Chat GPT - là "chủ" hay là "tớ"?

Theo dòng chảy của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, trí tuệ nhân tạo - artificial intelligence (AI) - ngày càng phổ biến và được ứng dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực của cuộc sống, điển hình là sự ra đời và lan tỏa với tốc độ nhanh chưa từng có của ứng dụng Chat GPT thời gian gần đây.

Chat GPT là ứng dụng AI được phát triển từ mô hình GPT-3.5 của Công ty OpenAI, được đào tạo để đưa ra câu trả lời giống một cuộc trò chuyện với người thật. Mô hình ngôn ngữ này có thể trả lời các câu hỏi, hỗ trợ người dùng thực hiện các tác vụ như soạn thư điện tử, viết luận, ngôn ngữ lập trình và viết nội dung theo chủ đề được cung cấp.

Từ khi được ra mắt lần đầu vào tháng 11-2022, số người dùng công cụ Chat GPT đã cán mốc 100 triệu người/tháng chỉ 2 tháng sau đó. Chừng đó thôi cũng đủ thấy, Chat GPT đã tạo nên cơn sốt toàn cầu như thế nào.

Thử trò chuyện cùng “người bạn công nghệ” này, tôi có phần kinh ngạc về khả năng đối đáp và cung cấp phản hồi cực kỳ chất lượng của Chat GPT, thậm chí trong một số nội dung, ứng dụng này còn đưa ra câu trả lời khiến tôi cảm nhận như đang trao đổi với một con người đích thực chứ không phải là máy móc được lập trình sẵn. Ứng dụng còn giải được rất nhanh chóng các đề toán và viết được các đoạn văn, bài nghị luận xã hội. Không thể phủ nhận khả năng thu hút, những trải nghiệm thú vị cũng như những tiện ích mà ứng dụng này mang lại cho cuộc sống của con người.

Sự tiến bộ và thành công vượt bậc của Chat GPT khiến nhiều người lo ngại trong tương lai không xa, GPT có thể thay thế hoàn toàn con người ở nhiều mảng công việc. Tuy nhiên trên thực tế, máy móc nói chung và GPT nói riêng sẽ chẳng bao giờ thay thế được con người. Ngoài trí thông minh, con người là một thực thể đặc biệt với những yếu tố bản chất riêng có mà không thể tìm thấy ở bất kỳ thực thể nào khác, đó là cảm xúc, ý tưởng và trải nghiệm cuộc sống. Máy móc dù có thông minh đến đâu, cũng là do con người tạo ra để giúp cuộc sống của con người ngày càng tiện nghi, hiện đại hơn. Vì vậy, khi tiếp xúc và sử dụng công nghệ, mỗi người đều phải xác lập cho mình vị trí là “chủ” chứ không phải là “tớ”, tránh tự biến mình thành “nô lệ” của các cỗ máy công nghệ, bị phụ thuộc và không thể tách rời.

Đó là chưa kể đến việc, Chat GPT sẽ trả lời theo những dữ liệu và thông tin đã được nhập sẵn, nghĩa là hoàn toàn có thể xảy ra trường hợp trả lời sai hoặc không chính xác do thiếu thông tin hoặc thông tin chưa được cập nhật. Vì vậy, người dùng cần kiểm tra và đối chiếu lại bằng các nguồn tin cậy trước khi sử dụng thông tin được Chat GPT cung cấp.

Ngoài ra, nhiều phụ huynh và giáo viên cũng bày tỏ nỗi lo, Chat GPT sẽ trở thành “chuyên gia viết hộ và tính toán hộ” khi học sinh, sinh viên có điều kiện tiếp cận rộng rãi hơn với ứng dụng này trong thời gian tới. Thực tế, không phải chờ đến khi ứng dụng trí tuệ nhân tạo này ra đời, việc gian lận học hành, thi cử và đánh giá không đúng thực chất mới xảy ra, bởi nếu lướt qua các trang mạng hay ghé qua những tiệm photocopy gần các trường học, chúng ta có thể bắt gặp không ít quảng cáo làm hộ, viết thuê.

Vấn đề nằm ở nhận thức của mỗi bạn học sinh, sinh viên, làm sao để các bạn hiểu và ý thức được việc cần trau dồi năng lực, khả năng tư duy khoa học cũng như động lực học tập và phải biết làm - chủ - công - nghệ. Giữa thời đại công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo phát triển nhanh, mạnh như hiện nay, nên chăng lồng ghép nội dung về cách thức sử dụng công nghệ - trí tuệ nhân tạo vào giảng dạy, hướng dẫn và định hướng cho học sinh, sinh viên trong các cấp học. Qua đó, giúp học sinh, sinh viên có được cái nhìn đúng đắn, biết sử dụng đúng cách để Chat GPT trở thành một công cụ tuyệt vời phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu.

Một số bạn trẻ khi tiếp xúc với Chat GPT đã đề nghị ứng dụng làm thơ, viết thư tình hay bày tỏ tình cảm và phản hồi nhận được là những câu thơ, đoạn văn có phần lủng củng, không rõ nghĩa và gây cười. Thử thách này một lần nữa chứng tỏ, máy móc khó có thể chạm được đến tình yêu, lòng thương, những xúc cảm - những thứ vốn chỉ có ở con người.

Do đó, chúng ta cần dành thời gian chuyện trò, trao đổi trực tiếp, tăng cường gắn kết với gia đình, bạn bè… thay vì xem Chat GPT như một con người thực thụ để rồi “chìm đắm” trong không gian chatbot (phần mềm nhắn tin tự động sử dụng trí tuệ nhân tạo để trò chuyện với con người) và bỏ qua rất nhiều cơ hội vui vẻ, hạnh phúc, ý nghĩa thật sự. Suy cho cùng, Chat GPT hay công nghệ máy móc nói chung mãi mãi vẫn là “tôi tớ” của con người - được con người “sinh ra” để phục vụ chính con người, giúp khẳng định chắc chắn hơn vị thế “chủ nhân” của con người trong hiện tại và cả tương lai.

ĐỖ LAN HƯƠNG