Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ muốn kiểm soát quân đội và tình báo

Một quan chức Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan muốn lực lượng quân đội và Cơ quan Tình báo quốc gia (MIT) phải được đặt dưới dự kiểm soát của ông. Đây là một phần trong cuộc cải tổ mạnh mẽ quân đội sau cuộc đảo chính bất thành vào đêm 15 và ngày 16-7 vừa qua.

Hãng Reuters dẫn lời vị quan chức Quốc hội khẳng định: “Tổng thống đã nói rằng, ông sẽ thảo luận với các đảng đối lập để đưa quân đội và MIT dưới sự kiểm soát của tổng thống”. Theo báo chí Thổ Nhĩ Kỳ, để thay đổi như thế, cần sửa đổi hiến pháp. Vì vậy, đảng Công lý và Phát triển của ông Erdogan cần sự ủng hộ của các đảng đối lập khác. Quân đội và MIT hiện do Văn phòng Thủ tướng kiểm soát.

Cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Quân sự tối cao Thổ Nhĩ Kỳ (YAS) đã diễn ra trong 5 tiếng đồng hồ ngày 28-7 tại thủ đô Ankara. Sau cuộc họp, Tổng thống Erdogan đã phê chuẩn các quyết định của Hội đồng trong việc giữ lại các vị trí của Tổng Tham mưu trưởng quân đội Hulusi Akar và các tư lệnh quân đội, hải quân, không quân; đồng thời tiến hành một số thay đổi khác, trong đó có việc thay thế hàng loạt tướng lĩnh cấp cao.  

Việc cải tổ nói trên được tiến hành sau khi Tổng thống Erdogan quyết định sa thải gần 1.700 sĩ quan quân đội các cấp sau vụ đảo chính bất thành. Phát biểu với Reuters hồi tuần trước, ông Erdogan cũng nói rằng, quân đội lớn thứ hai trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cần “thay máu”.

Liên quan vụ đảo chính vừa qua, Thổ Nhĩ Kỳ hiện cáo buộc Cơ quan tình báo Trung ương Mỹ (CIA) và Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã hỗ trợ đào tạo những thành viên phong trào của giáo sĩ Hồi giáo Fethullah Gulen, người đang sống ở Mỹ và bị Ankara cáo buộc đứng đằng sau âm mưu đảo chính.

Mỹ và NATO hiện lo ngại việc Thổ Nhĩ Kỳ thanh trừng các tướng lĩnh và sĩ quan sẽ cản trở sự hợp tác trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).

PHÚC NGUYÊN