Mỹ can dự sâu hơn vào Trung Đông?

Mỹ đang xem xét triển khai hệ thống chống tên lửa tân tiến và quân nhân vận hành tới Israel, cho thấy sự can dự sâu hơn vào cuộc chiến đang leo thang ở Trung Đông trong bối cảnh lo ngại Iran sắp mở cuộc tấn công mới vào Israel.

Một trạm phóng của THAAD được đưa lên máy bay C-17 tại Fort Bliss, Texas, vào năm 2019. Ảnh: AP

Sự hỗ trợ bất thường

Theo Reuters, ngày 13-10, Lầu Năm Góc cho biết, theo chỉ đạo của Tổng thống Mỹ Joe Biden, nước này sẽ triển khai một hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) và cử đội ngũ quân nhân vận hành tới Israel để giúp củng cố hệ thống phòng không của Israel sau các cuộc tấn công chưa từng có của Iran trong thời gian qua. Người phát ngôn của Lầu Năm Góc Patrick Ryder mô tả đợt triển khai này là một phần trong chiến lược điều chỉnh rộng rãi hơn của quân đội Mỹ, thể hiện cam kết vững chắc trong việc việc bảo vệ Israel, cũng như công dân Mỹ ở Israel, khỏi các cuộc tấn công tên lửa đạn đạo tiềm tàng từ Iran.

Đáng chú ý, việc triển khai quân đội Mỹ đến Israel là điều rất hiếm khi xảy ra, ngoại trừ các cuộc tập trận chung. Israel vốn sở hữu hệ thống phòng thủ tên lửa dày đặc và tối tân hàng đầu thế giới nhưng những hệ thống này đã bị “mưa tên lửa đạn đạo” của Iran áp đảo vừa qua. Với tầm bắn xa hơn các hệ thống khác hiện có ở Israel, sự xuất hiện của THAAD sẽ đánh dấu bước tiến đáng kể trong khả năng phòng thủ của Israel.

Quân đội Mỹ hiện có 7 khẩu đội THAAD. Một hệ thống THAAD thường cần khoảng 100 quân nhân để vận hành. Đây là một trong những vũ khí chống tên lửa mạnh nhất của Mỹ, có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo ở tầm xa từ 150 đến 200km và có tỷ lệ thành công gần như hoàn hảo trong thử nghiệm. Sử dụng kết hợp các hệ thống radar tiên tiến và tên lửa đánh chặn, THAAD là hệ thống phòng thủ tên lửa duy nhất của Mỹ có thể tấn công và phá hủy tên lửa đạn đạo tầm ngắn, tầm trung và tầm xa ở cả bên trong hoặc bên ngoài bầu khí quyển trong giai đoạn bay cuối của chúng hoặc lao xuống mục tiêu của chúng. Song, hệ thống trên mặt đất này không có đầu đạn và không được sử dụng để tấn công các tòa nhà hoặc tiến hành phản công.

Trong khi đó, truyền thông nhà nước Iran đưa tin, Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi ngày 13-10 tuyên bố sẽ “không có lằn ranh đỏ nào” khi Iran thực hiện các biện pháp nhằm bảo vệ người dân và đất nước trước một cuộc tấn công sắp tới của Israel.

Thêm nhiều mối lo

The Washington Post dẫn lời ông Aaron David Miller, chuyên gia người Mỹ về Trung Đông, cho rằng việc triển khai THAAD tới Israel là dấu hiệu mới nhất cho thấy Mỹ dự đoán cuộc tấn công sắp tới của Israel sẽ toàn diện đến mức Iran sẽ phải phản ứng. Bất chấp nhiều bất đồng giữa Tổng thống Biden và Thủ tướng Israel Netanyahu trong suốt một năm xung đột ở Gaza, quyết định triển khai THAAD là ví dụ cho thấy ông Biden sử dụng “củ cà rốt” thay vì “cây gậy” để khuyến khích Israel giảm bớt mức độ hành vi đáp trả Iran. Tuy nhiên, theo ông Miller, đây là một kịch bản có thể kéo Mỹ vào cuộc xung đột lớn hơn.

Theo Al Jazeera, động thái lần này của Mỹ cho thấy chính quyền Tổng thống Biden đã bác bỏ lời kêu gọi về đình chỉ việc chuyển giao vũ khí cho Israel nhằm gây sức ép buộc nước này chấm dứt hoạt động quân sự đang gây thương vong lớn ở cả Gaza và Lebanon. Marwan Bishara, nhà phân tích chính trị cấp cao của Al Jazeera, cho biết: “Không còn nghi ngờ gì nữa rằng thông báo về hệ thống THAAD của Washington sẽ làm leo thang thêm căng thẳng trong khu vực”.

Ở góc nhìn khác, theo Global Times, Israel hiểu rằng Mỹ không muốn tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột đang diễn ra. Do đó, Israel đang lợi dụng tâm lý này để mặc cả với Washington nhằm có thêm sự hỗ trợ, chẳng hạn như THAAD. Nếu THAAD được triển khai trong khu vực, khả năng răn đe của Iran đối với Israel sẽ bị suy yếu và Israel sẽ có thể thực hiện các hành động trực tiếp và quyết đoán hơn đối với Iran và các quốc gia khác trong khu vực mà không phải lo lắng.

Điều này sẽ phá vỡ cán cân quyền lực trong khu vực và buộc Tehran phải hành động để ngăn chặn điều này xảy ra, một chuyên gia quân sự tại Bắc Kinh cho biết. Các chuyên gia khác cũng cho rằng, do “sự khoan dung và hỗ trợ” từ Mỹ, Israel ngày càng có các hành động vô lý, mới nhất là vụ các lực lượng Israel đã nổ súng làm bị thương binh sĩ thuộc lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc ở Lebanon. Dư luận quốc tế phẫn nộ và kêu gọi chấm dứt ngay hành động có thể trở thành tiền lệ nguy hiểm này.

THƯ LÊ