Dấu ấn một nhiệm kỳ đổi mới

LTS: Từ ngày 20 đến 28-1, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng diễn ra tại Hà Nội. Từ hôm nay (11-1), Báo Đà Nẵng mở chuyên mục “Tiến tới Đại hội lần thứ XII của Đảng”. Chuyên mục nêu bật những dấu ấn, thành tựu, kết quả quan trọng mà Đảng ta đạt được trong nhiệm kỳ 2010-2015; đồng thời là diễn đàn để tất cả các tầng lớp nhân dân bày tỏ niềm tin và kỳ vọng, tham gia góp ý xây dựng Đảng, góp phần quan trọng cho thành công của Đại hội.

Dấu ấn một nhiệm kỳ đổi mới

Trước yêu cầu của sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, Đại hội XI của Đảng đã đề ra 8 nhiệm vụ về xây dựng Đảng.

Trong đó, chú trọng tăng cường xây dựng Đảng về chính trị; nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận; rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân; tiếp tục đổi mới, kiện toàn tổ chức, bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị; kiện toàn tổ chức cơ sở Đảng, nâng cao chất lượng đảng viên; đổi mới công tác cán bộ, coi trọng công tác bảo vệ chính trị nội bộ; nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát; tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng.

Đây là những nhiệm vụ cơ bản, lâu dài, phải quyết tâm thực hiện thường xuyên, quyết liệt không chỉ trong một vài nhiệm kỳ.

Những ngày cuối tháng 12-2011, Hội nghị lần thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương Đảng tiếp tục ban hành Nghị quyết “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” và yêu cầu phải kiên quyết thực hiện 3 vấn đề cấp bách trong công tác xây dựng Đảng gắn với xem xét việc thực hiện các nguyên tắc, quy chế, quy định của Đảng; tập trung giải quyết những vấn đề nổi cộm, bức xúc của các ngành, các địa phương, cơ quan, đơn vị, của nhân dân; khắc phục cho kỳ được những khuyết điểm, yếu kém đã chỉ ra nhiều năm nhưng chậm hoặc chưa kiên quyết thực hiện.

Có thể nói, Trung ương đã lựa chọn chính xác những vấn đề cấp bách theo đúng nghĩa của từ «cấp bách», phù hợp với yêu cầu thực tiễn, tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Với thái độ nghiêm túc, chúng ta thấy rằng những thành tựu chủ yếu trong công tác xây dựng Đảng nhiệm kỳ qua đều gắn với việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4.

Mặc dù chưa được như mong muốn, nhưng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng thời gian qua đã tạo được chuyển biến quan trọng, góp phần củng cố, nâng cao nhận thức trong toàn Đảng về những khó khăn, thách thức Đảng phải vượt qua; kịp thời đề ra biện pháp sửa chữa, khắc phục một số hạn chế, khuyết điểm, yếu kém kéo dài; quyết tâm đẩy mạnh đấu tranh ngăn chặn một số biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, đặc biệt là quan liêu, tham nhũng trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, các ngành.

Ban Chấp hành Trung ương đã quyết định thành lập lại Ban Nội chính Trung ương; kiện toàn Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng và tập trung chỉ đạo quyết liệt vấn đề này. Các nghị quyết, chỉ thị về đấu tranh phòng, chống tham nhũng đã được thể chế hóa bằng pháp luật; nhiều vụ việc tham nhũng lớn, nghiêm trọng, phức tạp, kéo dài gây ra dư luận xấu, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư được xử lý công khai, nghiêm khắc, tạo sự đồng tình, hưởng ứng của nhân dân.

Theo thống kê gần đây, trong 3 năm, toàn Đảng đã xử lý kỷ luật bằng các hình thức trên 54.000 đảng viên; xóa tên, cho ra khỏi Đảng hàng nghìn trường hợp khác, trong đó có nhiều đảng viên bị truy tố trước pháp luật.

Các cấp ủy, tổ chức Đảng đã tiến hành rà soát, đánh giá, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý. Tổ chức bộ máy các cơ quan Đảng, Nhà nước được kiện toàn theo hướng tinh gọn, nâng cao hiệu quả; coi trọng xây dựng tổ chức cơ sở Đảng, nhất là ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số và các loại hình doanh nghiệp. Nhiều quan điểm, giải pháp lớn về công tác cán bộ được thể chế hóa thành các quy chế, quy định. Các khâu đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, bố trí, sử dụng, thực hiện chính sách cán bộ triển khai đồng bộ, có khâu có bước đột phá.

Điều dễ nhận thấy là từ Ban Chấp hành Trung ương Đảng đến cấp ủy các cấp đã quan tâm bổ sung, sửa đổi, ban hành nhiều quy chế, quy định nhằm phát huy dân chủ, tăng cường kỷ luật của Đảng, đề cao trách nhiệm, thẩm quyền của người đứng đầu; xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ giữa cấp ủy, ban thường vụ và thường trực cấp ủy; thực hiện quy định về lấy phiếu tín nhiệm đối với các thành viên lãnh đạo cấp ủy và cán bộ lãnh đạo, quản lý trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, Mặt trận và các đoàn thể chính trị-xã hội. Đồng thời, thực hiện việc chất vấn trong các kỳ họp của Ban Chấp hành Trung ương và cấp ủy các cấp; xây dựng chuẩn mực, rèn luyện phẩm chất đạo đức cán bộ, đảng viên gắn với nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Trên thực tế, phong cách, lề lối làm việc của các cấp ủy Đảng và đảng viên có chuyển biến theo hướng công khai, dân chủ, sát cơ sở hơn.

Những chuyển biến tích cực trong công tác xây dựng Đảng nhiệm kỳ qua đã góp phần giữ vững ổn định chính trị, xã hội; củng cố quốc phòng - an ninh, mở rộng hợp tác quốc tế, thúc đẩy thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; góp phần quan trọng vào sự thành công của đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2015-2020, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng.

Tuy nhiên, trên thực tế, công tác này vẫn còn nhiều hạn chế, yếu kém. Rõ nhất là thời gian qua, Đảng đã ban hành quá nhiều nghị quyết nhưng một số nghị quyết chưa phản ánh đúng thực tiễn, chậm đi vào đời sống, khâu tổ chức thực hiện thiếu quyết liệt, tình trạng “đầu voi, đuôi chuột”, “đánh trống bỏ dùi” vẫn còn.

Nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình, đoàn kết thống nhất, gắn bó với nhân dân ở nhiều cấp ủy chưa được nhận thức đầy đủ, thực hiện không đúng đắn, nghiêm túc, có phần bị bóp méo, lạm dụng.

Trong khi hiện tượng độc đoán, chuyên quyền chưa được loại bỏ thì dân chủ hình thức và bệnh thành tích diễn ra khá phổ biến. Tổ chức bộ máy của một số cơ quan Đảng tuy có sắp xếp lại nhưng chưa thực sự tinh gọn, hoạt động kém hiệu quả.

Công tác cán bộ còn nhiều kẽ hở, các loại “chạy”, biểu hiện “lợi ích nhóm” chưa được đẩy lùi, tình trạng mất đoàn kết hoặc đoàn kết xuôi chiều diễn ra ở nhiều nơi, có nơi rất nghiêm trọng.

Yêu cầu xây dựng Đảng về đạo đức, lối sống chưa được quan tâm đúng mức. Việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh có nơi còn mang tính hình thức, chưa hiệu quả, thiết thực.

Nhu cầu đổi mới, hội nhập ngày càng cao, nặng nề đối với một đảng cầm quyền, song đội ngũ cán bộ của Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính trị chưa đáp ứng yêu cầu; chất lượng và hiệu quả kiểm tra, giám sát chưa cao, tiêu cực trong cán bộ, đảng viên nhiều nhưng phát hiện ít.

Công tác dân vận chậm đổi mới cả về nội dung lẫn phương pháp, còn mang nặng tính hành chính, áp đặt. Những hạn chế, khuyết điểm đó làm cho Đảng ta chưa thực sự trong sạch, vững mạnh, phần nào làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng.

Từ khi đổi mới, chưa bao giờ Đảng ta đứng trước nhiều nguy cơ, thách thức như hiện nay: tụt hậu xa hơn về kinh tế so với các nước trong khu vực và trên thế giới; tham nhũng, lãng phí; quan liêu, xa rời quần chúng; “diễn biến hòa bình”, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và nguy cơ “lợi ích nhóm”.

Để đảm đương được vai trò cầm quyền, lãnh đạo, công tác xây dựng Đảng còn nhiều việc phải làm với quyết tâm rất cao của toàn Đảng. Ngay trước thềm Đại hội XII của Đảng sắp diễn ra, cán bộ, đảng viên và nhân dân kỳ vọng vào sự sáng suốt, công tâm, có trách nhiệm của các đại biểu tham dự đại hội. Qua đó, thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế còn tồn tại, đề ra các chủ trương, định hướng chiến lược để đưa đất nước phát triển giàu mạnh, văn minh hơn.

TS. Nguyễn Văn Hào