Lại thêm người "nối gót" Edward Snowden…

Tròn 10 năm kể từ khi “người thổi còi” Edward Snowden tiết lộ thông tin gây chấn động về chương trình do thám trên mạng của Mỹ nhắm tới hàng chục quốc gia, giờ đây mọi sự chú ý đổ dồn về Jack Douglas Teixeira, nghi phạm trong vụ rò rỉ tài liệu mật mới nhất của Lầu Năm Góc vừa bị bắt.

Jack Douglas Teixeira bị các sĩ quan FBI áp giải ngày 13-4. Ảnh: WCTV

Vụ bắt giữ giúp gỡ “nút thắt” đầu tiên, qua đó vén màn sự thật về nguồn gốc, động cơ của vụ việc đặt an ninh quốc gia vào tình thế nguy hiểm, đồng thời là lời cảnh tỉnh đối với Lầu Năm Góc về tính cấp thiết phải siết chặt quy trình, đối tượng được phép tiếp cận tài liệu quân sự mật. Đến nay, giới chức Mỹ hiện chưa xác nhận công khai về tính xác thực của thông tin bị rò rỉ.

Vì sao Teixeira dễ dàng truy cập thông tin nhạy cảm?

Ngày 13-4, Cơ quan điều tra liên bang Mỹ (FBI) bắt giữ Teixeira, thành viên lực lượng Vệ binh không quân, tại nhà riêng ở bang Massachusetts, với cáo buộc liên quan vụ rò rỉ tài liệu mật trên internet trong vài tháng qua. Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Merrick Garland cho biết, Teixeira, 21 tuổi, đang bị điều tra với cáo buộc “di chuyển, lưu trữ và phát tán trái phép các thông tin bí mật quốc phòng”. Teixeira, từng làm việc trong hệ thống tình báo quân sự Mỹ, trước đó bị tước quyền miễn trừ an ninh và quyền tiếp cận các thông tin mật của chính phủ. Hiện, dư luận Mỹ hoang mang với câu hỏi: tại sao vụ rò rỉ thông tin tình báo lớn nhất Mỹ trong thập niên qua, sau vụ Edward Snowden, lại được thực hiện bởi nhân viên cấp thấp, trẻ tuổi của Bộ Quốc phòng?

Đơn vị nơi Teixeira từng làm việc đã làm sáng tỏ khả năng tiếp cận thông tin tối mật của nghi phạm. Theo đó, đơn vị tình báo số 102 của lực lượng Vệ binh quốc gia không quân Massachusetts cung cấp thông tin tình báo, chỉ huy và kiểm soát trên toàn thế giới với độ chính xác. Teixeira đã tham gia cùng với đơn vị trong một năm triển khai nghĩa vụ bắt đầu từ tháng 9-2022. Thực tế, Teixeira có cấp độ chứng nhận an ninh cao hơn với tư cách là chuyên gia về hệ thống vận tải mạng, vì nghi phạm chịu trách nhiệm truy cập các mạng liên lạc quân sự và đảm bảo lớp bảo vệ của chúng. Chuẩn tướng Pat Ryder, phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Mỹ khẳng định, việc Teixeira tiết lộ tài liệu mật là hành động tội phạm có chủ ý, vi phạm các nguyên tắc, hướng dẫn nghiêm ngặt của Lầu Năm Góc. Teixeira hầu tòa vào ngày 14-4 (giờ địa phương) tại Boston. Theo New York Times, với mỗi tài liệu mật bị rò rỉ, Teixeira phải đối mặt với án tù lên tới 10 năm.

Kích hoạch giải pháp phòng ngừa

Các cơ quan an ninh đang khẩn trương rà soát lại phương thức chia sẻ những thông tin nhạy cảm trong chính phủ, thực thi biện pháp ngăn chặn vụ rò rỉ trái phép tiềm ẩn khác, đồng thời ứng phó với tác động ngoại giao do các tài liệu nhạy cảm không rõ nguồn gốc bị phát tán.

Theo CNN, ngay sau vụ rò rỉ gây chấn động cộng đồng tình báo, Lầu Năm Góc bắt đầu giới hạn những người trong chính phủ được nhận các bản tóm tắt tình báo tuyệt mật hằng ngày được phân loại cao. Theo đó, một số quan chức Mỹ ngừng nhận được tài liệu mật tóm tắt hằng ngày trong những ngày gần đây. “Là Bộ trưởng Quốc phòng, tôi sẽ không ngần ngại thực hiện bất kỳ biện pháp bổ sung cần thiết để bảo vệ bí mật quốc gia. Chúng tôi đang tiến hành đánh giá thủ tục tiếp cận, trách nhiệm giải trình và khâu kiểm soát thông tin tình báo trong Bộ Quốc phòng nhằm ngăn chặn sự cố tương tự xảy ra”, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói.

Các nhà điều tra của Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) đang “đau đầu” sàng lọc số lượng nhân sự quá lớn để tìm lỗ hổng gây rò rỉ tài liệu mật do hàng ngàn người có quyền truy cập vào tài liệu của Bộ Quốc phòng. Rõ ràng, vụ tài liệu mật bị rò rỉ đã phơi bày những điểm yếu trong việc quản lý bí mật của chính phủ, ngay cả khi các cơ quan đại tu hệ thống máy tính sau vụ tiết lộ chấn động của Edward Snowden vào năm 2013. Tính đến tháng 10-2019, gần 3 triệu người được phép truy cập các tài liệu mật, theo Trung tâm An ninh và Phản gián quốc gia. Việc chia sẻ ở phạm vi quá mức bắt nguồn từ nỗ lực mở rộng việc chia sẻ thông tin sau vụ khủng bố ngày 11-9-2001. Ý tưởng ban đầu là việc phổ biến thông tin tình báo rộng rãi hơn có thể giúp ngăn chặn cuộc tấn công khác trên đất Mỹ.

THƯ LÊ