Bà Ngozi Okonjo-Iweala của Nigeria và bà Yoo Myung-hee của Hàn Quốc đang cạnh tranh vị trí Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
 |
| Ứng cử viên Yoo Myung-hee (trái) và Ngozi Okonjo-Iweala. Ảnh: AFP |
Ông Roberto Azevedo chính thức từ chức Tổng Giám đốc WTO vào cuối tháng 8, mở đường cho việc lần đầu tiên tổ chức này sẽ có nữ lãnh đạo: bà Ngozi Okonjo-Iweala, hoặc bà Yoo Myung-hee. Bà Ngozi Okonjo-Iweala là cựu Bộ trưởng Tài chính Nigeria, còn bà Yoo Myung-hee hiện là Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc.
Bà Ngozi Okonjo-Iweala là nhà kinh tế học nổi tiếng, còn bà Yoo Myung-hee có kiến thức chuyên môn sâu rộng về thương mại đa phương quốc tế. Cả hai đều có thể gánh vác trách nhiệm nặng nề như giải quyết các tranh chấp thương mại, cải thiện mối quan hệ với Mỹ, hỗ trợ các nước thành viên phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19. Không những thế, người đứng đầu WTO còn phải đối mặt với một nhiệm vụ vô cùng khó khăn, đó là cải cách tổ chức này theo yêu cầu của các nước thành viên để thích ứng với tình hình thế giới hiện nay.
Mỹ ủng hộ ứng cử viên người Hàn Quốc không đơn thuần vì Seoul là đồng minh quân sự mà vì bà Ngozi Okonjo-Iweala của Nigeria thân Trung Quốc. Nigeria nhận tài trợ tài chính nhiều từ Trung Quốc nên rất khó để bà giải quyết những tranh chấp giữa Mỹ với Trung Quốc ngay tại WTO. Tổng thống Mỹ Donald Trump từng dọa rút khỏi tổ chức này vì cho rằng hoạt động kém hiệu quả, nhất là có dấu hiệu ủng hộ Trung Quốc. Bà Ngozi Okonjo-Iweala chưa từng làm việc ở WTO và chưa từng một lần dẫn đầu đoàn đàm phán thương mại nào nhưng lại là nhà hoạch định chính sách nổi tiếng, đàm phán giải quyết khoản nợ lớn và chống tham nhũng hiệu quả khi còn là Bộ trưởng Tài chính Nigeria.
Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer lại là người hoài nghi WTO nhiều năm qua nên muốn một tân Tổng Giám đốc kỹ trị hơn bà Yoo Myung-hee. Bà Yoo với 25 năm kinh nghiệm làm việc đã giúp mở rộng mạng lưới thương mại cho Hàn Quốc thông qua các hiệp định song phương với Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU), Anh và Mỹ. Ông Lighthizer từng làm việc với bà Yoo về đàm phán lại hiệp định thương mại Mỹ - Hàn ở thời gian đầu của chính quyền Tổng thống Donald Trump nên khá ấn tượng với người phụ nữ đến từ xứ sở kim chi.
Trong khi đó, Nhật Bản không có kế hoạch ủng hộ bà Yoo. Tokyo và Seoul đang có những tranh chấp thương mại. Bà Yoo với tư cách là Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc đã nhiều lần chỉ trích Nhật Bản. Vì vậy, Tokyo không chỉ ủng hộ ứng cử viên của Nigeria mà còn khuyến khích các thành viên WTO khác đứng về phía người phụ nữ của “lục địa đen”. Nhiều nguồn tin cho biết, Nhật Bản đang nỗ lực khuyến khích các thành viên WTO khác ủng hộ bà Ngozi Okonjo-Iweala. Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Katsunobu Kato phát biểu trong cuộc họp báo hồi đầu tuần rằng, chính phủ sẽ không công khai quyết định liên quan tới quy trình lựa chọn lãnh đạo mới của WTO vì lý do ngoại giao.
EU có sự chia rẽ về việc ủng hộ một trong hai ứng cử viên nói trên. Phần lớn các quốc gia ở cựu lục địa, nhất là hai nền kinh tế lớn nhất Đức và Pháp đứng về phía bà Ngozi Okonjo-Iweala. Các nước Trung Âu và Đông Âu như Cộng hòa Czech, Slovakia, Ba Lan… lựa chọn bà Yoo vì những mối quan hệ kinh tế chặt chẽ với Hàn Quốc. Phần Lan lưỡng lự vì muốn đi theo số đông.
Các nền kinh tế lớn khác như Brazil hay Ấn Độ vẫn chưa tiết lộ ủng hộ ứng cử viên nào. Đông Nam Á giành sự ủng hộ cho bà Yoo bởi Hàn Quốc là đối tác thương mại lớn của hầu hết các nước trong khu vực. Các thành viên sẽ bỏ phiếu cho tới ngày 6-11 để WTO chính thức xướng tên người kế nhiệm ông Roberto Azevedo vào ngày kế tiếp.
| Từ khi ra đời vào năm 1995 đến nay, WTO đã có 6 Tổng Giám đốc đến từ các châu lục, trong đó có 3 người châu Âu, 1 người châu Đại Dương, 1 người châu Á và 1 người Nam Mỹ. Cuộc đua vào ghế lãnh đạo WTO lần này, ban đầu có 8 ứng cử viên đến từ Hàn Quốc, Anh, Mexico, Nigeria, Ai Cập, Moldova, Kenya và Saudi Arabia. Sau 2 vòng lựa chọn thì chỉ còn lại 2 ứng cử viên: bà Ngozi Okonjo-Iweala của Nigeria và bà Yoo Myung-hee của Hàn Quốc, được cho là “kẻ tám lạng, người nửa cân”. |
ANH THƯ (theo CNN, Japan Times, FT, Bloomberg)
