Covid-19 phủ bóng quan hệ Mỹ - Trung

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố có thể cắt đứt quan hệ với Trung Quốc vì Bắc Kinh đã để SARS-CoV-2 lây lan toàn cầu làm hơn 4,4 triệu người nhiễm và 300.000 người chết. Phát biểu cứng rắn này càng phủ bóng lên quan hệ Mỹ - Trung vốn đã xấu đi vì chiến tranh thương mại.

Các cơ sở sản xuất ở Trung Quốc đã hoạt động trở lại. Ảnh: AP

Trả lời phỏng vấn đài Fox Business Network ngày 14-5 (giờ Washington), Tổng thống Donald Trump bày tỏ thất vọng vì sự thất bại của Trung Quốc trong ngăn chặn Covid-19 và ông có thể cắt đứt mối quan hệ với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Nhà lãnh đạo Mỹ cho hay, việc Trung Quốc để Covid-19 lan ra toàn cầu khiến thỏa thuận thương mại giữa hai nước hồi tháng 1 trở nên u ám, trong lúc Washington xem thỏa thuận này là thành tựu quan trọng. “Tôi đã đàm phán một thỏa thuận thương mại tuyệt vời và hiện nay tôi không cảm thấy thỏa thuận này giống như trước. Mực còn chưa khô và dịch bệnh tràn đến", ông Trump nói.

Theo thỏa thuận giai đoạn 1 được công bố vào tháng 1, Trung Quốc sẽ mua thêm ít nhất 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ của Mỹ trong 2 năm. Đổi lại, Washington từ bỏ thuế quan bổ sung đối với hàng hóa Trung Quốc.

Trong lúc có những tín hiệu cho thấy Trung Quốc khó có thể thực hiện đầy đủ cam kết do ảnh hưởng của Covid-19, Bắc Kinh ngày 14-5 thúc đẩy thỏa thuận giai đoạn 1 bằng việc lần đầu tiên trong vòng 2 năm nước này mua đậu nành của Mỹ và ban hành các thông báo cho phép nhập khẩu lúa mạch cũng như việt quất của Washington. Song, Tổng thống Trump đã bác bỏ khả năng đồng ý tái đàm phán thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 khiến thỏa thuận này có nguy cơ đổ vỡ. Chưa có thông tin về việc ông Trump sẽ thay đổi quyết định, mặc dù Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc, Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin hồi đầu tuần này đã thống nhất tạo điều kiện thuận lợi cho thỏa thuận giai đoạn 1 nói trên.

Mỹ hiện có hơn 1,4 triệu ca nhiễm và 86.000 ca tử vong, nhiều hơn bất kỳ quốc gia/vùng lãnh thổ nào trên thế giới. Thêm vào đó, việc có 36,5 triệu người thất nghiệp (hơn 10% dân số Mỹ) đặt ra bài toán khó cho Tổng thống Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Trước đó, ông Trump đã chỉ trích Trung Quốc về cách ứng phó với dịch bệnh và sự thiếu minh bạch liên quan nguồn gốc của Covid-19. Ông cũng chỉ trích Tổ chức Y tế thế giới (WHO) nghiêng sang phía Trung Quốc, cung cấp thông tin sai lệch về dịch bệnh. Ngày 11-5, ông Trump cho rằng, lẽ ra Trung Quốc nên ngăn chặn từ nguồn nhưng “mọi thứ đã vượt tầm kiểm soát”. Trả lời phỏng vấn ngày 14-5, ông chủ Nhà Trắng một lần nữa cáo buộc Bắc Kinh che giấu sự thật về tính nghiêm trọng của Covid-19 sau khi virus bùng phát ở thành phố Vũ Hán vào cuối năm ngoái.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng từng tuyên bố có bằng chứng đáng kể cho thấy virus xuất phát từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán. Ngày 12-5, các nghị sĩ đảng Cộng hòa đề xuất dự luật trao quyền cho Tổng thống Trump trừng phạt Trung Quốc nếu cường quốc châu Á này không minh bạch về quá trình bùng phát Covid-19. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin nói với hãng Fox Business Network rằng, Trung Quốc cần cung cấp thêm thông tin về Covid-19 và ông Trump đang xem xét sự lựa chọn của mình. Ông Mnuchin khẳng định, Tổng thống Trump đang làm mọi việc để bảo vệ nền kinh tế và người lao động Mỹ.

Trong khi đó, phát biểu với báo giới ở thủ đô Bắc Kinh ngày 15-5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên cho rằng, Bắc Kinh và Washington nên duy trì quan hệ song phương vì lợi ích của nhân dân hai nước cũng như hòa bình thế giới và khu vực. “Cả Trung Quốc lẫn Mỹ nên hợp tác hơn nữa trong cuộc chiến chống Covid-19, điều trị cho bệnh nhân và nối lại sản xuất kinh tế, nhưng điều này đòi hỏi Mỹ mong muốn phối hợp với chúng tôi”, hãng AFP dẫn lời ông Triệu Lập Kiên nêu rõ.

Theo AFP, Trung Quốc luôn khẳng định tính minh bạch trong phản ứng với dịch bệnh. Tại Mỹ, phe phản đối ông Trump cho rằng, Trung Quốc đã có nhiều câu trả lời về dịch bệnh bùng phát, trong khi ông chủ Nhà Trắng vẫn tìm cách làm chệch hướng chú ý của mọi người về phản ứng chậm chạp của Washington đối với khủng hoảng.

THIÊN BÌNH