Báo cáo của Sở Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) thành phố cho biết, 6 tháng đầu năm, thành phố đã giải quyết việc làm cho 17.039 lao động, đạt 52,11% kế hoạch; trong khi đó, công tác tuyển sinh và dạy nghề cho 20.529 lao động chỉ đạt 38,62% kế hoạch cả năm.
Nghịch lý này cho thấy rõ nét sự “phân cực” của người lao động, khi có nhóm chỉ muốn vào các trường đại học, nhóm còn lại chỉ thích tìm việc phổ thông không qua đào tạo, bỏ qua các trường nghề.
 |
| Trường Cao đẳng Hoa Sen Đà Nẵng tham gia Ngày hội tư vấn tuyển sinh năm 2018 do Sở LĐ-TB&XH phối hợp với Trường Cao đẳng Du lịch Đà Nẵng tổ chức. |
Trượt kỳ thi đại học năm 2017, sau thời gian đắn đo, anh Lê Văn Thành ở phường Hải Châu 1 (quận Hải Châu) quyết định vào làm phục vụ bàn ở khách sạn Lasenta Boutique Hội An. Anh Thành giải thích: “Nếu vào các trường trung cấp nghề, thời gian học ít nhất từ 18 tháng trở lên, còn vào khách sạn chỉ mất 3 tháng tập sự để vừa làm vừa học, sau đó sẽ được nhận đủ lương 100%. Vì vậy, tôi quyết định vào thẳng đây làm việc, ít ra cũng tiết kiệm được 15 tháng”.
Còn chị Lê Thị Mỹ Hòa (ở phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ), mặc dù được hỗ trợ 100% kinh phí học nghề do trong diện đối tượng có đất nằm trong vùng quy hoạch của thành phố, nhưng chị đã xin vào làm tại cơ sở bánh ngọt trên đường Hoàng Diệu với mức hỗ trợ 3 tháng đầu là 500.000 đồng/tháng, tiếp đó sẽ được hưởng nguyên lương 3,5 triệu đồng/tháng. Chị Hòa chia sẻ:
“Việc vừa học vừa làm giúp có “tiền xăng xe” thời gian đầu, sau đó nếu làm với mức lương 3,5 triệu đồng/tháng cũng chấp nhận được. Khi mình vững nghề thì có thể xin vào làm ở các khách sạn, khu nghỉ mát ở Đà Nẵng vốn rất thiếu thợ làm bánh”.
Ở chiều ngược lại, có khá nhiều học sinh sau khi hoàn tất chương trình trung học phổ thông và trượt các trường đại học công lập đã chọn vào các trường đại học dân lập đang mở rộng cửa chào đón với nhiều lời quảng bá đầy hấp dẫn, thay vì vào các trường nghề.
Hiện thành phố có 64 cơ sở dạy nghề, trong đó có 20 trường cao đẳng, 12 trung tâm giáo dục nghề nghiệp và 26 cơ sở khác có đăng ký dạy nghề với tổng quy mô đào tạo mỗi năm trên 57.000 chỉ tiêu. Các trường nghề đã nỗ lực mở rộng các ngành, nghề xã hội đang cần như: dịch vụ du lịch, tư vấn tài chính, tăng thời lượng thực hành nhiều hơn lý thuyết để học viên tốt nghiệp có kỹ năng làm việc được ngay sau khi ra trường... Tuy nhiên, chừng đó vẫn chưa đủ thuyết phục học viên đăng ký học nghề.
Theo đánh giá của Sở LĐ-TB&XH thành phố, việc các trường nghề gặp khó trong công tác tuyển sinh trước hết là do ý thức của người học muốn có bằng cấp cao hơn, và ngược lại có nhóm thích làm việc không qua đào tạo để có thu nhập ngay.
Bên cạnh đó, cũng có một thực tế là các cơ sở dạy nghề chưa đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người học, đặc biệt là của các đơn vị tuyển dụng; đồng thời chưa chủ động phối hợp với các địa phương trong việc tuyển dụng đào tạo.
Hầu hết các nhà tuyển dụng đều cho biết, người lao động dù được đào tạo đầy đủ thời gian ở trường nghề, nhưng doanh nghiệp cũng phải tốn công sức, thời gian, kinh phí đào tạo lại mới có thể đáp ứng yêu cầu công việc. Ngược lại, các cơ sở đào tạo cho rằng, việc đưa học viên đến thực tập tại doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí nhiều đơn vị từ chối thực tập sinh.
Phương án “trung hòa” để giải quyết vấn đề này là đưa giáo viên nghề sang học việc tại các doanh nghiệp, sau đó về truyền đạt kiến thức lại cho học viên, nhằm sát với yêu cầu đã được triển khai khoảng 4-5 năm nay.
Thế nhưng, theo các giáo viên nghề, cách làm này còn mang tính bề nổi, bởi lẽ ngay giáo viên cũng không được các doanh nghiệp tạo điều kiện tiếp cận máy móc hay công việc. Chính những tồn tại này mà mới đây, khi làm việc với Ban Văn hóa - Xã hội HĐND thành phố, Sở LĐ-TB&XH đã kiến nghị thành phố cần quan tâm chỉ đạo doanh nghiệp thực hiện chủ trương khuyến khích doanh nghiệp tham gia giáo dục nghề nghiệp, tham gia soạn thảo chương trình Hội đồng sát hạch tay nghề, đào tạo thực hành và tạo điều kiện cho học sinh, sinh viên thực tập tại doanh nghiệp.
Bài và ảnh: THANH VÂN
