Vui xuân không quên ăn uống điều độ

Tết gắn liền với nhiều cuộc liên hoan, gặp mặt, đoàn tụ, nên chế độ sinh hoạt và ăn uống của mọi người đa phần khác hơn so với thường ngày. Nhiều người bị cao huyết áp, vốn rất khắt khe với bản thân trong chuyện ăn uống, ngủ nghỉ, nhưng đến Tết lại có phần lơ là.

Kiểm tra chỉ số huyết áp, ăn uống điều độ là phòng chống tăng huyết áp.

“Đứng hình” sau khi quá chén

Ông Trần Văn L., 70 tuổi (trú tại quận Thanh Khê) bị tăng huyết áp (THA) và đái tháo đường nhiều năm qua. Ông L. rất quan tâm đến chỉ số huyết áp và chỉ số đường huyết của cơ thể bằng cách tự trang bị máy theo dõi tại nhà và định kỳ đến bệnh viện điều trị. Mỗi ngày, ông L. đều đặn dậy sớm tập thể dục và thường xuyên ăn chay với thành phần dinh dưỡng chủ yếu gồm rau củ, hạn chế chất đạm, chất béo và gia vị mặn. Nhờ đó, ông L. có thể “chung sống hòa bình” với 2 căn bệnh mãn tính này trong nhiều năm liền.

Tuy nhiên, chỉ một lần ham vui quá mức, ông L. suýt bị nguy kịch. Tết vừa rồi, con cháu làm ăn xa tập trung về đông đủ, bữa tất niên nhà ông L. tưng bừng đến nửa đêm. Ngồi “lai rai” với con cháu, ông L. uống khá nhiều bia. Tàn cuộc, lúc đang đứng chơi thì bỗng dưng ông L. ngã quỵ xuống sàn nhà, miệng không nói được, tay chân đơ lại. May là gia đình đưa ông đến bác sĩ kịp thời nên sau đó ông không bị di chứng đáng tiếc.

Bác sĩ Võ Thị Duy Lệ, phụ trách chương trình phòng chống tăng huyết áp Đà Nẵng, thuộc Trung tâm Y tế dự phòng thành phố cho biết: Hiện nay, người dân hiểu biết nhiều về các nguy cơ và cách phòng tránh bệnh THA, nhưng từ nhận thức đến thực hiện còn là khoảng cách khá xa. Nhiều người áp dụng rất kỹ các “bài” ăn, nghỉ dành cho bệnh THA, nhưng dường như đến Tết lại tạm quên chuẩn mực. Cho phép cơ thể “thả ga” với bia rượu, thuốc lá… thì hậu quả rất khó lường, dù trước đó cả năm người bệnh THA tuân thủ rất tốt chế độ ăn uống.

Bệnh cao huyết áp tăng chóng mặt

Theo bác sĩ Võ Thị Duy Lệ, bên cạnh rượu bia và thuốc lá, ngày Tết người dân có thói quen ăn nhiều thịt muối, bò rim, dưa muối và các loại thực phẩm làm sẵn. Nói chung, lượng thức ăn giàu đạm, nhiều chất béo và vị mặn được tiêu thụ nhiều hơn vào dịp nghỉ Tết. Trong khi đây là nhóm những chất góp phần làm THA.

THA là bệnh không lây nhiễm, nhưng vài năm trở lại đây đã tiến triển thành “dịch bệnh không lây” trong cộng đồng với tỷ lệ người tử vong do THA  hiện nay rất cao, chỉ đứng sau tai nạn giao thông. THA và đái tháo đường cũng là những “người bạn đồng hành” của nhau nên khi mắc bệnh này, người bệnh có nguy cơ cao mắc luôn bệnh còn lại.

Qua các chương trình sàng lọc, Trung tâm Y tế dự phòng thành phố Đà Nẵng ghi nhận người dân nội thành bị bệnh THA nhiều hơn người dân vùng ngoại thành vì ăn uống thừa chất và ít vận động. Thêm vào đó, tuổi mắc THA ngày càng trẻ hóa. Trước đây, nhóm tuổi bắt đầu bị THA phổ biến từ 60-65, thì nay số người 30-40 tuổi bị THA khá nhiều.

Năm 2015, Trung tâm Y tế dự phòng Đà Nẵng thực hiện chương trình khám sàng lọc 5.000 người gồm những người chưa từng phát hiện bị THA, đang ở độ tuổi từ 30 trở lên, sống tại quận Cẩm Lệ và Hải Châu. Kết quả là có 27,8% trong tổng số 5.000 người này được phát hiện THA.

Bác sĩ Duy Lệ cho rằng, thực trạng bệnh THA giống như một tảng băng trôi. Phần mới được phát hiện và số người đang điều trị chỉ là bề nổi, nhóm còn lại gồm những người đang đối mặt với nguy cơ THA và chưa có biểu hiện bệnh rõ ràng thực sự rất lớn. Khi bệnh THA biểu hiện ra các dấu hiệu chóng mặt, mệt mỏi, đột quỵ tai biến, hẹp mạch vành, suy thận, v.v… thì đó là lúc THA đã ở mức độ nặng, có xuất hiện biến chứng. Thời gian tiềm ẩn bệnh trước đó, người bệnh thường khó biết chỉ số huyết áp của mình sắp vượt ngưỡng ổn định.

Nguyên nhân của bệnh THA hầu hết là do các yếu tố nguy cơ gồm ăn mặn, ăn nhiều tinh bột, mỡ, thừa cân béo phì, stress, bia rượu, thuốc lá, v.v… Do đó, để phòng tránh bệnh THA, hạn chế các yếu tố nguy cơ là giải pháp căn bản nhất. Cùng với ăn uống, người bệnh hoặc người chưa mắc bệnh THA cũng phải quan tâm đến các hoạt động thể lực, tránh căng thẳng, mất ngủ. THA là bệnh có thuốc điều trị, nhưng là bệnh không thể chấm dứt hoàn toàn và có thể tái phát bất cứ lúc nào nếu người bệnh không kết hợp chặt chẽ với chế độ sinh hoạt điều độ, hợp lý. Ngày Tết càng là lúc người THA lưu ý nhiều về sức khỏe.

Bài và ảnh: Hướng Dương