Tổng thống Mỹ Donald Trump có chuyến thăm Nhật Bản trong 4 ngày (từ ngày 25 đến 28-5) nhằm tăng cường quan hệ giữa hai đồng minh trong lúc hai nước có những bất đồng về thương mại.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe gặp gỡ tại Câu lạc bộ đồng quê Mobara, tại tỉnh Chiba, phía nam thủ đô Tokyo. Ảnh: AFP |
Môn thể thao golf dường như chưa bao giờ bị “bỏ quên” mỗi lần Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe gặp nhau. Đến Câu lạc bộ đồng quê Mobara, tại tỉnh Chiba, phía nam thủ đô Tokyo ngày 26-5, ông Trump chơi golf với Thủ tướng Abe, cùng tươi cười chụp ảnh đăng trên mạng xã hội; sau đó cùng hai phu nhân Melania và Akie dự khán đấu vật sumo tại sân vận động Ryogoku Kokugikan ở Tokyo trước khi hai nhà lãnh đạo có cuộc gặp chính thức vào ngày 27-5. Ông Trump còn trao “Cúp Tổng thống” (giới truyền thông gọi là “Cúp Trump”) cho nhà vô địch giải đấu này.
Trong số các nhà lãnh đạo thế giới, ông Abe là bạn thân thiết nhất của ông Trump. Hãng AP cho biết, khi Tổng thống Trump là quốc khách đầu tiên của triều đại Reiwa (Lệnh Hòa), Thủ tướng Abe muốn “trải thảm đỏ”, tận dụng bầu không khí cởi mở của môn thể thao golf và sumo để trong cuộc gặp chính thức sẽ thuyết phục Tổng thống Trump giảm căng thẳng thương mại Mỹ - Nhật, đồng thời tiếp tục gia tăng sức ép buộc CHDCND Triều Tiên từ bỏ chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa.
Còn Tổng thống Trump muốn tìm kiếm thỏa thuận thương mại song phương với Nhật khi Mỹ đã rút khỏi Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) cách đây 2 năm. Ông Trump hy vọng thỏa thuận với Nhật Bản sẽ giúp cân bằng thương mại, dỡ bỏ những rào cản đối với hàng xuất khẩu của Mỹ, đồng thời bảo đảm công bằng và “có đi có lại” trong mối quan hệ Washington - Tokyo. Trong khi đó, hãng AP dẫn lời các nhà phân tích cho rằng, sẽ không có sự đột phá trong chuyến thăm Nhật của ông Trump.
Tại cuộc gặp với Thủ tướng Abe hồi tháng 4 vừa qua, Tổng thống Trump nói rằng, hai nước có thể đạt được thỏa thuận về hiệp định thương mại tự do (FTA) trong chuyến công du của ông đến Nhật vào tháng 5 này.
Tuy nhiên, trên Twitter, phóng viên của Nhà Trắng John Roberts cho hay, ông này đã nhận cuộc gọi của Tổng thống Trump vào sáng 26-5 rằng, nhà lãnh đạo Mỹ muốn chờ sau cuộc tổng tuyển cử ở Nhật vào tháng 7 thì mới thúc đẩy FTA. Ông Trump xem FTA là công cụ giảm thâm hụt thương mại với Nhật Bản, còn ông Abe muốn một thỏa thuận thương mại theo nguyên tắc đương nhiên “win-win” (hai bên cùng có lợi).
Theo thống kê, thâm hụt thương mại hàng hóa và dịch vụ của Mỹ với Nhật Bản trong năm 2018 lên tới 56,8 tỷ USD. Tháng 4-2019, thặng dư thương mại của Nhật tăng gần 18% lên mức 723 tỷ yen (6,6 tỷ USD). Hiện Mỹ duy trì mức thuế cao đối với sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu từ Nhật Bản.
Washington cũng cảnh báo khả năng áp thuế 25% đối với ô-tô nhập khẩu từ Nhật Bản nhằm buộc nền kinh tế lớn thứ ba thế giới phải nhượng bộ trong đàm phán thương mại. Trong khi đó, Tokyo kêu gọi Washington dỡ bỏ mức thuế nhập khẩu 25% đối với các ô-tô do quốc gia Đông Bắc Á này sản xuất bởi việc nhập khẩu ô-tô của Nhật Bản không gây ra mối đe dọa đối với nền an ninh quốc gia Mỹ. Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản Hiroshige Seko cảnh báo, việc áp mức thuế như vậy có thể gây hỗn loạn thị trường thế giới.
Về vấn đề phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên, Tổng thống Trump không quan ngại về các vụ phóng tên lửa gần đây của Bình Nhưỡng, đồng thời bày tỏ tin tưởng rằng nhà lãnh đạo Kim Jong-un sẽ giữ lời hứa.
Về phía ông Abe, không như một số nhà lãnh đạo khác ở khu vực, vị Thủ tướng Nhật Bản chưa từng gặp ông Kim Jong-un nên Tokyo vẫn xem Washington đóng vai trò trung gian trong các vấn đề của Bình Nhưỡng.
Thời gian gần đây, ông Abe đã đề nghị gặp ông Kim một cách vô điều kiện nhằm khôi phục mối quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Trong câu chuyện Triều Tiên, Nhật Bản cần sự bảo đảm về an ninh của Mỹ, còn Washington cũng muốn Tokyo tham gia giải quyết căng thẳng về vấn đề hạt nhân vốn bế tắc hiện nay.
Vì vậy, dù chuyến công cán của ông Trump có thể mang tính biểu tượng nhưng ít ra thông điệp mà nhà lãnh đạo Mỹ muốn chuyển tải cũng rất cần thiết cho Nhật Bản, đó là “quan hệ đồng minh Mỹ - Nhật đang vững mạnh hơn bao giờ hết”.
VĨNH AN
