Nhà văn Đoàn Giỏi - đại thụ phương Nam

Nhà văn Đoàn Giỏi với những tác phẩm của mình - đặc biệt là Đất rừng phương Nam - được xem là người đưa Nam bộ đến với bạn đọc cả nước. Những trang văn của ông hồn hậu, gần gũi đã mở ra một thế giới xa lạ, trong trẻo, quyến rũ. Những trang viết đượm màu sắc Nam bộ trong tác phẩm của Đoàn Giỏi như những hạt mầm tốt đẹp gieo vào tâm hồn bạn đọc nhiều thế hệ.

9 cuốn sách đặc sắc nhất của nhà văn Đoàn Giỏi vừa được tái bản.

Mới đây, NXB Kim Đồng tái bản cùng lúc 9 tác phẩm để đời của nhà văn Đoàn Giỏi: Đất rừng phương Nam, Người thủy thủ già trên hòn đảo lưu đày, Trần Văn Ơn, Cá bống mú, Hoa hướng dương, Rừng đêm xào xạc, Cuộc truy tầm kho vũ khí, Tê giác trong ngàn xanh, Những chuyện lạ về cá. Có thể nói, kể từ khi nhà văn Đoàn Giỏi qua đời (tháng 4-1989), đây là lần đầu tiên tác phẩm của ông trở lại với bạn đọc một cách đầy đủ và ấn tượng nhất. Ấn bản mới được in đẹp, chăm chút công phu và tỉ mỉ về mỹ thuật. Các họa sĩ trẻ với những đường nét, màu sắc trẻ trung trong thiết kế bìa, tranh minh họa, tranh ở các bưu thiếp đã thổi thêm sinh khí vào những trang viết trong mỗi tác phẩm.

Nhân dịp này, NXB Kim Đồng cũng đã tổ chức tọa đàm “Nhà văn Đoàn Giỏi - đại thụ phương Nam” với sự tham gia của nhiều nhà văn, nhà thơ và đại diện gia đình nhà văn Đoàn Giỏi. Đặc biệt, đạo diễn Nguyễn Vinh Sơn - người trước đây đã đưa tác phẩm Đất rừng phương Nam lên màn ảnh qua bộ phim truyền hình Đất phương Nam, cũng có mặt. Ông nhớ lại khi đang sống tại Phan Rang (tháng 4-1975), lần đầu tiên Nguyễn Vinh Sơn đọc tác phẩm Đất rừng phương Nam và ấn tượng mạnh mẽ về vùng đất này. Vì vậy, đến khi chuyển vào Đồng Tháp sinh sống, Vinh Sơn không có cảm giác lạ lẫm, dù ông là người Huế.

Đến khi trở thành đạo diễn, một trong các dự án phim truyền hình đầu tiên và tâm huyết Vinh Sơn tham gia chính là Đất phương Nam. Tuy nhiên, vị đạo diễn này chia sẻ, vì nhiều lý do, bộ phim Đất phương Nam đã bị giảm khoảng 10 tập, bỏ qua nhiều chi tiết, hình ảnh độc đáo. Ông thừa nhận: “Đến giờ, tôi vẫn chưa xài hết những chất liệu về Đất rừng phương Nam của Đoàn Giỏi, vẫn còn đủ để làm một dự án phim điện ảnh về vùng đất này”. Đây cũng chính là lý do để hiện nay Vinh Sơn đang khởi động lại dự án phim điện ảnh về Đất phương Nam với mong muốn phát huy trọn vẹn những giá trị sáng tác của Đoàn Giỏi.

Ít người biết rằng, sinh thời, nhà văn Đoàn Giỏi là người sống tình cảm và rất kỹ càng, cẩn thận với chữ. Cụ thể như với tác phẩm Đất rừng phương Nam, mỗi lần tái bản, ông đều sửa chữa, viết thêm. Theo tiết lộ của nhà văn Lê Phương Liên: “Lần cuối cùng nhà văn Đoàn Giỏi sửa là bản in năm 1982. Đây cũng là bản Đất rừng phương Nam hay nhất được in đi in lại cho đến ngày nay”. Như vậy, tính từ bản in đầu chỉ dày hơn trăm trang, đến bản in mới đây, Đất rừng phương Nam dày tới hơn 300 trang.

Sức hấp dẫn từ những trang viết của Đoàn Giỏi qua Đất rừng phương Nam hay Rừng đêm xào xạc, Cuộc truy tầm kho vũ khí, Tê giác trong ngàn xanh, Những chuyện lạ về cá... hoàn toàn là sự thật. Ông đã gieo những hạt mầm vào tâm hồn bạn đọc nhiều thế hệ. Với bạn đọc miền Bắc, ông còn là người có công đưa vùng đất Nam bộ đến với bạn đọc miền Bắc. Nhà thơ Cao Xuân Sơn, nhà văn Tô Hoàng, nhà văn Trần Đức Tiến đều công nhận, vào những năm 1950, đầu 1960 của thế kỷ trước, Nam bộ xa xôi bỗng trở nên gần gũi hơn qua những trang viết sống động và cuốn hút của nhà văn Đoàn Giỏi.

Theo nhà thơ Cao Xuân Sơn, để hình dung đúng nhất về nhà văn Đoàn Giỏi, phải lấy hình ảnh cây đước Nam bộ. Cây đước giản dị, gần gũi nhưng lại ẩn chứa sức sống đầy mạnh mẽ mới là sự tái hiện gần nhất về văn chương và con người Đoàn Giỏi. Văn của Đoàn Giỏi cũng thế, giản dị, dễ đọc, dễ hiểu nhưng lại ẩn chứa những giá trị lớn về văn hóa Việt Nam.

Bài và ảnh: MAI HOÀNG