Tám phương hướng đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động Hội đồng nhân dân

Sáng 21-2, tại Quảng Ninh đã diễn ra Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2022 và triển khai kế hoạch công tác năm 2023.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu. Ảnh: TTXVN

Đồng chủ trì hội nghị có các Ủy viên Bộ Chính trị: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Xuân Ký.

Sau phát biểu khai mạc của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn và phát biểu chào mừng của Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Xuân Ký, Trưởng ban Công tác đại biểu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Thị Thanh trình bày báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tình hình tổ chức, hoạt động của Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2022 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2023.

Nhiều đổi mới về phương thức, cách thức tổ chức hoạt động

Bà Nguyễn Thị Thanh cho biết, năm 2022 là năm thứ 2 thực hiện các Nghị quyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII và nhiều Nghị quyết quan trọng của Đảng, các Nghị quyết của Quốc hội liên quan đến phát triển kinh tế - xã hội như Nghị quyết số 16/2021/QH15, Nghị quyết số 30/2021/QH15, Nghị quyết số 43/2022/QH15. 

Năm 2022, hoạt động Quốc hội tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, đã tổ chức thành công 2 kỳ họp thường lệ, 1 kỳ họp bất thường, ban hành 12 luật, cho ý kiến 8 dự án luật khác, ban hành nhiều nghị quyết quan trọng thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội …

Sự vào cuộc quyết liệt của Ủy ban Thường vụ Quốc hội với việc lần đầu tiên tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết hoạt động năm 2021 của HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tại 3 miền Bắc, Trung, Nam và 6 Hội nghị khu vực trong cả nước, đã ban hành nhiều văn bản, giải quyết 53 ý kiến, kiến nghị của các địa phương, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thể chế; ban hành Nghị quyết 594/NQ/UBTVQH15 và Kế hoạch số 389/KH/UBTVQH5 tạo sự chuyển biến tích cực trong hoạt động của HĐND, nhất là hoạt động giám sát của HĐND ngày càng đi vào thực chất, hiệu quả hơn. Chính phủ kịp thời trong việc ban hành Nghị quyết số 11/NQ/CP ngày 30-01-2022 và nhiều kế hoạch, chương trình, thông tư, nghị định làm cơ sở pháp lý để chính quyền địa phương triển khai thực hiện.

Với vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng, quyền làm chủ của nhân dân, HĐND đã có những quyết sách quan trọng đưa chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống. Năm 2022, hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh đã có nhiều đổi mới về phương thức, cách thức tổ chức hoạt động. Hiệu lực, hiệu quả được nâng lên rõ rệt, góp phần quan trọng vào việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng, xây dựng hệ thống chính trị ở từng địa phương.

Hội đồng nhân dân đã bám sát các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và Nghị quyết của cấp ủy, cụ thể hóa thành các Nghị quyết, ban hành cơ chế, chính sách, các biện pháp thiết thực, khả thi, phù hợp với điều kiện và tình hình thực tế của địa phương, bảo đảm tính thống nhất đồng bộ, làm cơ sở để thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu đã được Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thông qua cuối năm 2021, đặc biệt là Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế, các Chương trình mục tiêu quốc gia và triển khai kế hoạch đầu tư công năm 2022, giai đoạn 2021-2025...

Các Nghị quyết ban hành bảo đảm sự thống nhất, khả thi, thiết thực, đúng pháp luật, đúng đường lối, chủ trương của đảng và phát huy hiệu quả khi thi hành, đáp ứng yêu cầu và nguyện vọng chính đáng của cử tri và nhân dân địa phương. Công tác thông tin tuyên truyền trước, trong và sau khi họp Hội đồng nhân dân được duy trì và phát huy hiệu quả trên thực tế, góp phần đưa Nghị quyết của Hội đồng nhân dân đi vào thực tiễn cuộc sống. Đã đẩy mạnh hơn việc ứng dụng công nghệ thông tin tiến tới chuyển đổi số trong tất cả các hoạt động của Hội đồng nhân dân.

Phương thức tổ chức hoạt động giám sát, tái giám sát của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có sự chuyển biến rõ rệt, nhất là sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 594/NQ/UBTVQH15 ngày 12-9-2022 về hướng dẫn hoạt động giám sát của của Hội đồng nhân dân. Nghị quyết như một “cẩm nang” để thống nhất, chuẩn hóa, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân, khắc phục được một số hạn chế, vướng mắc, lúng túng trong thực tiễn giám sát của Hội đồng nhân dân hiện nay.

Hoạt động tiếp công dân đã phát huy hiệu quả, nhiều vụ việc đã được giải quyết dứt điểm. Việc phối hợp điều hòa, hướng dẫn hoạt động với các cơ quan có liên quan được duy trì, chặt chẽ, rõ trách nhiệm. Hoạt động tiếp xúc cử tri, tiếp công dân, tiếp nhận, xử lý đơn thư, khiếu nại, tố cáo và giải quyết kiến nghị cử tri được quan tâm đổi mới.

Nhiều địa phương, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh tiếp tục phối hợp triển khai hiệu quả các Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế đặc thù như: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng, Nghệ An, Thanh Hóa, Thừa Thiên Huế.

Qua triển khai thực hiện các Nghị quyết đã phát huy hiệu quả, giúp các địa phương chủ động, sử dụng linh hoạt, hiệu quả hơn các nguồn lực sẵn có, huy động tối đa mọi nguồn lực tạo bước đột phá, góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án và kịp thời giải quyết các bức xúc về cơ sở hạ tầng, giải quyết các vấn đề về xã hội, môi trường, giao thông…

Tám phương hướng đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động HĐND

Sau khi chỉ rõ một số điểm còn tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu rõ 8 phương hướng đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng nhân dân năm 2023 và những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể đối với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng nhân dân.

Cụ thể, đó là bám sát các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và thực tiễn của từng địa phương để đổi mới hoạt động, bảo đảm tính khả thi, thực chất, hiệu quả cao trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của HĐND các cấp. Phát huy vai trò của Đảng đoàn HĐND trong xây dựng kế hoạch và đề xuất với cấp ủy cho ý kiến về định hướng, chương trình hoạt động của HĐND, nhất là Chương trình ban hành Nghị quyết của HĐND; kịp thời thể chế hóa, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của đảng, chính sách pháp luật của nhà nước, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của cử tri và nhân dân. Tiếp tục kiện toàn nhân sự Thường trực HĐND, các Ban HĐND, Tổ đại biểu HĐND ở một số địa phương hiện còn khuyết thiếu.

Bám sát chương trình xây dựng luật của Quốc hội để định hướng hoạt động của HĐND; tham gia đầy đủ các khảo sát, giám sát theo chương trình, kế hoạch của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan Trung ương và tham gia tích cực, hiệu quả vào việc hoàn thiện thể chế, tổ chức thực thi pháp luật ở địa phương.

Cùng với đó là đổi mới, nâng cao chất lượng kỳ họp theo hướng nâng cao chất lượng chuẩn bị các báo cáo, dự thảo nghị quyết, khắc phục tình trạng chậm gửi hồ sơ, tài liệu, kiên quyết không trình những nội dung chưa bảo đảm chất lượng, chưa tuân thủ quy trình, bảo đảm nghị quyết được ban hành phát huy hiệu lực, hiệu quả.

Trưởng Ban Công tác đại biểu, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Nguyễn Thị Thanh trình bày báo cáo. Ảnh: TTXVN

Bà Nguyễn Thị Thanh cũng nêu tầm quan trọng của việc đổi mới hoạt động giám sát và nâng cao hơn nữa chất lượng công tác giám sát theo hướng xây dựng và tổ chức kế hoạch giám sát bảo đảm khoa học, chất lượng và hiệu quả, tăng cường khảo sát thực tế kết hợp xem xét báo cáo, tạo chuyển biến tích cực sau giám sát...

Cùng với đó là đổi mới công tác tiếp xúc cử tri theo hướng tiếp xúc theo chuyên đề, lĩnh vực, giới, ngành, kết hợp trực tuyến với trực tiếp, tăng thời gian, số lượng tiếp xúc cử tri, mở rộng tiếp xúc cử tri đến từng xã, thôn, những nơi còn khó khăn, hạn chế việc tiếp xúc “đại cử tri”.., đồng thời đẩy mạnh công tác theo dõi, đôn đốc, giám sát việc giải quyết, trả lời các ý kiến, kiến nghị của cử tri; thực hiện các biện pháp đồng bộ, chủ động phối hợp với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể, cơ quan báo chí, cùng nhân dân trong việc xem xét, giải quyết triệt để các kiến nghị chính đáng của cử tri và các kết luận sau giám sát.

Theo Trưởng Ban Công tác đại biểu, đổi mới hoạt động của Thường trực HĐND cấp tỉnh theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả các phiên họp của Thường trực HĐND cấp tỉnh, giải quyết kịp thời có hiệu quả các vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý, điều hành của UBND cấp tỉnh thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh của địa phương; tăng cường chỉ đạo, điều hòa, phối hợp hoạt động của các Ban HĐND tỉnh, Tổ đại biểu HĐND tỉnh.

Tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Thanh cũng đã nhấn mạnh tới việc đổi mới công tác thông tin, tuyên truyền theo hướng kịp thời, toàn diện cả chiều rộng và chiều sâu để cử tri và nhân dân theo dõi, giám sát; triển khai phát động và xây dựng kế hoạch thực hiện giải báo chí toàn quốc tuyên truyền về các hoạt động của Quốc hội và HĐND được tổ chức hằng năm...

Một số nhiệm vụ, giải pháp

Bà Nguyễn Thị Thanh nêu lên một số nhiệm vụ, giải pháp. Theo đó, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và cơ quan nhà nước cấp trên tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động của HĐND các cấp theo đúng tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9-11-2022 Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.

Đó là việc hoàn thiện tổ chức chính quyền địa phương phù hợp với các địa bàn đô thị, nông thôn, miền núi, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt; xây dựng cơ chế, thể chế, chính sách đặc thù thúc đẩy phát triển vùng, liên kết vùng đủ mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước…

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghiên cứu ban hành Quy chế mẫu hoạt động của HĐND cấp tỉnh, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong tổ chức thực hiện; tiếp tục nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản pháp luật có liên quan kịp thời thể chế hóa các nội dung của 6 Nghị quyết của Trung ương về phát triển 6 vùng kinh tế - xã hội. Đồng thời, có phương án để kiện toàn sớm các chức danh còn khuyết thiếu của Thường trực HĐND.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng với đại biểu. Ảnh: TTXVN

Duy trì tổng kết công tác HĐND một lần-năm; đổi mới công tác tổ chức Hội nghị Thường trực HĐND các khu vực, bảo đảm thiết thực, hiệu quả, nâng cao năng lực, vai trò và trách nhiệm của các cơ quan của Quốc hội, cơ quan tham mưu giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội giám sát, hướng dẫn hoạt động của HĐND.

Bà Nguyễn Thị Thanh nêu rõ, trong tổ chức và hoạt động cần bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của tỉnh uỷ, thành ủy đối với hoạt động của HĐND; bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của nhân dân trên các lĩnh vực của đời sống xã hội; kịp thời thể chế hóa các Nghị quyết của Đảng, Nghị quyết Quốc hội, Chính phủ, Nghị quyết đảng bộ tỉnh, thành phố và pháp luật của nhà nước thành Nghị quyết của HĐND, đồng thời triển khai có hiệu quả trong thực tế, nhất là các Nghị quyết của Trung ương về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh của 6 vùng kinh tế.

Chú trọng đến các nhóm giải pháp ngoài việc phát huy lợi thế so sánh, mang tính đặc trưng riêng của mỗi địa phương thì cần hướng tới liên kết vùng, hoàn thiện thể chế, thu hút đầu tư trong và ngoài nước; hoàn thiện kết cấu hạ tầng, phát triển kinh tế đồng bộ với phát triển văn hóa - xã hội, bảo vệ môi trường.

Bà Nguyễn Thị Thanh nêu bật tầm quan trọng của việc thực hiện tốt Quy chế phối hợp giữa Thường trực HĐND với UBND, Đoàn đại biểu Quốc hội, Ủy ban MTTQ cấp tỉnh trong việc chuẩn bị nội dung, chương trình kỳ họp của HĐND cấp tỉnh năm 2023; thực hiện tốt các hoạt động giám sát trong kỳ họp; chất vấn và trả lời chất vấn; tổ chức lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu theo Nghị quyết số 85/2014/QH13 của Quốc hội và hoạt động giám sát theo chuyên đề; phối hợp, tham gia có hiệu quả vào chương trình giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội.

Thường trực HĐND cấp tỉnh thực hiện tốt công tác tiếp công dân định kỳ; tiếp nhận, xử lý, theo dõi việc giải quyết các đơn thư khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị của công dân và thực hiện có hiệu quả công tác giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị của công dân; tăng cường mối quan hệ công tác và hướng dẫn hoạt động của HĐND cấp huyện, cấp xã ...

Tiếp theo, Thường trực Hội đồng nhân dân một số địa phương phát biểu thảo luận về kết quả hoạt động nổi bật, kinh nghiệm trong quá trình tổ chức hoạt động công tác Hội đồng nhân dân năm 2022, đề xuất nhiệm vụ, giải pháp năm 2023.

Theo TTXVN