Khoản phục hồi kinh tế 750 tỷ euro và ngân sách giai đoạn 2021-2027 là hai vấn đề kinh tế lớn nhất mà Liên minh châu Âu (EU) phải giải quyết trong nửa năm 2020. Trong đó, quỹ phục hồi là yêu cầu cấp bách và là phép thử về sự đoàn kết của khối gồm 27 thành viên.
 |
| Các nhà lãnh đạo EU dự họp thượng đỉnh ở Brussels (Bỉ). Ảnh: Reuters |
Các nhà lãnh đạo của EU nhóm họp tại Brussels (Bỉ) trong hai ngày 17 và 18-7, nhưng cuộc họp có thể kéo dài thêm một ngày bởi hai nội dung chính: khoản phục hồi kinh tế 750 tỷ euro (khoảng 845 tỷ USD) và ngân sách 1.074 tỷ euro giai đoạn 2021-2027 đều là những vấn đề gai góc, không dễ tìm được tiếng nói chung. Đây cũng là cuộc họp trực tiếp đầu tiên của các nhà lãnh đạo EU kể từ khi hoạt động đi lại bị hạn chế do ảnh hưởng của Covid-19.
Không chỉ là vấn đề tài chính
Hãng AP cho biết, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đến Brussels sớm nhất. Ông có mặt ở thành phố này từ ngày 16-7 và muốn dùng khoảng thời gian trước khi diễn ra hội nghị để gặp gỡ Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte, người có quan điểm cứng rắn về quỹ phục hồi, thậm chí được xem là một trong những trở ngại lớn nhất của thỏa thuận. “Chúng ta đang trải qua cuộc khủng hoảng chưa từng có. Chúng ta cần thêm sự đoàn kết và tham vọng”, Tổng thống Macron nói. Trong khi đó, Thủ tướng Latvia Arturs Karins khi đến Brussels đã bày tỏ rằng, ông sẽ tiếp tục làm việc đến ngày 19-7 cho đến khi đạt được kết quả.
Theo AP, thách thức mà 27 quốc gia EU đang đối mặt là rất lớn.
EU rơi vào suy thoái kinh tế nghiêm trọng nhất trong lịch sử của khối và các thành viên đang tranh cãi về việc nước nào nên chi tiền nhiều nhất để giúp các nước khác và nước nào nên nhận tiền nhiều nhất để vực dậy nền kinh tế. Ông Charles Michel, Chủ tịch Hội đồng châu Âu nói: “Những hậu quả do đại dịch gây ra là khủng hoảng nghiêm trọng nhất mà chúng ta phải đối mặt kể từ sau Thế chiến thứ hai”. Ông Michel cũng cho rằng, đàm phán sẽ rất khó khăn bởi không chỉ là vấn đề tiền bạc mà còn đặt ra câu hỏi về tương lai của châu Âu.
Khi Covid-19 vẫn là câu chuyện địa phương ở thành phố Vũ Hán, thuộc tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc), các thành viên EU bàn thảo về khoản ngân sách 7 năm trị giá 1.000 tỷ euro. Giờ đây, virus lan tràn khắp EU và kinh tế của khối các nước sử dụng chung đồng tiền châu Âu (eurozone) sẽ sụt giảm 8,7% trong năm nay. Điều này khiến EU hoang mang vì đã không điều phối chính sách của các thành viên sớm hơn. Ý gần như bị EU bỏ rơi trong giai đoạn đầu dịch bệnh bùng phát. Vì vậy, quỹ phục hồi trị giá 750 tỷ euro nhằm giúp các quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của cuộc khủng hoảng, trong đó 250 tỷ euro dưới dạng cho vay lãi suất thấp và 500 tỷ euro dưới dạng trợ cấp - tức gần như cho không.
Cần sẵn sàng thỏa hiệp
Thủ tướng Đức Angela Merkel ủng hộ việc tham gia chương trình nợ chung để giảm khó khăn cho các nước Nam Âu và Đông Âu. Bà Merkel nói rằng, các cuộc đàm phán sẽ rất khó khăn và châu Âu “cần sẵn sàng thỏa hiệp nếu muốn đạt được một điều gì đó”. Chính bà Merkel và Tổng thống Pháp Macron đã đưa ra ý tưởng gói phục hồi kinh tế 750 tỷ euro dù trước đó bà phản đối việc trả nợ chung vì cho rằng các nước Nam Âu quá ỷ lại vào những nước giàu có hơn. Bản chất của gói phục hồi 750 tỷ euro là EU vay khoản tiền này trên thị trường tài chính để phân bổ cho các nước, còn việc trả nợ do tất cả các thành viên cùng gánh vác.
Tuy nhiên, Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte không thích như vậy. Hãng AP cho biết, giới chức Hà Lan khẳng định họ sẽ giữ quan điểm cứng rắn suốt hội nghị, nghĩa là nhiều khả năng EU phải tổ chức thêm một lần họp thượng đỉnh. Ông Rutte dự báo cơ hội thành công của hội nghị thượng đỉnh chưa đến 50%.
Thụy Điển, Đan Mạch và Áo cũng chưa hài lòng với cơ chế phân bổ gói 750 tỷ euro. Các nước này muốn bất kỳ khoản cho vay hay trợ cấp nào cũng phải đi kèm các điều kiện nghiêm ngặt để bảo đảm những nước nợ nhiều như Tây Ban Nha và Ý thực hiện một số cải cách.
Sự bất đồng giữa các nước được thể hiện rõ. Tuy hai nền kinh tế đầu tàu là Đức và Pháp đã lên tiếng kêu gọi EU đoàn kết để hướng đến thỏa thuận, nhưng không có gì bảo đảm mọi vấn đề sẽ được giải quyết ở Brussels trong những ngày này. Covid-19 quả là một phép thử về sự đoàn kết của châu Âu, như Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nhấn mạnh trong ngày 17-7: “Cả thế giới đang nhìn chúng ta, xem châu Âu có thể đoàn kết và vượt qua cuộc khủng hoảng Covid-19 hay không”.
PHÚC NGUYÊN
