* Trong ngôn ngữ thường ngày có nhiều từ ta thường đọc/nói/viết nhưng không biết từ nguyên hay nghĩa gốc của nó là gì, như xe ben chẳng hạn. Xin quý báo giải thích giùm. (Mai Hoàng, Trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng).
- Ben là phiên âm từ tiếng Pháp benne (danh từ giống cái), thuật ngữ kỹ thuật có nghĩa là ben, thùng. Ví dụ benne basculante là thùng lật (ở ô-tô chở đá...).
Xe ben là loại xe tải tự đổ. Dân xe tải đưa ra một số “thuật ngữ” mà chỉ “người trong cuộc” mới hiểu thôi, ví dụ “xe ben 2 chân”, “xe ben 3 chân”, “xe ben 4 chân”. “Chân” ở đây được hiểu là giàn lốp, mỗi bên (trái/phải) xe có bao nhiêu giàn lốp là có bấy nhiêu “chân”.
Nói thêm, về loại xe tải tự đổ này, đã có một số nhà báo, nhà quảng cáo ghi sai thành xe benz.
 |
| Karl Benz và chiếc xe hơi đầu tiên thế giới. |
Như bản tin “Xe benz đè nát chiếc Altis” đăng ngày 13-11-2011 trên http://bee.net.vn/channel/1987/201111/Xe-benz-de-nat-chiec-altis-1816722: “Khoảng 1 giờ sáng nay, xe benz nặng hơn chục tấn và xe Corola Altis đã va chạm khiến xe 4 chỗ nát bươm, tài xế phải nhập viện. Tai nạn xảy ra tại ngã tư Trần Phú - Hoàng Diệu (Hà Nội). Sau khi tông ngang hông xe 4 chỗ hiệu Corola Altis, chiếc benz nặng hơn chục tấn chở đất phục vụ công trình gần đó tiếp tục đẩy xe Altis đi một đoạn dài”.
Benz (viết hoa) là nhãn hiệu xe hơi đầu tiên thế giới. Năm 1885, Carl Friedrich Benz (tên tiếng Đức: Karl Friedrich Michael Benz), người Đức, sáng tạo nên mẫu xe hơi đầu tiên trên thế giới với 3 bánh và sử dụng động cơ đốt trong mang tên Patent Motor Car. Hai năm trước đó, Karl Benz thành lập “Benz & Co. Rheinische Gasmotorenfabrik Mannheim” (Công ty Động cơ khí Rhein Mannheim Benz & Co.), đến năm 1886 thì xuất xưởng chiếc xe hơi đầu mang nhãn hiệu Benz Patent Motorwagen. Chỉ trong 15 năm sau đó, hãng đã trở thành một trong những nhà máy sản xuất xe hơi lớn nhất trên thế giới.
Cũng ở Đức, vào năm 1901 xuất hiện những chiếc xe đầu tiên mang nhãn hiệu Daimler-Mercedes do hãng “Daimler Motoren Gesellschaft” (DMG - Công ty Động cơ Daimler) sản xuất. Từ sự thành công của mẫu xe vượt mức mong đợi, ngày 23-6-1902, DMG quyết định sử dụng tên Mercedes (tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là “món quà” hoặc “sự yêu mến”) làm thương hiệu cho sản xuất ô-tô của hãng và chính thức đăng ký thương quyền 3 ngày sau đó.
Thế chiến thứ nhất kết thúc, nước Đức bại trận, việc kinh doanh của cả 2 hãng sau chiến tranh rơi vào khủng hoảng trầm trọng. Để vực dậy hoạt động kinh doanh, năm 1926 hai Công ty “Benz & Co. Rheinische Gasmotorenfabrik Mannheim” và “Daimler Motoren Gesellschaft” hợp nhất thành Daimler-Benz AG (Công ty cổ phần Daimler-Benz) và thương hiệu xe mới là sự kết hợp của cả 2 hãng xe danh tiếng một thời: Mercedes-Benz.
Mercedes-Benz hiện đã trở thành một trong những “ông lớn” của ngành sản xuất xe hơi thế giới. Người Việt Nam nói “con Mẹc” hay “con Ben” là cách gọi tắt hai hãng xe lừng danh này theo kiểu của mình.
Tóm lại, nếu nói về xe tải thì phải gọi là xe ben, còn nói về loại xe do hãng đầu tiên trên thế giới sản xuất thì phải là xe Benz.
ĐNCT
