Mỹ - Trung Quốc cáo buộc nhau về chương trình do thám

Trung Quốc cáo buộc Mỹ cũng đưa khinh khí cầu trái phép vào không phận của họ nhằm đáp trả những cáo buộc tương tự trước đó của Washington đối với Bắc Kinh.

Việc Mỹ bắn hạ khinh khí cầu của Trung Quốc đầu tháng này là sự kiện đầu tiên trong một loạt vụ việc xảy ra trên vùng trời Bắc Mỹ gần đây. Ảnh: AFP

Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang tập trung điều tra các vật thể bay không xác định (gọi tắt là “UFO”) gần đây và liên tục đưa ra cáo buộc về chương trình do thám trên diện rộng của Bắc Kinh. Các cáo buộc này, không ngạc nhiên, lập tức vấp phải phản ứng gay gắt từ Trung Quốc. Bắc Kinh thậm chí còn “tố ngược”, nói khinh khí cầu Mỹ đi vào không phận Trung Quốc hơn 10 lần.

Tần suất bất thường

Trong diễn biến mới nhất, ngày 13-2, quân đội Mỹ thông báo đã vớt được các bộ phận điện tử thiết yếu của chiếc khinh khí cầu Trung Quốc bị chiến đấu cơ Mỹ bắn hạ ngoài khơi bờ biển bang South Carolina ngày 4-2, trong đó có những thiết bị cảm biến mà phía Mỹ cho là dùng để thu thập thông tin tình báo.

Khinh khí cầu Trung Quốc đã di chuyển suốt một tuần qua các vùng trời của Mỹ và Canada trước khi bị bắn hạ. Bắc Kinh bác bỏ cáo buộc của Washington về khả năng nó thuộc chương trình do thám của chính phủ; đồng thời khẳng định đó chỉ là khinh khí cầu thời tiết, phục vụ mục đích dân sự và bị gió thổi đi lạc vào không phận Mỹ. Vụ việc tiếp tục làm “nóng” thêm quan hệ Mỹ - Trung Quốc vốn đã căng thẳng. Sự việc cũng khiến quân đội Mỹ mở rộng việc lùng tìm những vật thể bay khác. Chỉ trong 3 ngày, từ ngày 10 đến 12-2, quân đội Mỹ đã bắn hạ 3 vật thể bay, một động thái phi tiền lệ.

Tuy nhiên, cho tới lúc này, cả quân đội Mỹ lẫn chính quyền của ông Biden vẫn thừa nhận họ chưa thực sự nắm rõ các thông tin liên quan tới các UFO. Đồng thời  chưa rõ làm cách nào chúng có thể bay lên, ai làm ra và liệu chúng có thể thu thập thông tin tình báo không. Tuy nhiên, Nhà Trắng cũng khẳng định họ không tin những UFO này có liên quan đến người ngoài hành tinh như một số giả thuyết đề xuất.

Ngày 13-2, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói: “Tôi muốn trấn an với người dân Mỹ là những vật thể này không đặt ra nguy cơ quân sự với bất cứ ai trên mặt đất. Tuy nhiên, chúng đặt ra nguy cơ với hàng không dân dụng và có thể là mối đe dọa về thu thập thông tin tình báo”. Reuters dẫn nguồn tin ẩn danh của quân đội Mỹ chia sẻ ví dụ về mức độ khó khăn khi bắn hạ một UFO gần đây nhất trong ngày 12-2. Khi đó, chiến đấu cơ F-16 của Mỹ phải dùng tới 2 tên lửa không đối không (tên lửa đầu bắn trượt) mới hạ được mục tiêu.

Tới nay, các quan chức Mỹ cũng từ chối liên kết các sự việc UFO với nhau. Tuy nhiên Thủ tướng Canada Justin Trudeau ngày 13-2 lại cho rằng 4 UFO trong những ngày qua bằng cách nào đó có liên quan với nhau, nhưng không nêu chi tiết.

Cáo buộc qua lại

Giới chức Mỹ cáo buộc Trung Quốc đã phát triển chương trình do thám bằng khinh khí cầu như một phần bổ sung cho đội vệ tinh do thám để thu thập thông tin toàn cầu. Tuy nhiên, tới nay họ vẫn chưa biết liệu các vật thể bay này có thể thu thập được thông tin từ các vệ tinh đã có của Trung Quốc hay không. New York Times dẫn nhận định của một số quan chức chính quyền cho rằng, ít nhất thì so với vệ tinh, những khinh khí cầu có khả năng “nấn ná” lâu hơn ở một khu vực. Trong khi các vệ tinh do thám thường tập trung thu thập hình ảnh, các khinh khí cầu được cho là hầu hết được dùng để thu thập thông tin liên lạc.

Ở chiều ngược lại, trong phản ứng mới nhất ngày 13-2, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cáo buộc các khinh khí cầu của Mỹ cũng đã hơn 10 lần đi vào không phận của họ. Theo AFP, trong buổi họp báo ngày 13-2, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Vương Văn Bân cho biết, kể từ tháng 1-2022, có hơn 10 khinh khí cầu của Mỹ đi vào không phận Trung Quốc mà không có sự đồng ý của nước này. Khi được hỏi Trung Quốc đã phản ứng như thế nào với những tình huống đó, quan chức này cho biết, Trung Quốc đã xử lý với sự vụ này một cách trách nhiệm và chuyên nghiệp.

Ngay sau đó, cùng ngày, Nhà Trắng bác bỏ các cáo buộc cho rằng Mỹ đã gửi các khinh khí cầu tới Trung Quốc để do thám. “Bất cứ tuyên bố nào nói rằng chính phủ Mỹ điều khiển các khinh khí cầu do thám này trên không phận của Trung Quốc là không đúng”, người phát ngôn Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ Adrienne Watson viết trên Twitter. Người này cũng cáo buộc thêm về việc Trung Quốc có chương trình khinh khí cầu do thám ở trên cao nhằm thu thập thông tin tình báo.

TRẦN ĐẮC LUÂN