Ba ngày sau cuộc bầu cử chính thức 3-11, người dân Mỹ vẫn không biết ai là chủ nhân của Nhà Trắng trong 4 năm tiếp theo.
Theo báo Los Angeles Times, tính đến chiều tối 6-11 (giờ Việt Nam), ít nhất các bang chiến địa Georgia, Pennsylvania, North Carolina, Arizona và Nevada vẫn chưa kiểm phiếu xong. Ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ, ông Joe Biden đang dẫn ở Arizona và Nevada, đồng thời có thể xóa bỏ lợi thế của đương kim Tổng thống Donald Trump ở bang Pennsylvania và Georgia.
Tính đến 19 giờ ngày 6-11 (giờ Việt Nam), theo Reuters, ông Biden giành được 73,7 triệu phiếu phổ thông, trong khi con số dành cho ông Trump là 69,7 triệu phiếu. Chênh nhau 4 triệu phiếu nhưng ông Biden vẫn chưa thể cầm chắc chiến thắng bởi vẫn phải chờ kết quả ở những bang đang kiểm phiếu để xác định tổng số phiếu đại cử tri. Hiện bang Nevada kéo dài thời gian nhận phiếu bầu qua bưu điện đến ngày 10-11, nhưng phiếu phải được đóng dấu bưu điện trước hoặc trong ngày bầu cử 3-11.
Hãng AP nhận định: Dù ứng cử viên nào chiến thắng thì cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm nay cho thấy sự chia rẽ sâu sắc giữa đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ. Cử tri của cả hai đảng chính đã đi bỏ phiếu, trong đó hơn 100 triệu cử tri đã đi bỏ phiếu sớm (hơn 60,5 triệu cử tri gửi phiếu bầu qua đường bưu điện). Song, chiến lược tranh cử đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ đều ưu tiên những vấn đề khác nhau, hướng đến những cộng đồng khác nhau. Vì vậy, AP cho rằng, dù chiến thắng thuộc về ai thì tân tổng thống cũng sẽ đối mặt với sự bế tắc đáng kể trong Quốc hội, sự hoài nghi về tính toàn vẹn của lá phiếu và sự chia rẽ của chính các cử tri do các yếu tố chủng tộc, địa lý... Ngay cả việc kiểm phiếu lại cũng có nguy cơ càng làm nước Mỹ chia rẽ sâu sắc.
Hãng AP dẫn lời nhà sử học Barbara Perry, Giám đốc Trung tâm Miller thuộc Đại học Virginia (Mỹ) nói: “Trừ thời nội chiến, tôi nghĩ chúng ta chưa trải qua thời kỳ nào chia rẽ sâu sắc như thế này”. Thậm chí, sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2000, khi Tòa án Tối cao can thiệp, ra phán quyết mang lại chiến thắng cho ông G.W.Bush ở bang Florida và thắng chung cuộc, ứng cử viên đảng Dân chủ Al Gore đã nhanh chóng nhượng bộ và các nhà lãnh đạo Quốc hội cũng tìm thấy tiếng nói chung ở Đồi Capitol.
Sự chia rẽ đó sẽ đe dọa khả năng lãnh đạo của tổng thống nhiệm kỳ mới khi ứng phó với các khủng hoảng: đại dịch Covid-19, sự phục hồi nền kinh tế và nạn phân biệt chủng tộc. Xung quanh những thách thức này, cử tri ủng hộ ông Trump và ông Biden đều bày tỏ quan điểm khác biệt rõ rệt, theo khảo sát của AP VoteCast. Những người ủng hộ ông Biden muốn chính phủ ưu tiên hạn chế lây nhiễm Covid-19, dù nền kinh tế có bị thiệt hại chăng nữa. Trong khi đó, những người ủng hộ ông Trump muốn tập trung phục hồi kinh tế. Khoảng 50% số người ủng hộ ông Trump cho rằng, kinh tế và việc làm là vấn đề hàng đầu mà nước Mỹ đang đối mặt; còn trong số 10 người ủng hộ Biden, chỉ 1 người xem kinh tế và việc làm là vấn đề quan trọng nhất của đất nước.
Về nạn phân biệt chủng tộc, hầu hết cử tri ủng hộ ông Biden đều cho rằng, đây là vấn đề nghiêm trọng trong xã hội Mỹ. Song, chỉ số ít cử tri ủng hộ ông Trump xem phân biệt chủng tộc là vấn đề nghiêm trọng.
Trong những cuộc bầu cử Mỹ trước đây, hầu hết khi có kết quả bầu cử thì đồng thời có phát biểu thua cuộc, nhưng thực tế luật pháp không quy định việc này. Đội ngũ của ông Trump đang theo đuổi cuộc chiến pháp lý nên rất khó đoán định ai sẽ là người tự nguyện phát biểu thua cuộc.
PHÚC NGUYÊN
