Chiếc trống thiếc

Ngày 13-4-2015, nhà văn Đức Günter Grass, người đoạt giải Nobel Văn học đã qua đời ở độ tuổi 87.

Diễn viên David Bennenttrong vai Oskar Matzerath trong phim “Chiếc trống thiếc” (1979).

Günter Grass tên đầy đủ là Günter Grass Wilhelm, sinh ngày 16-10-1927 tại thành phố Gdańsk, Ba Lan, mẹ người gốc Slave, bố là người Đức. Ông nổi tiếng với tiểu thuyết đầu tiên The Tin Drum (1959, tạm dịch: Chiếc trống thiếc), trở thành người phát ngôn của văn học cho các thế hệ người Đức lớn lên trong thời đại của Đức Quốc xã và sống sót sau cuộc chiến. Năm 1999, ông được trao giải Nobel Văn học.

Vào năm 1956, Günter Grass đến Paris và viết Chiếc trống thiếc.

Günter Grass.

Câu chuyện xoay quanh cuộc sống của Oskar Matzerath, như tường thuật của chính anh ta khi bị “giam lỏng” tại một bệnh viện tâm thần trong những năm 1952-1954.  Oskar Matzerath sinh năm 1924 tại thành phố Gdańsk (Ba Lan). 

Oskar quyết định không bao giờ trưởng thành khi nghe cha ông tuyên bố rằng ông sẽ trở thành một người bán tạp phẩm. Vốn có năng khiếu đặc biệt (như chỉ cần một tiếng thét có thể làm vỡ kính), Oskar tự tuyên bố mình là một trong những “đứa trẻ có thể nghe  những âm thanh mà người khác không nghe được”.

Oskar vẫn giữ vóc dáng của một đứa trẻ đi qua thời kỳ khởi đầu thế chiến II, cho đến thời kỳ hậu chiến ở châu Âu. Trong suốt các giai đoạn này, một cái trống đồ chơi bằng thiếc- món quà đầu tiên ông nhận được vào dịp sinh nhật lần thứ ba của ông và về sau, dù qua bao lần thay đổi, Oskar vẫn đeo chiếc trống bên mình, với những hồi trống rộn rã, hùng hồn đầy sinh lực. Oskar  sẵn sàng dùng bạo lực để giữ lại nó!

  Mẹ của Oskar mất sớm, ông Alfred - cha ông, một thành viên của Đảng Quốc xã - cưới Maria. Người phụ nữ này là người tình “bí mật” của Oskar. Trong chiến tranh, Oskar gia nhập một đoàn kịch các chú lùn làm trò biểu diễn để giải trí, tiêu khiển cho quân Đức ở chiến tuyến. Nhưng khi người tình thứ hai của Oskar - “Nàng Roswitha nhỏ bé” bị quân đội đồng minh trong cuộc xâm lược Normandy giết chết, Oskar trở về  gia đình ở Gdańsk, trở thành thủ lĩnh của một băng đảng tội phạm thanh-thiếu niên.

Không lâu sau, quân đội Nga chiếm đóng Danzig, cha ông – Alfred - bị bắn chết. Oskar và mẹ kế phải rời khỏi  Danzig và di chuyển đến Düsseldorf. Trong một cuộc gặp gỡ với Klepp, một nhạc sĩ chuyên nghiệp, để chứng minh khả năng mình, Oskar nhặt trống và gậy của mình bắt đầu một điệu nhảy bằng tiếng trống từ chiếc trống thiếc thân yêu của mình, bất chấp lời thề không sử dụng đến trống, khi chứng kiến cái chết tức tưởi của cha mình.

Bìa sách “The tin Drum” - “Chiếc trống Thiếc”.

Klepp, Oskar và Scholle, một tay chơi đàn ghi-ta đã thành lập ban nhạc Rhine River Three jazz (Nhóm nhạc jazz ba người ở sông Rhine). Nhóm  được ông Schmuh phát hiện và mời họ đến chơi tại các câu lạc bộ Onion Cellar. Sau màn trình diễn điêu luyện, một công ty thu âm phát hiện tài chơi trống jazz của Oskar và mời Oskar tham gia một hợp đồng biểu diễn. Oskar sớm đạt được danh tiếng và sự giàu có…

Ngoài tiểu thuyết Chiếc trống thiếc, một số tiểu thuyết, hài kịch khác của Günter Grass  tạo sự chú ý lớn đối với các  nhà phê bình văn học. Họ cho rằng, Günter Grass  đã thay đổi cách viết của các nhà văn viết tiểu thuyết, thay đổi kinh nghiệm vốn có của các độc giả. Ông thách thức “thói quen” chúng ta nhìn thế giới và trên tất cả, ông đã cho đồng hương của mình một cái gì đó để suy nghĩ khi vẽ lại gương mặt bị lãng quên của lịch sử.

HOÀNG ĐẶNG