Nằm ở địa chỉ 255-257 Hùng Vương (quận Thanh Khê), bia di tích sự kiện “76 ngày đêm nhân dân Đà Nẵng làm chủ thành phố” ghi dấu ấn chặng đường đấu tranh kiên cường, dũng cảm của quân và dân thành phố trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
 |
| Bia di tích sự kiện “76 ngày đêm nhân dân Đà Nẵng làm chủ thành phố”.Ảnh: H.L |
Cụ thể, những năm đầu triển khai chiến lược “Chiến tranh cục bộ”, đế quốc Mỹ xây dựng Đà Nẵng thành căn cứ liên hiệp quân sự lớn thứ hai ở miền Nam. Chính sách thống trị của Mỹ - Việt Nam Cộng hòa đã gây ra mâu thuẫn sâu sắc giữa nhân dân miền Nam với chính quyền Sài Gòn, mâu thuẫn trong nội bộ chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Đỉnh điểm các mâu thuẫn này là cuộc nổi dậy kéo dài 76 ngày đêm làm chủ của nhân dân thành phố.
Nhiều cuộc đình công, bãi thị, bãi khóa liên tiếp diễn ra. Chỉ riêng các ngày 15, 20 và 28-3 đã thu hút hơn 10 vạn người, 700 xích lô, xe lam và gần 1.500 ô-tô vận tải tuần hành trên đường phố. Đến ngày 30-3-1966, cả thành phố tiến đến tổng đình công, tổng bãi khóa, tổng bãi thị.
Lực lượng cách mạng cử đội xung kích tổ chức tuần hành quanh thành phố, hô vang các khẩu hiệu tranh đấu… Các căn cứ quân sự Mỹ bị tấn công, xe Mỹ trên đường phố bị đốt. Từ ngoại ô, hàng vạn người kéo vào thành phố biểu tình hỗ trợ cho cuộc nổi dậy của nhân dân Đà Nẵng.
Cuộc nổi dậy kết thúc sau 76 ngày đêm đã gây nên cuộc khủng hoảng chính trị trầm trọng đối với chính quyền Việt Nam Cộng hòa, trở thành một thử thách đối với chính sách xâm lược của Mỹ, làm suy giảm ý đồ chiến tranh của Mỹ ở vùng I chiến thuật. Cuộc nổi dậy đã lôi kéo hàng vạn sĩ quan, binh lính, làm tan rã một bộ phận quân lực Việt Nam Cộng hòa, tạo hiệu ứng mạnh mẽ cho phong trào đấu tranh đô thị.
Ngày nay, bia tưởng niệm là nơi nhắc nhớ mọi người về tinh thần dũng cảm, ý chí đấu tranh kiên cường, không ngại khó, ngại khổ của quân và dân Đà Nẵng trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại. Nội dung bia được ghi: “Nơi đây, nguyên là bến xe chợ Cồn, trong sự kiện 76 ngày đêm nhân dân Đà Nẵng xuống đường làm chủ thành phố 11-3-1966 - 25-5-1966, dưới sự chỉ đạo bí mật của Thành ủy Đà Nẵng, hàng ngàn người dân Đà Nẵng đã tổ chức mít-tinh, xuống đường đấu tranh chống đế quốc Mỹ và chế độ Thiệu - Kỳ đòi dân sinh, dân chủ. Sự kiện lịch sử này có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong phong trào đô thị tại miền Nam Việt Nam lúc bấy giờ”.
HUỲNH LÊ
