Cù lao Ông Hổ thuộc địa phận xã Mỹ Hòa Hưng, thành phố Long Xuyên, tỉnh An Giang. Đến đây, du khách sẽ được nghe kể về câu chuyện ông Hổ nghĩa tình, cũng như cuộc đời của Chủ tịch Tôn Đức Thắng.
 |
| Khu lưu niệm Chủ tịch Tôn Đức Thắng. Ảnh: TRẦN THÁI HỌC |
Để tham quan Cù lao Ông Hổ, du khách phải đón phà Ô Môi từ bên phía thành phố Long Xuyên qua (hoặc thuê thuyền riêng). Cả bến thuyền và phà đều nằm kề chợ Long Xuyên nên rất tiện lợi. Qua đến ốc đảo, du khách thấy ngay hai bức tượng hổ to lớn được tạc bằng đá uy nghi đứng trấn cổng. Đó là biểu tượng của vùng đất này từ hơn 300 năm qua.
Sự tích về Cù lao Ông Hổ
Gắn liền với địa danh ông Hổ có rất nhiều truyền thuyết để giải thích tên gọi này. Một trong những truyền thuyết được người dân thống nhất cao là xưa kia có vợ chồng ông lão chèo xuồng đi bắt cá, lượm củi thì thấy bám trên mảng lục bình trôi trên sông có một con vật giống như mèo. Nhưng khi đến gần, không phải mèo mà là một con hổ con vừa đói, vừa rét, thấy thương nên ông, bà đem về chăm sóc, nuôi dưỡng. Con hổ dần lớn lên trong tình thương đó nên rất hiền lành. Thời gian sau, ông, bà tuổi cao sức yếu nên qua đời. Lúc này, người dân đến đây sinh sống nhiều nên hổ rút sâu vào rừng.
Hằng năm, tới ngày giỗ của ân nhân, hổ đều mang về một con heo rừng hoặc nai rừng đặt bên mộ rồi đi. Lần cuối cùng người ta thấy hổ đi quanh hai nấm mộ, nhưng đến nửa đêm thì hổ chết. Thương con vật sống có tình, dân làng chôn cất hổ giữa hai nấm mộ của ông bà lão. Từ đó, dân làng lập miếu thờ Ông Hổ và đặt tên cù lao này là Cù lao Ông Hổ.
Nơi đây có ngôi chùa Bửu Long Cổ Tự, mà người dân hay gọi với cái tên Chùa ông Hổ. Chùa tuy diện tích nhỏ, nằm thu mình dưới tán những cây dầu cổ thụ, nhưng mang trong mình nét cổ xưa. Đối với những người muốn tìm hiểu về văn hóa, Chùa ông Hổ là điểm dừng chân thú vị… Hằng năm, lễ giỗ ông Hổ được tổ chức vào ngày 28-10 (âm lịch) với sự tham gia của đông đảo người dân địa phương cũng như du khách gần xa. Đây là dịp cầu mong mùa màng bội thu, quốc thái dân an…
Khu lưu niệm Chủ tịch Tôn Đức Thắng
Đến Cù lao Ông Hổ, mọi người thường ghé thăm khu lưu niệm Chủ tịch Tôn Đức Thắng. Nơi đây, trước là nhà thân sinh của Bác Tôn, được Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du Lịch công nhận Di tích Lịch sử quốc gia năm 1984. Nhân dịp kỷ niệm sinh nhật lần thứ 110 của Chủ tịch Tôn Đức Thắng, tháng 8-1998, chính quyền và nhân dân tỉnh An Giang đã khánh thành khu lưu niệm và đền thờ Bác Tôn với nhiều công trình mới được xây dựng trên khuôn viên 6,7ha; năm 2012 được Chính phủ công nhận Di tích quốc gia đặc biệt.
Khu di tích gồm nhà trưng bày giới thiệu về cuộc đời hoạt động của Bác Tôn, nhà lưu niệm thời niên thiếu, đền tưởng niệm, nhà trưng bày các tác phẩm nghệ thuật điêu khắc gỗ, chiếc phi cơ chở Bác Tôn vào Sài Gòn để làm lễ mít-tinh giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, phục chế mô hình nhà lán của Bác Tôn ở Thái Nguyên, cầu treo dài 80m đón khách tham quan bằng đường sông và nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật khác. Mỗi khu có một vẻ đẹp riêng, được thiết kế lồng ghép với hệ thống công viên, những con rạch cảnh, cầu kiều, ao cá cùng với những con đường rợp bóng cây xanh đã làm khu lưu niệm càng thêm gần gũi.
Nhà trưng bày về cuộc đời và sự nghiệp của Bác Tôn có các hình ảnh, hiện vật, các tư liệu và phim hình sống động giúp chúng ta hiểu thêm tấm gương sáng về chí khí kiên cường, đạo đức cách mạng, khiêm tốn, giản dị. Trong khuôn viên khu lưu niệm còn lưu giữ nguyên trạng những hình ảnh, hiện vật gắn với thuở thiếu thời của Bác Tôn - đó là căn nhà sàn lót ván 3 gian, 2 chái lợp bằng ngói âm dương cùng với những đồ vật, đồ dùng sinh hoạt trong gia đình; lũy tre xanh đầu ngõ soi bóng xuống sông Hậu theo thế “Long chầu Nguyệt”. Đã mấy trăm năm nhưng lũy tre vẫn xanh tốt; những ao cá trong vườn vẫn rực màu hoa sen, hoa súng; những vườn cây quanh năm hoa trái trĩu cành…
Cù lao Ông Hổ là vùng đất lấy chữ “Đức” làm gốc, con người sống nhân hậu, nghĩa tình, thủy chung son sắt. Mọi người kể cho nhau câu chuyện rằng, thuở Bác Tôn chào đời, cụ Tôn Văn Đề - thân sinh Bác Tôn và các bậc Nho học nhận thấy cậu con trai mặt mũi khôi ngô, tuấn tú, nhân tướng toát lên vẻ thanh cao, giàu chí khí nên đã dùng chữ đệm là “Đức” trước tên là chữ “Thắng” và dự đoán Cù lao này có long mạch, nhất định sau này cậu bé sẽ là bậc gánh trọng trách của xã tắc, non sông.
Với những truyền thuyết gắn với hiện thực về mảnh đất chôn nhau cắt rốn của Bác Tôn nên Cù lao Ông Hổ từ lâu đã thu hút sự quan tâm của du khách trong và ngoài nước mỗi khi đến An Giang. Tình cảm đó đã được đúc kết trong ca dao Nam Bộ: “Dù ai xuôi ngược bốn bề/ Chưa đến Ông Hổ chưa về An Giang”.
TRẦN THÁI HỌC
