Hoạt động nghiên cứu khoa học kỹ thuật ở lứa tuổi học sinh trung học những năm qua phát triển mạnh, nhiều dự án có tính ứng dụng thực tiễn cao. Trong đó nổi bật là các dự án vừa đoạt giải của học sinh thành phố tại cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp quốc gia năm học 2019-2020 do Bộ GD-ĐT phối hợp UBND thành phố tổ chức tại Đà Nẵng cuối tháng 6 vừa qua.
 |
| Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Lê Thị Bích Thuận trao giải nhì cho 2 em Trương Thanh Xuân và Nguyễn Đức Hoàng. (Ảnh chụp tháng 6-2020). Ảnh: NGỌC PHÚ |
Diễn giải đề tài “Công cụ hỗ trợ chẩn đoán khả năng mắc bệnh tâm thần phân liệt” đoạt giải nhì cuộc thi, Trương Thanh Xuân và Nguyễn Đức Hoàng (Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn) - chủ nhân dự án cho biết, theo Tổ chức Y tế Thế giới, số bệnh nhân tâm thần phân liệt chiếm 0,6-1,5% dân số. Báo cáo của chương trình quốc gia Việt Nam năm 2018 về điều tra cơ bản dân số trong cả nước, tỷ lệ mắc bệnh tâm thần phân liệt là 0,4-1% dân số (trung bình 0,48%). Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, nhiều trường hợp khởi phát ở lứa tuổi vị thành niên. Giai đoạn khởi phát bệnh tâm thần phân liệt ở lứa tuổi vị thành niên thường kéo dài, với các triệu chứng như: thay đổi tính tình, giảm sút học tập, giảm sút sự thích thú, sống cô độc khép kín...
Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh nhân tâm thần phân liệt ở lứa tuổi vị thành niên sẽ mang lại hiệu quả điều trị cao, góp phần sớm đưa người bệnh trở lại cộng đồng và giảm bớt gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Nhận thức được vấn đề trên, Trương Thanh Xuân và Nguyễn Đức Hoàng đã tiến hành nghiên cứu và thiết kế công cụ hỗ trợ việc chẩn đoán bệnh tâm thần phân liệt theo hướng phổ biến để mọi người đều có thể dễ dàng tiếp cận. Đóng góp mới của nghiên cứu là đã xây dựng được bộ câu hỏi chẩn đoán bệnh tâm thần phân liệt phù hợp cho người Việt Nam, tìm được mối liên hệ giữa việc tương tác của bệnh nhân đối với hình thức chẩn đoán; từ đó dựa vào kết quả là cơ sở khoa học để xây dựng công cụ hỗ trợ. “Chúng em đã xây dựng được ba Chatbot thế hệ đầu tiên; hoàn thành việc xây dựng bộ dữ liệu gương mặt bệnh nhân người Việt để làm dữ liệu cho Computer Vision (tầm nhìn máy tính) nhằm nâng cao kết quả hỗ trợ chẩn đoán. Hiện tại, chúng em tiếp tục xây dựng hoàn chỉnh về lý thuyết và bộ dữ liệu sử dụng cho máy học để phát triển một ứng dụng trò chơi giúp hỗ trợ chẩn đoán bệnh tâm thần phân liệt hiệu quả hơn”, Nguyễn Đức Hoàng chia sẻ.
Trong khi đó, dự án “Biện pháp cải thiện kỹ năng công dân số cho học sinh 9 đến 12 tuổi”, do Đặng Trần Thảo Nhi và Nguyễn Văn Thanh Sơn (Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn) thực hiện phù hợp với thực tiễn công nghệ số hiện nay. Dự án đoạt giải tư Cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp quốc gia 2019-2020. Đặng Trần Thảo Nhi cho biết, trong thời đại ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, kỹ năng công dân số là nền tảng quan trọng nhất vì nó bao gồm những kỹ năng số cần thiết để con người có khả năng sử dụng công nghệ số và truyền thông số một cách an toàn, có trách nhiệm và hiệu quả nhất.
Đề tài nghiên cứu thực trạng kỹ năng công dân số của học sinh từ 9-12 tuổi tại thành phố Đà Nẵng thông qua khảo sát thói quen sử dụng mạng và thiết bị công nghệ, phân tích xử lý dữ liệu để đánh giá, tìm nguyên nhân của thực trạng này và đề xuất giải pháp để phát triển kỹ năng công dân số.
Theo tác giả, đề tài đã xây dựng được phần mềm ứng dụng Sổ tay công dân số dành cho trẻ em nhằm giúp lứa tuổi học sinh từ 9-12 tuổi trên địa bàn thành phố Đà Nẵng có những kỹ năng công dân số thiết yếu, tránh trở thành một người nghiện mạng xã hội, là nạn nhân của tình trạng bắt nạt qua mạng, bị quấy rối tình dục trên mạng, bị đánh cắp thông tin cá nhân trên mạng. Theo đánh giá của Sở GD-ĐT thành phố, đây là đề tài đầu tiên được học sinh nghiên cứu về thực trạng kỹ năng công dân số dành cho học sinh tại Đà Nẵng…
Ông Trần Nguyễn Minh Thành, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT thành phố cho biết, trong cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học năm học 2019-2020, đoàn thành phố có 4 dự án tham gia, 3 dự án đoạt giải. Các dự án được Ban giám khảo đánh giá có tính thực tiễn cao.
Theo ông Trần Nguyễn Minh Thành, với mục đích khơi dậy, khuyến khích học sinh nghiên cứu khoa học, bên cạnh việc nâng cao chất lượng dạy và học thì phong trào nghiên cứu khoa học được sở quan tâm, đầu tư với mục đích tạo sân chơi lành mạnh cho học sinh. “Thông qua nghiên cứu, sáng tạo khoa học kỹ thuật, các em đã tìm cách vận dụng những kiến thức mình thu nhận được từ nhà trường, từ các nguồn tài liệu khác nhau để tạo ra những đề án thiết thực với cuộc sống hiện tại hay tạo ra những sản phẩm cụ thể có ích cho cộng đồng”, ông Trần Nguyễn Minh Thành nhấn mạnh.
NGỌC PHÚ
