Trong những cuộc tranh luận về biến đổi khí hậu, người ta thường chỉ đánh giá về yếu tố kinh tế và môi trường nhưng quên mất việc tác động tới các giá trị văn hóa.
Kinh tế và môi trường là hậu quả trước mắt. Hậu quả lâu dài là những sự mất mát văn hóa không bao giờ tìm thấy lại như các di sản văn hóa thế giới bị hư hại hoàn toàn hay các khu vực dân cư không thể sinh sống được nữa vì sự ấm lên của Trái đất và nước biển dâng cao.
 |
| Tượng Nữ thần tự do ở New York (Mỹ) có nguy cơ biến mất. |
Nước biển dâng cao đe dọa không chỉ những khu vực và dân cư ven biển, ngành nông nghiệp mà một số di sản thế giới của UNESCO cũng đang bị vạ lây như tượng Nữ thần Tự do ở New York (Mỹ), Nhà hát con sò Sydney (Úc), tháp Luân Đôn (Anh) hay các điểm khảo cổ ở Pompeii (Ý). Ngoài ra, hàng nghìn địa điểm có giá trị văn hóa trên toàn thế giới được UNESCO ghi tên cũng có nguy cơ bị nhấn chìm dưới nước. Tại châu Âu, có Tháp Luân Đôn, tu viện Westminster, Cung điện ở Anh; địa điểm khảo cổ Pompeii, Tháp nghiêng Pisa, thành phố Venice, Naples ở Ý; các di sản văn hóa ở Hamburg, Lubeck, Bremen ở Đức; thành phố Bruges ở Bỉ; St Petersburg ở Nga; thị trấn thời trung cổ Saint-Emilion, đấu trường Arles, Mont-Saint-Michel, Cảng Bordeaux ở Pháp… Đây là kết quả nghiên cứu về sự biến đổi khí hậu từ sau năm 2000 được đăng tải trên tạp chí Environmental Reseach Letters. Các cuộc nghiên cứu được thực hiện ở dưới sâu đại dương, sông và núi băng tuyết, tảng băng ở Greenland và Nam Cực. Kết quả nghiên cứu chỉ thuần túy nói về tác hại của nước biển dâng cao chứ chưa đánh giá sự tàn phá thêm của bão và thủy triều.
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng mô hình vật lý, áp dụng vào vĩ độ và kinh độ của các di sản văn hóa mà UNESCO cung cấp để tính toán khả năng… biến mất của chúng. Kết quả, nếu sự tăng nhiệt độ thêm 1oC thì các di sản văn hóa của UNESCO cũng như 0,7% diện tích đất toàn cầu bị đe dọa. Trong trường hợp, nhiệt độ tăng lên tới 3oC thì cả thế giới sẽ mất hơn một nửa bề mặt hiện tại (hiện tại 7% dân số thế giới đang sống dưới mực nước biển); từ 25-36 nước là các quốc đảo ở Thái Bình Dương và Carribean mất 1/10 diện tích lãnh thổ; có tới 19% trong danh sách hàng nghìn điểm di sản văn hóa của UNESCO bị ảnh hưởng nặng nề, có cái biến mất.
ANH THƯ (Theo Lemonde)
