Sau nhiều tuần không thể tìm được tiếng nói chung, ngày 15-11, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (HĐBA LHQ) thông qua nghị quyết kêu gọi Israel và lực lượng vũ trang Hamas ngừng bắn ngay lập tức vì mục đích nhân đạo tại Dải Gaza. Đây là nghị quyết đầu tiên được HĐBA LHQ thông qua từ khi chiến sự Gaza bùng phát sau cuộc tấn công Israel bất ngờ của Hamas vào tháng 10-2023.
Theo AP, nghị quyết do Malta đệ trình được 15 quốc gia thành viên HĐBA LHQ thông qua với 12 phiếu thuận và 3 phiếu trắng. Nghị quyết kêu gọi ngừng bắn và thiết lập hành lang nhân đạo khẩn cấp và mở rộng trên khắp Dải Gaza trong đủ số ngày để tạo điều kiện cho việc tiếp cận nhân đạo đầy đủ, nhanh chóng, an toàn và không bị cản trở.
Nghị quyết nhấn mạnh, cần tạo điều kiện thuận lợi cho việc cung cấp liên tục, đầy đủ và không bị gián đoạn hàng hóa và dịch vụ thiết yếu khắp Gaza, gồm: nước, điện, nhiên liệu, thực phẩm và vật tư y tế cũng như sửa chữa khẩn cấp cơ sở hạ tầng thiết yếu. Việc ngừng bắn cũng nhằm hỗ trợ nỗ lực cứu hộ và phục hồi khẩn cấp, trong đó có tìm kiếm trẻ em mất tích trong các tòa nhà bị hư hại hay bị phá hủy cũng như việc sơ tán y tế đối với trẻ em bị bệnh hoặc bị thương và những người chăm sóc trẻ. Nghị quyết cũng kêu gọi thả vô điều kiện các con tin bị giam giữ và yêu cầu các bên trong xung đột phải tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là liên quan đến bảo vệ dân thường, nhất là trẻ em.
Theo Đại sứ Malta tại LHQ Vanessa Frazier, nghị quyết mang lại hy vọng trong thời điểm đen tối, nhằm mục đích bảo đảm quãng thời gian nghỉ sau cơn ác mộng hiện tại ở Gaza, mang lại hy vọng cho gia đình các nạn nhân. Tuy nhiên, đây là nghị quyết kêu gọi ngừng bắn tạm thời vì mục đích nhân đạo chứ không đề cập tới lệnh đình chiến hay ngừng bắn lâu dài. Nội dung nghị quyết không nói rõ bao nhiêu ngày là đủ để đưa hàng cứu trợ nhân đạo tới Gaza. Nghị quyết cũng không có nội dung lên án cuộc tấn công của Hamas vào lãnh thổ Israel.
Các nghị quyết của HĐBA LHQ có tính ràng buộc về mặt pháp lý nhưng một số thành viên từng phớt lờ chúng. Israel bác bỏ nghị quyết này vì không lên án cuộc tấn công của Hamas. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Israel đề nghị dứt khoát lên án Hamas và báo hiệu họ không đồng ý “kéo dài thời gian tạm dừng nhân đạo” khi các con tin chưa được thả. Đại sứ Israel tại LHQ Gilad Erdan, khẳng định: “Hội đồng Bảo an vẫn chưa lên án vụ tấn công ngày 7-10 của Hamas. Nghị quyết chỉ tập trung vào tình hình nhân đạo ở Gaza và không đề cập đến những gì đã dẫn đến thời điểm này. Israel luôn tuân thủ luật pháp quốc tế. Đưa con tin về nhà là ưu tiên hàng đầu của Israel”.
Trong khi đó, Đại sứ Palestine tại LHQ Riyad Mansour cho biết, nghị quyết của HĐBA không lên án những cuộc tấn công của Israel khiến hơn 11.000 người Palestine ở Dải Gaza thiệt mạng, trong đó có khoảng 5.000 trẻ em. Ông Mansour nhấn mạnh về cuộc khủng hoảng nhân đạo đang diễn ra ở Gaza. “Các bệnh viện của chúng tôi đã bị phá hủy. Người dân của chúng tôi không có thức ăn hoặc nước sạch”, ông cho biết.
Sau khi xung đột Israel - Hamas nổ ra vào ngày 7-10, HĐBA LHQ nhiều lần cố gắng thông qua một nghị quyết nhưng không thành công. Cả 4 bản dự thảo nghị quyết trước đó đều không được thông qua do sự chia rẽ và bất đồng quan điểm của một số ủy viên thường trực HĐBA. Bất đồng chủ yếu tập trung vào việc nên kêu gọi tạm dừng nhân đạo hay ngừng bắn. Việc tạm dừng thường được coi là ngắn hơn lệnh ngừng bắn, điều này phải được các bên tham chiến đồng ý. Mỹ ủng hộ việc tạm dừng, trong khi Nga thúc đẩy lệnh ngừng bắn.
NGHI VĂN
