Mỹ - Trung mỉm cười với thỏa thuận thương mại

Với việc đạt được thỏa thuận thương mại giai đoạn 1, Mỹ và Trung Quốc đều hoãn áp thuế lẫn nhau vào ngày 15-12. Theo đó, căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang “hạ nhiệt”.

Container hàng hóa tại cảng Thiên Tân của Trung Quốc. Ảnh: Reuters

Hãng Reuters cho biết, Mỹ không áp thuế đối với 160 tỷ USD hàng hóa của Trung Quốc, vốn dự kiến có hiệu lực từ ngày 15-12; đồng thời giảm thuế nhập khẩu hiện tại với khoảng 112 tỷ USD hàng hóa của Bắc Kinh từ 15% xuống còn 7,5%. Song, Mỹ vẫn duy trì mức thuế 25% đã được áp dụng đối với hàng hóa trị giá 250 tỷ USD của Trung Quốc trước đây. Tổng thống Donald Trump khẳng định sẽ bắt đầu ngay việc đàm phán thỏa thuận thương mại giai đoạn 2, thay vì chờ đến sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.
Ngày 15-12, Trung Quốc cũng thông báo quyết định hoãn áp thuế bổ sung đối với hàng hóa Mỹ. Các mặt hàng Mỹ tránh mức tăng thuế từ 5-10% của Trung Quốc bao gồm: ngô, lúa mì, phụ tùng ô-tô và các loại xe cộ.

Bắc Kinh còn đồng ý mua 40 tỷ USD/năm các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ trong 2 năm và cam kết ngừng gây áp lực để các công ty phải bàn giao công nghệ khi muốn tiếp cận thị trường Trung Quốc.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hoan nghênh thỏa thuận giai đoạn 1, gọi đây là “tin tốt lành cho tất cả các bên”. Song, ông cho rằng, Washington và Bắc Kinh vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Nhà ngoại giao này giục hai bên kiểm soát hiệu quả bất đồng; mở rộng hợp tác trên cơ sở cùng có lợi; thúc đẩy mối quan hệ hài hòa, hợp tác và ổn định. Về phía Tổng thống Trump, ông mô tả đây là “thỏa thuận lớn và phi thường”. “Trung Quốc vẫn muốn Mỹ giảm thuế nhiều hơn nữa và Mỹ muốn chờ sau bầu cử để đàm phán tiếp, nhưng Trung Quốc muốn bàn thảo ngay lập tức”, hãng AP dẫn lời ông Trump nói.

Căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm, kéo dài suốt 18 tháng với những đòn “ăn miếng trả miếng”, tạo bức tranh ảm đạm cho triển vọng tăng trưởng của toàn cầu. Từ tháng 7-2018, Mỹ liên tiếp tung ra các vòng áp thuế vào 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, nhắm tới một loạt mặt hàng công nghiệp và tiêu dùng. Tổng thống Trump lo ngại tình trạng mất cân bằng thương mại hơn 378 tỷ USD giữa Mỹ với Trung Quốc, cáo buộc Bắc Kinh đánh cắp tài sản trí tuệ và có những chính sách thiếu công bằng với doanh nghiệp.

Bắc Kinh đáp trả bằng cách áp thuế với 110 tỷ USD hàng Mỹ gồm hóa chất, than, thiết bị y tế và các loại nông sản như đậu nành; đồng thời cáo buộc Washington khơi mào “cuộc chiến thương mại lớn nhất trong lịch sử”.

Các nhà quan sát nhận định, sau những nỗ lực đối thoại của cả Mỹ lẫn Trung Quốc, mặc dù thỏa thuận giai đoạn 1 chỉ đạt được “mỗi thứ một ít”, nhưng hai nước giờ đây có thể mỉm cười với những gì đang diễn ra và đây là tín hiệu tích cực cho việc tháo gỡ căng thẳng thương mại. Phát biểu với báo giới, chuyên gia thương mại Mary Lovely bình luận, thỏa thuận chỉ là “chiến thắng một phần” và không thể bù đắp được những thiệt hại đối với nông dân cũng như các nhà công nghiệp Mỹ. Nông dân Mỹ đã bị mất hàng tỷ USD thu nhập. Doanh nghiệp Mỹ cũng không ủng hộ việc sử dụng thuế như “lá bài” trong đàm phán thương mại.

Theo hãng AFP, đằng sau những tranh chấp về thương mại, các chuyên gia nhận định, vụ thương chiến này thực chất là cuộc cạnh tranh về địa chính trị giữa hai cường quốc và chặng đường dài vẫn còn phía trước.

VĨNH AN