Mỹ - Philippines tăng cường quan hệ đồng minh

Philippines sẽ cho phép lực lượng Mỹ tiếp cận 4 căn cứ quân sự mới tại những vị trí chiến lược. Động thái cho thấy quan hệ đồng minh giữa hai nước đang trở lại đúng hướng sau nhiều năm lạnh nhạt, qua đó mở đường cho sự hiện diện lớn hơn của Mỹ tại nước Đông Nam Á này trong bối cảnh Manila nhận thức rõ hơn về mối đe dọa tiềm tàng từ bên ngoài ở các khu vực biên giới.

Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr tại lễ kỷ niệm 126 năm thành lập quân đội Philippines tại thành phố Taguig ngày 22-3. Ảnh: Reuters

Reuters dẫn phát biểu của Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr bên lề lễ kỷ niệm 126 năm thành lập quân đội Philippines ngày 22-3 cho biết, 4 căn cứ quân sự bổ sung theo Thỏa thuận hợp tác quốc phòng tăng cường (EDCA) với Mỹ sẽ nằm rải rác khắp Philippines.

Một số ở phía bắc, xung quanh Palawan và một số ở xa hơn về hướng nam nhằm thực hiện sứ mệnh bảo vệ bờ biển phía đông Philippines và thềm lục địa ở phía đông đảo Luzon. Giới chức địa phương ban đầu phản đối kế hoạch thiết lập các căn cứ mới do lo ngại động thái này sẽ cuốn Philippines vào sâu hơn trong mâu thuẫn Mỹ - Trung Quốc nhưng sau đó đã đảo ngược lập trường và ủng hộ Mỹ mở rộng quyền tiếp cập sau các cuộc đàm phán với chính phủ.

Việc bổ sung 4 căn cứ trên nâng tổng số địa điểm quân sự của Philippines mà Mỹ có thể tiếp cận lên 9; đồng thời cho phép hai bên triển khai luân phiên lực lượng quân đội trong thời gian lưu trú kéo dài. Theo AP, 5 căn cứ hiện có theo EDCA có hiệu lực từ năm 2014 gồm căn cứ không quân Cesar Basa và căn cứ Magsaysay gần Manila; căn cứ không quân Mactan-Benito Ebuen ở tỉnh miền trung Cebu; căn cứ không quân Antonio Bautista ở phía đông Palawan và căn cứ không quân Lumbia ở phía nam Palawan. Mỹ đã phân bổ hơn 82 triệu USD cho các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng tại các căn cứ này.

EDCA cho phép quân đội Mỹ tiếp cận các căn cứ quân sự của Philippines để thực hiện hoạt động huấn luyện chung, bố trí trước thiết bị và xây dựng các cơ sở như đường băng, kho chứa nhiên liệu và nhà ở quân sự nhưng không có điều khoản cho sự hiện diện thường trực của lính Mỹ trên đất Philippines. Ngoài EDCA, hai nước còn có Hiệp ước phòng thủ chung (MDT) và Thỏa thuận các lực lượng thăm viếng (VFA).

Phát biểu trước lực lượng vũ trang Philippines, ông Marcos cho biết, chính phủ của ông cam kết hiện đại hóa quân đội trong thời gian tới và kêu gọi các binh sĩ nâng cao cảnh giác trong bối cảnh mối đe dọa từ bên ngoài đối với an ninh quốc gia đang ngày trở nên phức tạp và khó đoán. Ông Marcos cho hay, ông nhận thức được mối đe dọa lớn dần đối với hòa bình lãnh thổ, và vì thế cần phải nhanh chóng điều chỉnh chiến lược của Philippines về vấn đề an ninh.

Ngày 21-3, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin điện đàm với người đồng cấp Philippines Carlito Galvez nhằm thảo luận nỗ lực tăng cường quan hệ đồng minh. Người phát ngôn Lầu Năm Góc Patrick Ryder xác nhận, Bộ trưởng Austin tái khẳng định cam kết với Philippines, đồng thời nhấn mạnh Hiệp ước phòng thủ chung giữa hai bên có phạm vi bao trùm cả lực lượng vũ trang, máy bay và tàu công vụ, trong đó có tàu của lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines.

Hai bên vừa khởi công dự án cải tạo đường băng tại căn cứ không quân Basa trị giá 24 triệu USD, một trong những dự án đã được phê chuẩn trong khuôn khổ EDCA. Quân đội của hai nước dự kiến tiến hành các hoạt động chung giữa quân đội hai nước, trong đó có cuộc tập trận Balikatan (Vai kề vai) quy mô lớn nhất từ trước tới nay với sự tham gia của hơn 17.000 binh sĩ; đồng thời rà soát toàn bộ phạm vi hợp tác biển song phương trong khuôn khổ đối thoại cấp bộ trưởng 2+2 sắp tới.

Ông Marcos đang nỗ lực củng cố liên minh quốc phòng lâu đời giữa Mỹ và Philippines vốn căng thẳng dưới thời người tiền nhiệm Rodrigo Duterte. Trong khi đó Trung Quốc lưu ý, các nước trong khu vực nên cảnh giác trước mọi động thái của Mỹ. Việc Philippines cho phép Mỹ tiếp cận thêm 4 căn cứ quân sự vô hình trung giúp củng cố sự can dự của Washington ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Bloomberg dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân nói: “Với tâm lý được ăn cả, ngã về không, Mỹ đã không ngừng xây dựng năng lực quân sự. Điều này thực sự gây nguy hiểm cho hòa bình và ổn định khu vực”.Trung Quốc chỉ trích EDCA khi cho rằng thỏa thuận này là một phần trong nỗ lực của Washington nhằm kiềm chế sự hiện hiện của Bắc Kinh trong khu vực.

THƯ LÊ