Trong điều kiện có những bất ổn trong việc khai thác tài nguyên nước trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn, nhu cầu sử dụng nước đô thị tăng mạnh, việc tìm nguồn nước sạch cho người dân thành phố Đà Nẵng đang là nhiệm vụ quan trọng đặt ra cho ngành cấp nước. Từ đó, nguồn nước sông Cu Đê được ngành nước và chính quyền thành phố quan tâm nghiên cứu, khai thác sử dụng.
 |
| Các chuyên gia trong lĩnh vực tài nguyên nước đánh giá cao về phương án khai thác nguồn nước sông Cu Đê để cấp nước sạch cho thành phố. |
Theo Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng, nhu cầu sử dụng nước sạch ở thành phố trong 4 năm tới cần 300.000m2/ngày đêm, năm 2025 cần 401.000m3, năm 2030 cần 476.000m2/ngày đêm. Trong lúc đó, nguồn nước cấp dân sinh cho thành phố hiện chủ yếu dựa vào Nhà máy nước Cầu Đỏ.
Nếu nhà máy này bị sự cố sẽ tác động nghiêm trọng đến sản xuất, sinh hoạt của toàn thành phố. Một trong những rủi ro cao nhất là sự cố xảy ra đối với đường ống dẫn nước từ đập An Trạch về Nhà máy nước Cầu Đỏ.
Đây là hệ thống đơn nên rủi ro rất lớn, thành phố cần có giải pháp để giảm rủi ro này, trong đó cần có lộ trình triển khai các công trình cấp nước tương ứng. Tại điểm thu nước Nhà máy nước Cầu Đỏ, tần suất và độ mặn gia tăng làm tăng các chi phí xử lý. Trong tương lai, dự báo độ mặn sẽ còn tăng, bởi sự suy giảm dòng chảy và mực nước biển dâng. Đây cũng là vấn đề cần sớm có giải pháp…
Hoạt động thủy điện ở thượng nguồn sông Vu Gia cũng góp phần làm giảm dòng chảy trên sông Cầu Đỏ, làm tăng độ mặn tại điểm lấy nước của Nhà máy nước Cầu Đỏ và kéo theo việc tăng chi phí sản xuất nước sạch.
Thực tế cho thấy, chức năng và vai trò của các hồ chứa thủy điện chưa được xem xét hỗ trợ trong các giải pháp cấp nước cho đô thị.
Do đó, trong những năm gần đây, thành phố Đà Nẵng liên tục thực hiện rà soát và thiết lập quy hoạch lâu dài các tiềm năng cấp nước cùng với đề xuất các kiến nghị, giải pháp nhằm điều chỉnh chức năng tham gia cấp nước của các hồ chứa một cách phù hợp.
Để chủ động cho nguồn cung cấp nước an toàn, ổn định và bền vững, thành phố đang tìm kiếm nguồn nước bổ sung. Đó là nguồn nước ở khu vực tây bắc thuộc lưu vực sông Cu Đê. Thượng nguồn sông Cu Đê là hợp lưu của sông Nam, sông Bắc có nguồn nước từ dãy núi Bạch Mã và những dãy núi phía tây có độ cao từ 700-1.700m.
Việc khai thác nước trên sông Cu Đê để cung cấp cho Nhà máy nước Hòa Liên là giải pháp đa dạng hóa các nguồn cung cấp nước Đà Nẵng và là giải pháp rất cần thiết. Tuy nhiên, dòng chảy sông Cu Đê tương đối nhỏ, nhất là vào mùa khô; để khai thác nguồn nước này hiệu quả, cần xem xét các giải pháp thiết kế phù hợp việc kiểm soát và tăng thêm lưu lượng. Nhà máy nước Hòa Liên dự kiến đầu tư với công suất
135.000m3/ngày đêm. Nhưng do gần với cửa biển tại Nam Ô nên nguồn nước sông Cu Đê thường xuyên bị nhiễm mặn, gây ảnh hưởng đến nguồn nước tưới cho nông nghiệp phía hạ lưu. Tại vị trí cầu Phò Nam (xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang) cũng đã xuất hiện những thời điểm nguồn nước nhiễm mặn.
Vì vậy, khi xây dựng Nhà máy nước Hòa Liên, cần có giải pháp ngăn mặn và điều tiết dòng chảy. Hơn nữa, về lâu dài, cần xem xét các giải pháp công trình (hồ chứa, kênh) để tạo ra nguồn về điều tiết dòng chảy, bảo đảm nguồn nước cấp an toàn trong mùa khô.
Trong lưu vực sông Cu Đê còn có hồ chứa Hòa Trung, Hòa Liên với dung tích trên 11 triệu m3. Theo thiết kế, hồ chứa này có nhiệm vụ cung cấp nước tưới cho 650ha đất nông nghiệp. Tuy nhiên, do quá trình đô thị hóa, chỉ còn khoảng 300ha đất nông nghiệp nên trong tương lai khi khai thác nguồn nước sông Cu Đê, cần xem xét nguồn nước bổ sung cho sinh hoạt, sản xuất công nghiệp từ hồ chứa này.
Với nguồn tài nguyên nước từ sông Cu Đê, Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng đã chính thức có văn bản gửi Sở Kế hoạch - Đầu tư đề nghị thực hiện dự án đầu tư xây dựng Nhà máy nước Hòa Liên, công suất giai đoạn 1 là 120.000m3/ngày đêm.
Nhà máy sử dụng dây chuyền công nghệ bể trộn và phản ứng cơ. Đây là dây chuyền công nghệ mới, có nhiều tính năng cao hơn so với bể trộn thông thường và phù hợp với nhà máy có công suất lớn.
Theo tính toán của Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng, tổng mức đầu tư Nhà máy nước Hòa Liên là 1.243,71 tỷ đồng, giá nước thương phẩm 4.500 đồng/m3. Khi hoàn thành, Nhà máy nước Hòa Liên sẽ tạo thêm nguồn cấp nước chính cho Đà Nẵng ở khu vực đô thị phía tây, tây bắc (đang có nhu cầu sử dụng nước rất lớn với các khu công nghiệp, bến cảng…), góp phần bảo đảm cấp nước an toàn và lâu dài cho thành phố.
Ở hướng đầu tư phát triển nguồn nước sạch khác, Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng cũng đang đầu tư dự án Nhà máy Cấp nước hồ Hòa Trung tại Khu công nghệ cao. Theo đó, dự án có diện tích 16.900m2, vốn đầu tư gần 80 tỷ đồng, công suất 10.000m3/ngày đêm. Nhà máy Cấp nước hồ hòa Trung sẽ cung cấp nước trực tiếp cho Khu công nghệ cao và các khu vực dân cư, khu đô thị lân cận.
Bài và ảnh: TRIỆU TÙNG
