Khám phá Shakespeare trong ánh sáng mới

Một triển lãm hết sức trọng đại, với tên gọi “Cái chết của Shakespeare” đã được Thư viện Bodleian, Đại học Oxford, Anh tổ chức, đánh dấu kỷ niệm 400 năm ngày mất Shakespeare (4-1564 - 5-1616). Triển lãm tiết lộ những phong cách độc đáo của Shakespeare về sự khao khát, cái chết và  sự hồi sinh. Triển lãm do Simon Palfrey và Emma Smith, hai giáo sư của Đại học Oxford giám tuyển.

Chân dung Shakespeare ở trang đầu tác phẩm của ông.

Emma Smith, người phụ trách phòng trưng bày cho biết: Triển lãm độc đáo này khám phá và khảo sát tỉ mỉ một chủ đề hấp dẫn trong các tác phẩm của Shakespeare. “Cái chết của Shakespeare” cho thấy cách thức Shakespeare chuyển nỗi sợ hãi chung về cái chết vào những khoảnh khắc gây xúc động để tiếp tục khẳng định cuộc sống cho khán giả và độc giả trên khắp thế giới. Triển lãm sẽ là một cơ hội để du khách khám phá lại Shakespeare trong một ánh sáng hoàn toàn mới.

Triển lãm trưng bày nhiều vật thể và dữ liệu quý giá từ những bộ sưu tập nổi tiếng thế giới trong Thư viện Bodleian; các phiên bản tác phẩm của ông mới nhất  bao gồm Romeo và Juliet; Venus và Adonis, cùng nhiều tập bản thảo gốc, khổ giấy A4. Tác phẩm của Shakespeare được làm đậm nét, sáng tỏ thêm như về thơ, bài giảng, tờ rơi, khảo luận, nhật ký và minh họa do những người tiền nhiệm và đương thời của Shakespeare trên khắp châu Âu thực hiện.

Các hiện vật trưng bày được mượn từ Bảo tàng Ashmolean, Brasenose và Trường Cao đẳng Corpus Christi và ngành Dịch vụ Bảo tàng Oxfordshire; một bộ phim hoạt hình đặc biệt của nghệ sĩ Tom Cross dựa trên bản vẽ học sinh trường tiểu học địa phương mô tả  cảnh “Cái chết của Shakespeare”… Trong số hiện vật có bản sao chiếc giường  nằm trong giờ phút lâm chung Shakespear của bệnh viện Desdemona.

Hamlet qua bản tranh khắc đồng (thế kỷ 18).

“Cái chết của Shakespeare” cho thấy bối cảnh chia rẽ, bạo động tôn giáo  trong thời đại của Shakespeare. Qua đó dễ nhận ra “cái chết trên sân khấu” hoàn toàn khác nhau với “cái chết trong cuộc sống thực tế”. Triển lãm trưng bày những linh - hồn - chết đầy ám ảnh như Macbeth và Hamlet, và những cái chết trêu ngươi qua những nhân vật nữ Juliet, Ophelia, và Cleopatra. Nó khám phá nỗi sợ hãi  “cái gì sau khi chết” và tầm nhìn đáng sợ của nhân vật từ cõi chết. Nhưng nó cũng phát hiện ra sự hiện diện liên tục của cái chết trong phim hài kịch của Shakespeare.

William Shakespeare, nhà thơ và là nhà soạn kịch vĩ đại nhất của mọi thời đại. Các tác phẩm của ông như “Hamlet”, “Romeo và Juliet” và “Vua Lear”, đã ảnh hưởng đến văn học và sân khấu trên toàn thế giới hơn 400 năm qua. Tuy nhiên, lịch sử cá nhân của William Shakespeare là một bí ẩn. Theo hồ sơ nhà thờ thì William Shakespeare được rửa tội tại nhà thờ Holy Trinity ở Stratford-upon-Avon vào ngày 26-4-1564. Từ đó, người ta tin rằng ông được sinh ra gần ngày 23 tháng 4 năm 1564, và các học giả thừa nhận ngày này như sinh nhật của William Shakespeare.

Tác phẩm Shakespeare ở triển lãm.

William là con thứ ba của John Shakespeare, một thương gia. Thời thơ ấu của William không có đầy đủ trong hồ sơ, nhất là phần liên quan đến giáo dục của ông. Các học giả đã phỏng đoán rằng ông rất có thể học ở một ngôi trường tại Stratford. Vào năm 1582, William Shakespeare cưới Anne Hathaway tại Worcester - một ngôi làng nhỏ tỉnh Canterbury cách Stratford một dặm về phía tây.

Những tác phẩm giai đoạn đầu, William Shakespeare viết theo phong cách bất thường với những ẩn dụ phức tạp và cụm từ hoa mỹ mà không ăn ý tự nhiên với cốt truyện hay nhân vật trong câu chuyện. Shakespeare rất sáng tạo, luôn tập trung đến các mục đích riêng ở chủ đề và tạo ra một dòng chảy tự do của lời thoại. Shakespeare sử dụng một mô hình gieo vần gồm dòng câu thơ năm chữ (thể thơ iambơ), hoặc thơ không vần, để sáng tác các vở kịch của ông, đồng thời, có những đoạn sử dụng các hình thức thơ hay văn xuôi đơn giản.

“Cái chết Shakespeare” đưa du khách vào một cuộc hành trình đến vùng đất chết của Shakespeare, tạo cho du khách cảm giác nhập vai với những kinh nghiệm sống và chết. Richard Ovenden, Bodley, nhân viên thư viện cho biết: Chúng tôi rất vui mừng trưng bày một số kho tàng văn học hấp dẫn nhất của chúng tôi, là một sự bổ sung thú vị cùng các sự kiện diễn ra trên toàn thành phố nhân lễ kỷ niệm Shakespeare Oxford 2016.

Cuộc triển lãm mở cửa từ 23-4 đến 18-9 tại Thư viện Bodleian, Đại học Oxford, Anh.  

HOÀNG ĐẶNG