Vị vua Việt Nam đầu tiên hai lần lên ngôi

*Trong lịch sử Việt Nam, xin cho biết, ai là vị vua đầu tiên hai lần lên ngôi? (Nguyễn Văn Hoàng, Hải Châu, Đà Nẵng).

- Nhiều tài liệu cho rằng Lê Thần Tông (1607 – 1662) là người duy nhất trong số hơn 100 vị vua Việt Nam có hai lần bước lên ngai vàng. Tuy nhiên, lần lại lịch sử, thấy trước đó có Lý Huệ Tông (1194 – 1226) là người từng hai lần làm vua, một lần xưng vương và một lần xưng đế.

Thế nhưng, người đạt “kỷ lục” vị vua Việt Nam đầu tiên hai lần lên ngôi là Hùng Duệ Vương, như khẳng định của tác giả bài viết “Ai là vị vua đầu tiên hai lần lên ngôi?” trên bee.net.vn.

Theo ghi chép của Ngọc phả đền Hùng (Hùng triều ngọc phả) thì họ Hồng Bàng truyền được 18 ngành, mỗi ngành gồm nhiều đời vua. Ngành vua thứ 18 có hiệu là Hùng Duệ Vương truyền được 5 đời vua, cai trị 150 năm; bản Thần tích xã Vi Cương (Phú Thọ) ghi, vua cuối của ngành này tên húy là Huệ Lang, sinh ngày mồng 3 tháng 3 năm Canh Thân, hóa ngày mồng 5 tháng 5.

Hùng Duệ Vương ngành thứ 18 đời cuối cùng truyền ngôi cho Hùng Kinh Vương nhưng ông này chỉ làm vua được 6 năm thì mất. Những người con trai khác cũng đã mất sớm, chỉ còn hai con gái là Tiên Dung và Ngọc Hoa nên Hùng Duệ Vương lại lên làm vua lần thứ hai. Về sau, vua thấy mình già yếu, có ý cho con rể là Nguyễn Tuấn (Sơn Tinh, tức Tản Viên Sơn Thánh) kế vị nhưng vì Nguyễn Tuấn không muốn nên vua đành giao cho ông này tạm thay quyền trị quốc.

Thần tích xã Vi Cương chép rằng: “Ban đầu truyền ngôi cho con trưởng là Kinh Vương cai trị được 6 năm thì mất. Vua truyền cho rể hiền là Tản Viên Sơn nhiếp chính, thay mệnh vua cha chế định thiên hạ. Được 10 năm, cha con đồng lòng hóa thành thượng tiên chính giác, đại pháp thần thông, làm người tiên vạn cổ bất diệt, rồi nhường ngôi cho Thục An Dương Vương, cũng là tôn điệt Hùng Vương, là tông phái hoàng đế triều trước, là cháu 16 đời làm Bộ chúa phụ đạo.

Hùng Duệ Vương có 100 cung phi. Vua trị nước, say mê tửu sắc, sinh được 20 hoàng tử, 6 công chúa; hoàng tôn miêu duệ gồm 21 chi với 194 cháu chắt. Việc trị nước đến lúc cáo chung, cơ đồ nhà Hùng mạt vận, 20 hoàng tử cùng 4 công chúa đã mất, không có người kế dõi.

Về sau chỉ hai người, một người là Mỵ Châu Tiên Dung công chúa gả cho Chử Đồng Tử hóa tiên bất diệt, một là Mỵ Nương Ngọc Hoa công chúa gả cho Tản Viên Sơn Tinh. Vua nhường quyền cho rể hiền được 10 năm thì nhường ngôi lại cho Thục An Dương Vương. Duệ Vương và Tản Viên Sơn Thánh, hai cha con cùng hóa thành tiên bất diệt, vạn đời xưa nay thực đáng là bậc minh vương đại thánh, đời sau không ai sánh kịp”.

Bản Ngọc phả cổ truyền về mười tám chi đời thánh vương triều Hùng thì ca ngợi Hùng Duệ Vương, người đầu tiên hai lần làm vua như sau:

“Duệ Vương là người tư chất như thánh, tài lược anh hùng, thừa hưởng tổ tông bồi đắp, cơ nghiệp thịnh trị… Bên trong chú trọng võ bị, bên ngoài phòng ngự biên cương, dốc lòng dựng nước giàu mạnh để giữ yên trong nước, luôn xem gương đời trước để trị nước, tuân theo mệnh trời, kính trọng quỷ thần, muốn trời ban điềm lành giúp nước. Do vậy vua càng sùng trọng kính tín thần nhân, truyền hịch cho thần dân trong nước tu tạo từ vũ, nghi trượng trang nghiêm, hàng ngày dâng tiến hương hoa, tỏ lòng thành phụng thờ, còn các quan châu huyện đều mỗi tháng hai kỳ đến miếu sở tại, mật đảo bách thần để mạch nước trường thọ”.

ĐNCT