Nhận dạng mống mắt: Sinh trắc học an toàn và độc đáo

Từ 1-7, công dân làm thủ tục đề nghị cấp thẻ căn cước sẽ cung cấp dữ liệu mống mắt cùng với vân tay và ảnh mặt tại cơ quan công an, như: Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội; Cơ quan Công an cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Công an cấp quận/huyện/thị xã thành phố thuộc tỉnh.

Người dân được thu thập mống mắt khi làm căn cước tại Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an thành phố Đà Nẵng. Ảnh: VIỆT PHƯƠNG

Theo khoản 3, Điều 3, Luật Căn cước 2023, sinh trắc học là những thuộc tính vật lý, đặc điểm sinh học cá biệt và ổn định của một người để nhận diện, phân biệt người này với người khác như khuôn mặt, vân tay, mống mắt… Để hiểu rõ hơn về sinh trắc học mống mắt, Báo Đà Nẵng có buổi trao đổi với Ths. Bác sĩ Tưởng Văn Cường, Trưởng khoa Mắt, Bệnh viện Đà Nẵng.

* Bác sĩ có thể giới thiệu rõ hơn về mống mắt?

- Mống mắt là một cơ quan phức tạp và đóng vai trò quan trọng trong thị lực. Mống mắt điều chỉnh lượng ánh sáng vào mắt bằng cách co hoặc giãn đồng tử, giúp mắt có thể thích nghi với các điều kiện ánh sáng khác nhau. Ngoài ra, mống mắt còn góp phần tạo nên màu sắc của mắt, được quyết định bởi lượng melanin. Đặc biệt, cấu trúc các đường vân trên mống mắt rất phức tạp, gồm các sợi, hốc, thớ cơ, rãnh (đường thẳng), vết lõm (đường cong)… sắp xếp độc đáo. Bao phủ bởi giác mạc, mống mắt được bảo vệ tốt khiến nó trở thành bộ phận cơ thể phù hợp để xác thực sinh trắc học.

* Sinh trắc học mống mắt tối ưu ra sao?

- Hình dạng, hoa văn và màu sắc trên mống mắt mỗi người đều khác nhau, được cá nhân hóa hoàn toàn. Xác suất hai mống mắt giống nhau hoàn toàn là gần như không thể, ngay cả những thành viên trực hệ trong gia đình (bao gồm cặp song sinh giống hệt nhau). Mắt trái và mắt phải của cùng một người cũng hoàn toàn khác nhau. Sự phức tạp và ngẫu nhiên khiến cho việc sao chép hoặc giả mạo mẫu mống mắt trở nên vô cùng khó khăn, từ đó tăng cường tính bảo mật cho việc nhận dạng mống mắt.

Không giống như các đặc điểm sinh trắc học khác, mống mắt có tính ổn định và nhất quán cao do nằm bên trong nhãn cầu. Chúng gần như không thay đổi trong suốt cuộc đời của mỗi người, trừ các trường hợp như người bệnh gặp chấn thương mắt, xuất huyết nội nhãn, phù viêm do viêm màng bồ đào, viêm mống mắt, viêm mống mắt dị sắc, Glaucoma có dùng thuốc tra nhỏ kéo dài, u lành và ác của mống mắt... Tính ổn định của cấu trúc bề mặt mống mắt đảm bảo kết quả xác thực nhất quán và đáng tin cậy theo thời gian, vượt trội hơn với các phương pháp sinh trắc học khác như khuôn mặt, vân tay và giọng nói. Ví dụ, dấu vân tay có thể bị thay đổi hoặc mòn trong quá trình sinh hoạt, lao động; khuôn mặt thay đổi theo thời gian, hay giải phẫu thẩm mỹ... Tuy nhiên, mỗi sinh trắc học đều có ưu, nhược điểm khác nhau nên để định danh cá nhân một cách chính xác, cần tích hợp các yếu tố sinh trắc học.

* Việc lấy sinh trắc học mống mắt có an toàn không, thưa bác sĩ?

- Quá trình quét mống mắt được thực hiện bằng cách sử dụng ánh sáng trong dải hồng ngoại. Ánh sáng hồng ngoại nằm ngay dưới ánh sáng khả kiến trên phổ điện từ. Loại ánh sáng này luôn ở xung quanh chúng ta. Trong tự nhiên, cơ thể thậm chí còn phát ra bức xạ hồng ngoại dưới dạng nhiệt độ cơ thể. Vì vậy, loại bức xạ này là thứ hoàn toàn tự nhiên và là thứ chúng ta trải qua hằng ngày. Bức xạ hồng ngoại là bức xạ không ion hóa. Điều này có nghĩa là năng lượng hồng ngoại sẽ không gây ung thư. Nhiệt là tác dụng phụ tiềm ẩn duy nhất và thậm chí tác dụng đó gần như không thể đo lường được. Quá trình quét mống mắt chỉ mất vài giây. Vì vậy, lượng thời gian người dùng tiếp xúc với năng lượng hồng ngoại là rất nhỏ. Điều đó có nghĩa là trong trường hợp quét mống mắt vì mục đích bảo mật thì hoàn toàn an toàn.

* Cảm ơn chia sẻ của bác sĩ.

VÂN LAM thực hiện