Thổ Nhĩ Kỳ và thách thức bên ngưỡng cửa EU

Không chỉ đối mặt với những rối ren của khủng hoảng an ninh, Thổ Nhĩ Kỳ còn phải giải quyết cuộc khủng hoảng nhập cư theo thỏa thuận vừa ký kết với Liên minh châu Âu trong bối cảnh ngấp nghé trở thành thành viên EU. Dễ thấy họ đang phải cố gắng giải quyết rắc rối này mà không làm phức tạp thêm rắc rối khác.

Thổ Nhĩ Kỳ đang phải cố gắng giải quyết rắc rối này mà không làm phức tạp thêm rắc rối khác. Ảnh: Inusanews

Kể từ tháng 7 năm ngoái tới nay, hàng trăm binh sĩ và dân thường đã thiệt mạng trong các vụ tấn công khủng bố tại Thổ Nhĩ Kỳ. Phong trào nổi dậy của người Kurd dai dẳng từ rất lâu những tưởng đã gần đạt một nghị quyết đồng thuận với Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ sau rất nhiều nỗ lực gắn kết đã một lần nữa bùng phát trở lại.

Thỏa thuận ngừng bắn hai năm giữa Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ và lực lượng du kích của Đảng công nhân người Kurd (PKK) đã bị phá bỏ mùa hè năm ngoái. Theo Tổ chức Khủng hoảng quốc tế, hơn 340 quân nhân Thổ Nhĩ Kỳ và ít nhất 300 chiến binh người Kurd cùng hơn 200 dân thường đã thiệt mạng.

Trên thực tế, hiệp ước hòa bình mong manh đã bắt đầu rạn nứt từ 6 tháng trước đó khi lực lượng người Kurd buộc tội Chính phủ Tổng thống Erdogan đã không làm gì để ngăn cản cuộc tấn công của IS vào thị trấn Kobane ở bắc Syria.

Sau đó Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã cho phép lực lượng chiến binh Peshmerga người Kurd từ quốc gia láng giềng Iraq tham gia cuộc chiến bảo vệ Kobane, kết hợp với các đợt không kích của Mỹ. Tuy nhiên việc quân đội và cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ dùng bạo lực ngăn cản những người Kurd Thổ Nhĩ Kỳ bày tỏ tinh thần đoàn kết với những người anh em Syria của họ đã làm nhức nhối trở lại những vết thương cũ.

Những người Kurd tin rằng Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã lén lút hợp tác với IS, tạo điều kiện cho chúng dễ dàng vượt qua biên giới và thậm chí nhiều người còn nói Chính phủ đã cung cấp cả vũ khí cho IS. Trong năm qua có ít nhất 4 vụ tấn công được cho là do IS tiến hành đã nhằm vào các nhà hoạt động người Kurd tại Thổ Nhĩ Kỳ và người Kurd tin rằng chính quyền ở Ankara đã không làm gì để ngăn chặn các vụ tấn công đó.

Về phần mình, Thổ Nhĩ Kỳ đang theo dõi với đầy lo lắng, thất vọng về mối quan hệ gắn bó hơn giữa Washington - đồng minh trong khối NATO của Thổ Nhĩ Kỳ, và các chiến binh người Kurd ở Syria (YPG) - những người mà họ xem như chi nhánh của PKK mà họ đã chống lại suốt từ năm 1984.

Chính quyền của Tổng thống Obama đã xem YPG như một đồng minh cốt lõi trong cuộc chiến chống IS. Đó là lý do vì sao khi phái viên của Mỹ là Brett McGurk tới Kobane tháng trước để đàm phán với YPG, Tổng thống Erdogan đã tỏ ra rất tức giận.

Ông đặt câu hỏi với Mỹ: “Chúng tôi hay những kẻ khủng bố ở Kobane đang là đối tác của các anh?” Tệ hơn nữa khi trong cách quan sát của Ankara, dường như phương Tây đang cho phép Nga đưa ra những quyết định quan trọng về các vấn đề trong khu vực.

Cùng với đó, với việc hàng ngàn người tị nạn Syria đổ tới Thổ Nhĩ Kỳ đã khiến nước này cảm thấy như họ phải một mình đương đầu với gánh nặng của cuộc khủng hoảng nhập cư châu Âu. Tất nhiên với thỏa thuận vừa đạt được với EU, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải tiếp tục đối mặt với cuộc khủng hoảng, dù có bớt “ấm ức” phần nào vì những khoản tài trợ không hề nhỏ đi kèm.

Trong bối cảnh Nga đang chỉ đạo các diễn biến ở phía nam, Liên minh châu Âu đang đặt ra những yêu cầu ở phía tây, bom vẫn tiếp tục nổ ngay trên các con phố thủ đô Ankara và các khu vực do người Kurd kiểm soát lại một lần nữa xảy ra hỗn loạn, người ta không ngạc nhiên vì sao lúc này Thổ Nhĩ Kỳ đang trở nên lúng túng hơn bao giờ hết.

Mọi thứ bất ngờ dồn dập ập đến khiến tình hình càng tồi tệ hơn. Một số thành phố nơi người Kurd kiểm soát hiện giờ trông chẳng khác gì các vùng chiến sự của Syria và hoàn toàn xa lạ với hình ảnh ở một đất nước đang mong muốn trở thành thành viên của EU. Đây rõ ràng là một tình thế rất nhiều áp lực đang đè nặng lên Chính phủ của ông Erdogan trước ngưỡng cửa EU.

Đỗ Dương