Trong quá trình phát triển đô thị, nỗi lo lớn nhất của các nhà quản lý văn hóa là sự xâm hại di tích. Tuy nhiên, di tích cổng Tam Quan (phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ) đã được nâng lên độ cao hơn 2 mét mà vẫn giữ nguyên được giá trị kiến trúc ban đầu của công trình văn hóa tiêu biểu.
 |
| Di tích cổng Tam Quan đã nâng lên cao và giữ nguyên được nét kiến trúc độc đáo ban đầu. |
Cổng Tam Quan nằm trong quần thể di tích đình làng Lỗ Giáng, là một di tích văn hóa cổ, được xây dựng cách đây hơn 300 năm, tọa lạc tại phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ. Di tích này đã được UBND thành phố Đà Nẵng công nhận di tích cấp thành phố vào tháng 4-2007.
Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu văn hóa và Sử học, cổng Tam Quan có kiến trúc rất độc đáo và khác lạ với tất cả các di tích ở miền Trung, bởi nó được xây dựng theo lối kiến trúc cổ và mái được lợp ngói âm dương. Trên mái đình và cổng Tam Quan được trang trí những hình tượng long, phượng, kỳ lân, dơi ngậm kim tiền… rất sống động và tinh tế.
Cách đây hơn 3 năm, khi triển khai thực hiện dự án Khu du lịch sinh thái Hòa Xuân, quần thể di tích này nằm sâu hơn 2 mét so với khu vực xung quanh. Để bảo vệ hiện trạng di tích này, nhiều phương án đã được đưa ra và cuối cùng, Sở VH-TT&DL thành phố chọn phương án giữ nguyên hiện trạng, nâng cổng Tam Quan lên ngang bằng với mặt đường. Đây là chuyện chưa từng áp dụng với bất kỳ di tích nào trên địa bàn thành phố.
Nhưng để nâng được công trình kiến trúc cổ này lên độ cao hơn 2 mét, đơn vị thi công đã gặp không ít khó khăn. Kiến trúc sư Phan Đức Hải, Giám đốc Công ty CP Tư vấn thiết kế và xây dựng Kiến Trung (đơn vị thực hiện) cho biết, cổng Tam Quan nằm trên nền đất mềm, công trình có tuổi quá cao nên độ vững chãi của di tích rất yếu, nếu không tính toán kỹ lưỡng thì rất khó thành công. Tuy nhiên, với sự nỗ lực của công ty trong việc áp dụng những phương tiện và kỹ thuật hiện đại để bảo tồn và lưu giữ nguyên vẹn di tích độc đáo, công trình đã được thực hiện đạt yêu cầu đề ra.
Đến nay, cổng Tam Quan đã đứng vững hiên ngang giữa các công trình tầm cỡ trong khu đô thị mới Hòa Xuân. Ông Hồ Vọng, Trưởng Ban quản lý quần thể di tích đình làng Lỗ Giáng vui mừng cho biết, đây không chỉ là niềm vui lớn của bà con phường Hòa Xuân mà còn là niềm tự hào để giáo dục con cháu trong việc bảo tồn và lưu giữ những giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc.
Theo ông Trần Quang Thanh, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL, quần thể di tích đình làng Lỗ Giáng, trong đó có cổng Tam Quan là kiến trúc độc đáo. Vì vậy, trong quá trình phát triển đô thị, Sở đã tham mưu với thành phố luôn chú trọng đến công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di tích, tạo thành bản sắc riêng, xây dựng thôn Lỗ Giáng thành một thôn văn hóa, góp phần vào công cuộc xây dựng và phát triển của thành phố trong thời kỳ mới. Đây cũng là cách tốt nhất và duy nhất để khắc phục tình trạng tu bổ khiến di tích trở nên méo mó, biến dạng.
Trong tương lai không xa, quần thể di tích đình làng Lỗ Giáng, trong đó có cổng Tam Quan, sẽ trở thành điểm tham quan du lịch quan trọng trong khu du lịch sinh thái Hòa Xuân. Đây là một trong những cách tốt nhất để lưu giữ lại dấu tích xưa ngay giữa lòng phố thị, đồng thời mở ra những cách làm mới trong việc trùng tu, tôn tạo di tích trên địa bàn thành phố…
Bài và ảnh: NGỌC HÂN
