThirtyEight thậm chí ước tính đảng Dân chủ có tới 87,5% khả năng giành quyền kiểm soát lại cơ quan lập pháp này.

Tương tự, trang The Cook Political Report cho rằng, những người Cộng hòa sẽ có lộ trình gian nan hơn trong việc duy trì thế đa số. Trong khi đó, các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa tin rằng, họ kề cận ranh giới có thể nới rộng thêm khoảng cách trong thế đa số đang nắm giữ.

Đối với cuộc đua vào Thượng viện, các ứng cử viên đảng Cộng hòa phải cạnh tranh khắc nghiệt ở các bang Montana và Florida, nhưng đảng này tin tưởng sẽ giành thêm ghế thượng nghị sĩ tại các bang North Dakota, Missouri và Indiana.

Kết quả thăm dò của đài CNN cho thấy, đảng Dân chủ đang có ưu thế vượt trội hơn, dẫn trước ở khoảng cách hai con số so với những người Cộng hòa, tỷ lệ ủng hộ lần lượt mỗi bên là 55% và 42%.

Một điều thú vị là số cử tri nữ dự kiến bỏ phiếu cho đảng Dân chủ cao hơn cử tri nam giới. Trong số 262 ứng viên nữ cho các vị trí, có 207 người thuộc đảng Dân chủ.

7/10 cử tri sẽ đi bầu cho biết, họ muốn thông qua lá phiếu của mình để gửi thông điệp tới Tổng thống Trump. Cụ thể hơn, theo thăm dò của CNN, 42% số cử tri nói rằng, họ sẽ bày tỏ thái độ phản đối, 28% cho biết muốn thể hiện sự ủng hộ nhà lãnh đạo đương nhiệm.

Nếu đảng Dân chủ giành lại quyền kiểm soát lưỡng viện Quốc hội, phần lớn chương trình nghị sự cũng như các chính sách của Tổng thống Trump sẽ có nguy cơ bị “đóng băng” hoặc phải điều chỉnh. Khả năng giành thắng lợi của ông trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2020 cũng giảm đáng kể.

Nếu đảng Dân chủ chỉ giành quyền kiểm soát Hạ viện, việc triển khai các chính sách của Tổng thống Trump cũng sẽ không dễ dàng.

Điều mà ông Trump mong đợi nhất là đảng Cộng hòa tiếp tục giữ được đa số tại cả Thượng viện lẫn Hạ viện. Nếu kịch bản này xảy ra sẽ đánh dấu sự tín nhiệm của cử tri đối với thành quả kinh tế nước Mỹ đạt được trong 2 năm qua. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong 2 quý gần đây nhất tăng trưởng ở mức 4,2% và 3,5%; tỷ lệ thất nghiệp giảm còn 3,7%; 3,9 triệu người Mỹ có việc làm kể từ khi ông Trump tiếp quản Nhà Trắng; riêng trong tháng 10, người dân Mỹ có thêm 250.000 việc làm…

Song, hẳn mọi đơn vị tiến hành thăm dò dư luận cũng như các cơ quan truyền thông, báo chí lớn của Mỹ vẫn chưa quên, đó là kết quả khiến nhiều người “té ngửa” của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. Thành ra, trước “giờ G”, hãy tạm quên những kết quả thăm dò dư luận, tạm quên những dự đoán của các chuyên gia để chờ đợi kết quả bỏ phiếu sẽ lần lượt được công bố tại tất cả các điểm bầu cử trên toàn nước Mỹ.

TRẦN ĐẮC LUÂN