Các nhà đàm phán của Anh gọi việc nhóm họp với Liên minh châu Âu (EU) vào ngày 6-12 để bàn thảo về một thỏa thuận thương mại thời hậu Brexit là “ném xúc xắc lần cuối”.
 |
| Thủ tướng Anh Boris Johnson (trái) và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen xác nhận London và Liên minh châu Âu vẫn tồn tại những bất đồng. Ảnh: Reuters |
Theo báo The Telegraph, Thủ tướng Anh Boris Johnson có cuộc điện đàm trong một tiếng đồng hồ với Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen vào ngày 6-12 để tìm cách phá vỡ thế bế tắc trong đàm phán thỏa thuận thương mại hậu Brexit. Hai nhà lãnh đạo đã chỉ đạo các trưởng đoàn đàm phán nối lại nhóm họp từ ngày 6-12 ở Brussels (Bỉ). Theo đó, 48 giờ là khoảng thời gian để hai bên ngăn kịch bản Anh chính thức rời EU mà không có thỏa thuận, khi giai đoạn chuyển tiếp sắp kết thúc vào ngày 31-12.
Một nguồn tin của Anh cho rằng, EU không đối xử với Anh “như một quốc gia độc lập” mà đưa ra các điều khoản ràng buộc London vào các quy tắc của EU. Thủ tướng Johnson sẽ thúc đẩy các nhà lập pháp của Anh thông qua dự luật Thị trường nội địa và dự luật Thuế (giai đoạn hậu chuyển tiếp) vào ngày 7 và 8-12. Việc chính phủ Anh vẫn kiên quyết theo đuổi các dự luật gây tranh cãi này có thể gây thêm khó khăn cho tiến trình đàm phán giữa hai bên.
Ông Johnson và bà Von der Leyen đã cảnh báo về “những khác biệt đáng kể” tồn tại giữa hai bên xung quanh 3 vấn đề: tạo sân chơi bình đẳng, trợ cấp của nhà nước và đánh bắt cá. Cả Anh và EU đều nhấn mạnh, sẽ không có thỏa thuận nào nếu không giải quyết được 3 vấn đề then chốt nói trên.
Trong lúc đó, Pháp tuyên bố sẽ phủ quyết bất cứ thỏa thuận nào không đáp ứng được yêu cầu của khối về thương mại công bằng và quyền tiếp cận ngư trường của Anh. Chính phủ London đề nghị cắt giảm 80% khu vực đánh bắt cá của EU trong vùng biển của Anh, trong khi EU chỉ chấp nhận cắt giảm từ 15-18%. Về sân chơi bình đẳng - các biện pháp nhằm ngăn các công ty của Anh cạnh tranh không công bằng với các đối thủ châu Âu, London kiên quyết không nhượng bộ xung quanh các điều khoản khiến xứ sở sương mù phải thay đổi những quy tắc cạnh tranh hiện có. Trong khi đó, EU muốn xây dựng một cơ chế để định hình các tiêu chuẩn chung trong tương lai.
Anh đã rời EU hồi tháng 1 nhưng hiện trong quá trình đàm phán để đạt thỏa thuận điều chỉnh gần 1.000 tỷ USD trao đổi thương mại hằng năm trước khi giai đoạn chuyển tiếp kết thúc vào ngày 31-12. Kịch bản xấu nhất là đến ngày 31-12 vẫn không đạt được thỏa thuận. Lúc đó, hoạt động thương mại giữa Anh và EU sẽ gặp rào cản thuế quan; các doanh nghiệp cả hai bên, nhất là phía Anh, sẽ chịu thiệt hại lớn. Điều đáng nói là sự hỗn loạn ở khu vực biên giới, trên thị trường tài chính và trong các chuỗi cung ứng trải khắp châu Âu sẽ xảy ra, nhất là khi thế giới đang xoay xở khắc phục những thiệt hại do Covid-19.
Cả Anh lẫn EU đều đã chuẩn bị kịch bản không thỏa thuận. Tuy nhiên, không bên nào mong muốn tình huống xấu như vậy. Một nguồn tin của Anh nói rằng, đàm phán lần này là “ném xúc xắc lần cuối”. Một thỏa thuận công bằng sẽ có lợi cho cả hai bên, nhưng điều đó chỉ xảy ra khi EU sẵn sàng tôn trọng các nguyên tắc cơ bản về chủ quyền và quyền kiểm soát”. Một quan chức EU phát biểu với báo The Telegraph: “Tình hình rất nghiêm trọng. Khó giải quyết bất đồng liên quan việc tạo sân chơi bình đẳng và đánh bắt cá. Đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là vấn đề chính trị”. Một nguồn tin khác của EU cũng nhấn mạnh: “Các tuyên bố cho thấy con đường khó khăn phía trước”.
Hãng tin Reuters cho rằng, nếu không bên nào chịu nhượng bộ, đàm phán rồi sẽ bế tắc, và cuộc “ly hôn” Brexit được khơi mào từ năm 2016 sẽ kết thúc trong tình trạng lộn xộn. Thời gian còn lại quả thật rất ít ỏi để Anh và EU có thể tìm được tiếng nói chung. Người phát ngôn của Thủ tướng Johnson cũng nhìn nhận: “Thời gian còn lại rất ít và chúng tôi đang ở điểm rất khó trong đàm phán”.
VĨNH AN
