Mỗi khi đến các nhà hàng, quán ăn, hay quán bán nước giải khát, khi bạn gọi nước uống (ngoại trừ bia), nhân viên của quán, sẽ mang ra ly/ lon/ chai nước kèm theo ống hút nhựa. Có những loại nước uống có thể uống dễ dàng, thoải mái từ ly, từ chai mà không cần dùng ống hút. Nhưng gần như theo thói quen, người ta vẫn đem ống hút cho khách và khách cũng vô tư sử dụng. Theo người viết, ống hút chỉ nên dùng đối với người già yếu, người đau ốm, khó khăn trong việc uống trực tiếp hoặc trẻ em chưa tự cầm ly, còn người khỏe mạnh bình thường không nhất thiết dùng ống hút. Nếu phải dùng ống hút thì không phải ống hút nhựa mà là ống hút được làm từ các nguyên liệu thân thiện với môi trường như giấy, tre, rau củ...
Trở lại với câu chuyện ống hút nhựa. Điều đầu tiên, cần hiểu một cách rất “thường thức”, đây là tác nhân gây ô nhiễm môi trường. Được biết, ống hút nhựa chiếm hơn 8% các loại rác thải nhựa gây ô nhiễm môi trường. Theo thông tin từ TTXVN, mỗi năm có đến 300 triệu tấn rác thải nhựa thải ra môi trường và hơn một nửa là những sản phẩm nhựa dùng một lần. Trong đó, theo thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, trung bình mỗi năm, người Việt Nam thải ra khoảng 1,8 triệu tấn rác nhựa. Phải mất hơn 200 năm để một chiếc ống hút nhựa được phân rã. Trong quá trình tồn tại ở tự nhiên, chúng sẽ bị phân nhỏ dần ra thành những hạt vi nhựa, rất nguy hiểm cho con người và môi trường.
Ở Mỹ, bang California có đạo luật cấm các nhà hàng cung cấp ống hút nhựa cho khách trừ khi có yêu cầu. Luật nêu rõ, sau 2 lần cảnh cáo bằng văn bản, nếu tiếp tục vi phạm, các nhà hàng sẽ bị phạt 25 USD cho mỗi ngày có vi phạm. Đạo luật này có hiệu lực từ ngày 1-1-2019, được miễn áp dụng đối với các cửa hàng thức ăn nhanh.
Tại Anh, mỗi năm có khoảng 8,5 tỷ chiếc ống hút nhựa bị chôn lấp hoặc trôi ra biển. Vì vậy, năm 2019, chính phủ Anh thời bà Theresa May làm Thủ tướng Anh đã cấm sử dụng ống hút nhựa, đồng thời kêu gọi các nước trong khối Thịnh vượng chung hưởng ứng lệnh cấm này. Hiện chuỗi cửa hàng ăn nhanh McDonald’s đã thay thế toàn bộ ống hút nhựa bằng ống hút giấy. Còn tại Hàn Quốc, chính phủ nước này thông báo sẽ loại bỏ hoàn toàn ống hút và cốc nhựa dùng một lần ở các cửa hàng cà phê cũng như những điểm công cộng vào năm 2027. Đài Loan (Trung Quốc) cấm toàn bộ ống hút nhựa tại các cửa hàng thức ăn nhanh vào năm 2019 và cấm hoàn toàn ống hút nhựa, túi nhựa trên cả vùng lãnh thổ vào năm 2030…
Trong khi đó, ở nước ta ngoài việc khuyến cáo về tác hại của việc dùng ống hút nhựa - rác khó phân hủy đối với môi trường là rất lớn, vẫn chưa có kế hoạch giảm thiểu ống hút nhựa cụ thể, điều đáng nói là đa số ống hút nhựa trên thị trường đều là những sản phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Sở dĩ chúng có giá thành rẻ vì được làm từ nhựa tái chế.
Trước khi có những quy định, chế tài liên quan đến việc hạn chế, xử phạt việc lạm dụng ống hút nhựa, mỗi người nên nói không với ống hút nhựa khi khả năng của mình vẫn uống được các loại nước giải khát một cách dễ dàng. Nhiều cửa hàng cà phê, khách sạn, khu nghỉ dưỡng trong nước hiện sử dụng ống hút bằng giấy hoặc từ rau củ, vừa bảo vệ môi trường, vừa bảo đảm sức khỏe của người sử dụng. Mỗi người hãy chung tay hành động để bảo vệ môi trường sống.
DÂN HÙNG
