Hiện thực hóa khát vọng trở thành thung lũng silicon của Việt Nam

Trong nhóm chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng đề xuất thực hiện thí điểm đang được Quốc hội thảo luận, xem xét để ban hành nghị quyết, nhiều chính sách thuộc lĩnh vực khoa học và công nghệ (KH&CN), công nghệ thông tin được kỳ vọng sẽ tạo đột phá trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của chính quyền thành phố, hiện thực hóa khát vọng trở thành thung lũng silicon của Việt Nam và khu vực. Phóng viên Báo Đà Nẵng đã có cuộc trao đổi với TS. Lê Đức Viên, Giám đốc Sở KH&CN xung quanh vấn đề này.

TS. Lê Đức Viên, Giám đốc Sở KH&CN.

* Ông nhìn nhận thế nào về sự cần thiết và tầm quan trọng của việc xây dựng nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng?

- Đà Nẵng là thành phố với vị trí địa lý quan trọng, thuận lợi về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, cơ sở hạ tầng phát triển và có nguồn nhân lực chất lượng cao, dồi dào. Đây là cơ sở để phát triển trở thành một trong những trung tâm kinh tế - xã hội lớn của cả nước và Đông Nam Á. Để hiện thực hóa điều này, Đà Nẵng rất cần các cơ chế chính sách đặc thù, vượt trội, đột phá để phát triển, tạo động lực cho khu vực. Do đó, việc xây dựng nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng là hết sức cần thiết và cực kỳ quan trọng trong bối cảnh hiện nay; khắc phục những khó khăn, bất cập, giải quyết các điểm nghẽn, nút thắt trong phát triển kinh tế - xã hội và phát huy tối đa các tiềm năng, thế mạnh, khai thác hiệu quả các nguồn lực. Từ đó, xây dựng và phát triển Đà Nẵng theo hướng trở thành đô thị lớn, sinh thái và thông minh, trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và thành phố biển đáng sống đạt đẳng cấp khu vực châu Á; đồng thời, tạo động lực, lan tỏa mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền Trung - Tây Nguyên và cả nước.

* Trong nhóm chính sách đặc thù phát triển thành phố, có nhiều chính sách liên quan đến KH&CN, công nghệ thông tin. Theo ông, những chính sách này sẽ có tác động như thế nào đối với thành phố Đà Nẵng khi đề xuất thực hiện thí điểm?

- Nhóm chính sách miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân đối với các khoản thu nhập từ hoạt động khởi nghiệp, hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chuyển nhượng cổ phần, vốn góp, quyền góp vốn vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; miễn thuế thu nhập đối với tiền công, tiền lương của chuyên gia, nhà khoa học và các chính sách về phát triển vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo. Đây là các chính sách tạo môi trường thuận lợi, tăng tính cạnh tranh quốc tế, hỗ trợ khuyến khích khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, thúc đẩy sự phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn thành phố và thu hút các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp công nghệ, các chuyên gia, nhà khoa học, quỹ đầu tư, tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đến với thành phố Đà Nẵng.

Nhóm các chính sách về hỗ trợ phát triển các dự án khởi nghiệp sáng tạo, tập trung vào các nội dung hỗ trợ các chi phí thuê chuyên gia, tiền công lao động trực tiếp, sử dụng các dịch vụ hỗ trợ, sử dụng cơ sở kỹ thuật, cơ sở ươm tạo, khu làm việc chung, chi phí ươm tạo, nghiên cứu phát triển, hoàn thiện công nghệ, sản xuất thử nghiệm sản phẩm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo… là chính sách quan trọng để hỗ trợ phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo. Việc hình thành và phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo bắt đầu từ việc phát triển các dự án/startup với nền tảng công nghệ, tài sản trí tuệ và mô hình kinh doanh mới… chứa đựng nhiều rủi ro và rất cần có sự hỗ trợ để tồn tại và phát triển. Trong 5 năm đầu thành lập, các startup đối mặt với nhiều thách thức trước sự cạnh tranh cao của thị trường, thiếu hụt nguồn nhân lực, tài chính cũng như kinh nghiệm quản trị doanh nghiệp, khả năng tiếp cận khách hàng, mở rộng thị trường… dẫn đến khó khăn trong việc duy trì hoạt động và phát triển. Chúng tôi hy vọng chính sách hỗ trợ của thành phố như là một cú hích, tác động thêm để doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn ban đầu, tạo đà phát triển cho giai đoạn tiếp theo.

Nhóm chính sách cho phép thử nghiệm có kiểm soát, trong đó cho phép thử nghiệp có kiểm soát dưới hình thức cấp phép có thời hạn đối với công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới có tính đổi mới sáng tạo trong một phạm vi nhất định để khuyến khích các hoạt động đổi mới sáng tạo và đánh giá, hoàn thiện trước khi đưa vào ứng dụng. Đây là chính sách mới, xu thế tất yếu, phù hợp với chủ trương đã được Đảng ta xác định tại Kết luận số 14-KL/TW của Bộ Chính trị để khuyến khích tư duy sáng tạo, cách làm đột phá, tháo gỡ, giải quyết những điểm nghẽn, nút thắt, những vấn đề chưa được quy định hoặc đã có quy định nhưng không phù hợp với thực tiễn, nhằm mang lại giá trị, hiệu quả đóng góp vào sự phát triển chung. Do là chính sách mới, chưa có kiểm nghiệm trong thực tiễn nên có thể sẽ chứa đựng nhiều rủi ro. Dù vậy với tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, thành phố Đà Nẵng kiên trì đề xuất triển khai thực hiện để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo điều kiện, môi trường thuận lợi để đánh giá, hoàn thiện công nghệ trong điều kiện thực tế.

Nhiều hoạt động kết nối giữa các thành tố trong hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và quốc tế được Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức. TRONG ẢNH: Các startup kết nối 1-1 với quỹ đầu tư tại sự kiện DAVAS 2024 vào cuối tháng 5-2024. Ảnh: VĂN HOÀNG

Cuối cùng là chính sách khai thác tài sản kết cấu hạ tầng KH&CN phục vụ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Hiện nay việc đầu tư, khai thác tài sản kết cấu hạ tầng KH&CN phục vụ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo còn nhiều vướng mắc, nút thắt khiến cho các địa phương không có cơ chế để khai thác cơ sở hạ tầng hiện có cũng như không thể đầu tư mới cơ sở hạ tầng phục vụ cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Thành phố Đà Nẵng đang có các nguồn lực tài sản kết cấu hạ tầng như Không gian đổi mới sáng tạo tại Khu công viên phần mềm số 2 và dự kiến đầu tư dự án Khu làm việc và Đào tạo khởi nghiệp cũng như các cơ sở vật chất, không gian hiện có tại Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, Trung tâm Công nghệ sinh học, Trung tâm Dịch vụ tổng hợp công nghệ cao có thể phục vụ cho hoạt động khởi nghiệp sáng tạo nhưng chưa có cơ chế vận hành, hỗ trợ cho các doanh nghiệp, startup và các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo vào hoạt động.

Vì vậy, thành phố đã đề nghị các nội dung trong dự thảo nghị quyết quy định về cơ chế chính sách hỗ trợ cho các tổ chức, cá nhân khởi nghiệp sáng tạo được sử dụng các không gian đổi mới sáng tạo, cơ sở vật chất và các trang thiết bị phục vụ nghiên cứu phát triển. Đây cơ chế cần thiết để giúp các dự án/doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo còn non trẻ có không gian để làm việc, phát triển dự án, hoàn thiện công nghệ cũng như có cơ hội tiếp cận, kết nối với các nguồn lực chuyên gia, nguồn lực tài chính để phát triển doanh nghiệp.

* Quan điểm của ông về nhóm chính sách đề xuất mới theo thực tế của thành phố, đặc biệt là chính sách liên quan đến hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và chính sách liên quan đến đầu tư, quản lý, khai thác, xử lý tài sản kết cấu hạ tầng  KH&CN phục vụ khởi nghiệp sáng tạo?

- Trong các chính sách về KH&CN, đổi mới sáng tạo có hai nhóm chính sách quan trọng, hỗ trợ trực tiếp cho các dự án/startup gồm: chính sách liên quan đến hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp; chính sách liên quan đến đầu tư, quản lý, khai thác, xử lý tài sản kết cấu hạ tầng KH&CN  phục vụ khởi nghiệp sáng tạo. Các chính sách này sẽ tạo cơ chế vận hành, giúp khai thác hiệu quả Không gian đổi mới sáng tạo tại Khu công viên phần mềm số 2 và dự kiến đầu tư dự án Khu làm việc và Đào tạo khởi nghiệp cũng như các cơ sở vật chất, không gian hiện có tại Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, Trung tâm Công nghệ sinh học, Trung tâm Dịch vụ tổng hợp công nghệ cao có thể phục vụ cho hoạt động khởi nghiệp sáng tạo, đồng thời với chính sách hỗ trợ phát triển dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo sẽ là nguồn lực quan trọng thúc đẩy phát triển doanh nghiệp, startup, tạo động lực tăng trưởng mới, nhanh và bền vững cho nền kinh tế thông qua sự phát triển loại hình doanh nghiệp có khả năng tăng trưởng nhanh dựa trên khai thác công nghệ, tài sản trí tuệ và mô hình kinh doanh mới.

VĂN HOÀNG thực hiện