Đổi mới hoạt động của HĐND thành phố

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, cùng với việc thành phố triển khai thí điểm mô hình tổ chức chính quyền đô thị, hoạt động của HĐND thành phố có nhiều chuyển biến đáng kể. Đổi mới phương thức hoạt động của HĐND thành phố, Thường trực HĐND, các ban, tổ đại biểu và đại biểu HĐND thành phố theo hướng mở rộng phạm vi, nâng cao chất lượng, tính chuyên nghiệp, hiệu quả hoạt động, phù hợp đặc điểm của mô hình chính quyền đô thị và yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Trần Phước Sơn chủ trì buổi giám sát của Thường trực HĐND thành phố tại quận Hải Châu về tình hình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng gắn với thí điểm chính quyền đô thị. Ảnh: TRỌNG HUY

Theo Nghị quyết số 119/2020/QH14 của Quốc hội ngày 19-6-2020 về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng, thành phố Đà Nẵng thực hiện theo mô hình chính quyền đô thị một cấp, được tổ chức trong phạm vi nội thành.

Trong đó, chỉ có một cơ quan đại diện là HĐND thành phố và không tổ chức HĐND ở quận và phường và UBND ở 3 cấp hành chính (UBND thành phố, UBND quận, UBND phường). Hằng năm, Thường trực HĐND đã giám sát 6 quận, 45 phường, xem xét, giám sát 51 báo cáo của quận, phường và 28 báo cáo của các cơ quan tư pháp 2 cấp thành phố. Việc giám sát các phường, xã bảo đảm nguyên tắc “toàn diện, chất lượng, không chồng chéo”.

Chọn đúng và trúng nội dung giám sát

Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Trần Phước Sơn nhìn nhận, HĐND thành phố tăng cường lãnh đạo giám sát hoạt động của UBND quận, UBND phường, Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân quận; xem xét, theo dõi việc trả lời chất vấn của chủ tịch UBND quận, chánh án tòa án nhân dân, viện trưởng viện kiểm sát nhân dân quận đối với chất vấn của đại biểu HĐND thành phố.

Cùng với đó, HĐND được bổ sung một số nhiệm vụ, quyền hạn do không tổ chức HĐND quận, phường trong việc quyết toán ngân sách, phân bổ ngân sách; giám sát việc tuân theo Hiến pháp, pháp luật và việc thực hiện nghị quyết của HĐND thành phố trên địa bàn quận, phường; giám sát hoạt động của UBND quận, UBND phường thuộc quận, tòa án nhân dân quận, viện kiểm sát nhân dân quận…

Ngay từ đầu năm, Thường trực HĐND, các ban HĐND, các tổ đại biểu và đại biểu HĐND đã xây dựng kế hoạch giám sát, trong đó xác định rõ nội dung giám sát chuyên đề, nội dung chất vấn, nội dung giải trình; thời gian thực hiện; đối tượng giám sát...

Việc giám sát có lựa chọn đúng và trúng nội dung là những vấn đề dân sinh bức xúc hoặc những tồn tại, hạn chế trong các lĩnh vực quản lý Nhà nước được đông đảo dư luận cử tri quan tâm. Những vấn đề phát hiện qua hoạt động giám sát, khảo sát của các ban, đặc biệt qua các kênh thông tin báo chí, dư luận xã hội và kết luận, chỉ đạo của Thường trực, Thường vụ Thành ủy đã góp phần giải quyết, xử lý kịp thời các vấn đề nổi lên qua thực tiễn cuộc sống mà cử tri, nhân dân thành phố quan tâm.

Hình thức giám sát được thực hiện theo hướng linh hoạt và đa dạng, phù hợp với tình hình thực tiễn, trong đó tăng cường giám sát chuyên đề, kết hợp giám sát trực tiếp và giám sát qua báo cáo, giám sát thường kỳ và giám sát đột xuất, tổ chức giám sát theo từng nhóm đối tượng, mở rộng hoạt động giám sát xuống tới cơ sở, nhất là ở các địa bàn không tổ chức HĐND, đẩy mạnh việc tổ chức giám sát tới tận thôn, tổ dân phố, trực tiếp tới từng công trình, dự án cụ thể. Thành phần mời dự được mở rộng, gồm đại diện cơ quan cấp trên, các cơ quan chuyên môn, các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực giám sát để tăng hiệu quả các cuộc giám sát.

Chỉ đạo giải quyết nhanh chóng, hiệu quả hơn

Điểm mới trong hoạt động giám sát của Thường trực HĐND thành phố từ đầu nhiệm kỳ đến nay, đó là hằng quý tổ chức tiếp xúc cử tri chuyên đề, phiên giải trình giải quyết đơn thư và chương trình “HĐND với cử tri”. Việc tăng cường tổ chức các kỳ họp chuyên đề trong bối cảnh tổ chức mô hình chính quyền đô thị cũng là một trong những hoạt động đổi mới của HĐND thành phố. Hoạt động này giúp giảm áp lực cho kỳ họp thường lệ, giúp các Ban của HĐND thành phố có nhiều thời gian hơn để tập trung, nâng cao chất lượng về công tác thẩm tra đối với các tài liệu trình tại kỳ họp.

Đại biểu HĐND thành phố có thời gian nghiên cứu, góp ý, thảo luận, chất vấn các nội dung sâu hơn, kỹ hơn, góp phần nâng cao chất lượng quyết định của HĐND thành phố, đồng thời giúp cho HĐND thành phố kịp thời xem xét, quyết định những vấn đề cấp bách, cần thiết được đặt ra từ thực tiễn thành phố. Tại phiên họp thường kỳ tháng 10-2023 của Thường trực HĐND thành phố đã thực hiện đổi mới hình thức với việc tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn.

Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Phạm Nam Sơn đánh giá, hình thức kỳ họp chuyên đề rất hay, rất thiết thực và hiệu quả. Tại các kỳ họp chuyên đề, những vấn đề rất cần làm rõ liên quan đến các lĩnh vực (như tài nguyên, môi trường) được đề cập, phân tích, làm rõ. Từ đó, Sở có cơ sở tham mưu cho UBND thành phố ban hành các quy định về quản lý đất công, bao gồm cả các vấn đề quản lý như thế nào, cách làm ra sao…

Đối với phiên chất vấn chuyên đề tháng 10-2023, đây là cách làm mới, hiệu quả của Thường trực HĐND thành phố, giúp ngành liên quan tháo gỡ rất nhiều vướng mắc, tạo đà cho sự phát triển của thành phố.

Đồng quan điểm này, ông Đoàn Ngọc Chung, Giám đốc Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội thành phố Đà Nẵng, Tổ đại biểu đơn vị quận Thanh Khê cho rằng, trong điều kiện thí điểm tổ chức chính quyền đô thị, vai trò, nhiệm vụ của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban, các Tổ và cả đại biểu HĐND thành phố nhiều hơn. Theo đó, việc đổi mới hoạt động giám sát với nhiều cách làm hay, hiệu quả thực sự mang lại dấu ấn đậm nét, khẳng định hiệu quả giám sát quyền lực của HĐND cũng như nâng tầm hình ảnh của đại biểu dân cử, tạo niềm tin sâu sắc của nhân dân.

Đại biểu dân cử phải sâu sát cơ sở, căng mắt, bật mọi kênh tiếp nhận thông tin để hiệu quả giám sát thực sự, lắng nghe được tiếng nói, nguyện vọng và nhu cầu chính đáng của cử tri. Hoạt động giám sát nhiều hơn, đi sâu đi sát cơ sở hơn, vừa giám sát theo chương trình, theo chuyên đề và cả giám sát đột xuất. “Nhiều lúc đi đường cũng phải ngó, nhìn mọi biến chuyển của thành phố để nghe, xem, tư duy và phân tích. Qua đó mới nắm, hiểu được các kiến nghị của cử tri, cũng là cách để mình giám sát, chất vấn tại các kỳ họp, phiên họp đối với các sở, ngành, địa phương liên quan trong triển khai Nghị quyết HĐND thành phố, các vấn đề cử tri quan tâm, bức xúc thực sự thuyết phục, hiệu quả”, ông Chung nói.

Chủ tịch UBND quận Thanh Khê Hồ Thuyên cho rằng, việc Thường trực HĐND, các ban, các tổ đại biểu và đại biểu HĐND thành phố trực tiếp về giám sát tại địa phương đã tạo điều kiện cho địa phương rất nhiều. Ở mặt thực thi pháp luật, triển khai nghị quyết của HĐND thành phố, mỗi lần được giám sát là như được “nhắc bài” cho quận để tích cực thực hiện. Mặt khác, cũng là dịp để quận kiến nghị trực tiếp lên cấp thành phố những vấn đề nảy sinh ngoài tầm giải quyết của quận.

“Tại buổi giám sát của Thường trực HĐND thành phố có cả lãnh đạo UBND thành phố, các sở, ngành liên quan, nên các kiến nghị, đề xuất của quận trực tiếp đến cơ quan liên quan và hầu như được trả lời ngay giải quyết được hay không”, ông Thuyên cho biết.

Cùng quan điểm này, Chủ tịch UBND phường Thanh Khê Tây (quận Thanh Khê) Lê Thị Nhật Diệu cho biết, năm 2023, HĐND thành phố về giám sát phường về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh trên địa bàn phường do Chủ tịch HDNĐ thành phố Lương Nguyễn Minh Triết chủ trì. Qua đó, lãnh đạo thành phố đã ghi nhận các ý kiến kiến nghị của phường và chỉ đạo các ban ngành thành phố giải quyết các kiến nghị đó. Việc lãnh đạo thành phố trực tiếp đi cơ sở nắm tình hình giúp cho các kiến nghị của cơ sở được lãnh đạo thành phố ghi nhận trực tiếp và chỉ đạo giải quyết nhanh chóng, hiệu quả hơn và sâu sát với tình hình của địa phương.

TRỌNG HUY