Ngăn chặn hiệu quả việc khai thác cát trái phép

Chiều 27-10, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị trực tuyến về phòng, chống vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi trên sông và cửa biển do Ban Chỉ đạo 138 Chính phủ tổ chức.

Lực lượng Công an Đà Nẵng xử lý một vụ khai thác cát trái phép.

Cùng dự có Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải và lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương. Tại điểm cầu Đà Nẵng, Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn chủ trì.

Thượng tướng Đặng Văn Hiếu, Thứ trưởng thường trực Bộ Công an cho biết, tính đến cuối năm 2014, trên toàn quốc có hơn 900 giấy phép được cấp khai thác, vận chuyển… cát sỏi sông, cửa biển, trong đó có hơn 400 giấy phép khai thác cát sông. Mặc dù có giấy phép khai thác, nhưng nhiều tổ chức, cá nhân đã vi phạm như: không đánh giá tác động môi trường, không có phương án đảm bảo giao thông, khai thác vượt số lượng quy định… Các đơn vị được cấp phép nạo vét sông, luồng lạch đã lợi dụng để khai thác cát trái phép, gây tác động tiêu cực đến môi trường, sạt lở sông, đe dọa an toàn đê sông, đê biển, gây bức xúc trong dư luận.

Bên cạnh những cá nhân, tổ chức khai thác có giấy phép nhưng vẫn vi phạm, thì tình trạng khai thác trái phép ở nhiều địa phương diễn biến phức tạp và hết sức ngang nhiên. Các điểm khai thác này sử dụng cả đối tượng có tiền án, tiền sự, nghiện ma tuý… nhằm tạo ra lực lượng bảo kê, gây áp lực đối với doanh nghiệp có phép, nhằm tranh chấp địa bàn, ép người lao động bán khoáng sản. Tính từ năm 2009 đến nay, đã xảy ra hàng loạt vụ các đối tượng dùng vũ lực để tranh giành địa bàn. Nghiêm trọng hơn là chống người thi hành công vụ, gây thương tích, thậm chí gây tử vong cho lực lượng thi hành công vụ.

Theo Thượng tướng Đặng Văn Hiếu, nhận thức được vấn đề khai tách cát, sỏi trái phép gây bức xúc trong dư luận, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn tài nguyên quốc gia cũng như tác động xấu đến môi trường, dòng chảy của các dòng sông, những năm qua, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công an, các bộ, ngành và chính quyền các địa phương đã vào cuộc khá quyết liệt và phát hiện, xử lý hàng chục ngàn trường hợp vi phạm.

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, thời gian qua, nhiều địa phương đã tích cực triển khai công tác phòng, chống việc khai thác cát, sỏi trái phép, song vẫn còn nhiều bất cập, khuyết điểm, gây bất bình trong nhân dân. Cụ thể là nhiều vụ việc nghiêm trọng vẫn xảy ra, vi phạm tràn lan, phá hoại môi trường, thất thu thuế. Nhiều cấp chính quyền địa phương, thậm chí có bộ phận như công an, môi trường còn lơ là, buông lỏng quản lý.

“Có một số địa phương bao che, bảo kê cho hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép một cách ngang nhiên. Một số nơi không thực hiện nghiêm túc những quy định của pháp luật và của Chính phủ về vấn đề khai thác khoáng sản”, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, đồng thời cho rằng không cấm khai thác cát sỏi ở lòng sông, nhưng phải quy hoạch, làm các địa điểm tổ chức đảm bảo môi trường, có đăng ký kinh doanh, có thu thuế và có sự quản lý của Nhà nước, sự giám sát của nhân dân…

Trước thực trạng khai thác cát, sỏi trái phép ở nhiều địa phương, các bộ, ngành, chính quyền các địa phương đã nêu lên nhiều giải pháp quan trọng để hạn chế tình trạng này. Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải tăng cường việc quản lý việc khai thác cát, sỏi, các điểm vật liệu xây dựng một cách nền nếp để sử dụng nguồn tài nguyên này một cách lâu dài và bền vững. Để làm được điều này, theo Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, phải lập kênh thông tin nóng từ cấp xã, phường cho đến cấp Trung ương. Khi có thông tin, phía ngành Trung ương phải chỉ đạo, xử lý triệt để, đồng thời phải dừng việc cấp phép mới công tác nạo vét luồng lách, dòng sông để tránh lợi dụng khai thác trái phép cát, sỏi.

Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Bộ Công an chỉ đạo Công an các địa phương tổ chức các đợt cao điểm đấu tranh chống việc khai thác cát, sỏi trái phép trên sông, cửa biển; nắm chắc tình hình, điều tra, triệt phá các băng nhóm hoạt động khai thác kinh doanh, vận chuyển cát, sỏi trên sông, cửa biển, đặc biệt xử lý nghiêm các đối tượng cầm đầu, bảo kê, các đối tượng tàng trữ, vũ khí, công cụ hỗ trợ. Bộ Quốc phòng chỉ đạo lực lượng Cảnh sát biển, Bộ đội Biên phòng tuần tra, xử lý ngăn chặn việc khai thác, vận chuyển cát sỏi trái phép trên sông, cửa biển…

Đặc biệt, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu chính quyền các địa phương tự rà soát, kiểm soát dọc sông, từng vị trí để có phương án chấn chỉnh, qua đó biết chỗ nào trái phép, chỗ nào cấp phép để xử lý. Không để khai thác cát trái phép trở thành một loại tội phạm mới lộng hành ở mỗi địa phương.

“Phê bình, kiểm điểm, xử lý nghiêm cán bộ vi phạm, nhất là cấp xã, cấp huyện, làm rõ trách nhiệm cán bộ vi phạm. Công an tỉnh, thành phố rà soát lại, nơi nào buông lỏng quản lý phải xử lý nghiêm. Ở địa phương phải làm rõ ở đâu để xảy ra tội phạm khai thác khoáng sản trái phép, nhất là cát, sỏi, người đứng đầu phải chịu trách nhiệm. Đề nghị Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phải tham gia giám sát công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm này”, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Tin và ảnh: NGỌC PHÚ