"Kỷ lục" về các vị vua ở Việt Nam

* Có phải các vị vua Hùng thời Văn Lang ở nước ta là những vị vua trị vì lâu nhất? Ngoài triều đại Hùng Vương thì triều đại nào ở nước ta nắm quyền lâu năm nhất? Vị vua nào nhỏ tuổi nhất? (Hoàng Văn Tùng, quận Liên Chiểu, Đà Nẵng)

- Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư của Ngô Sỹ Liên, thời Văn Lang của các Hùng Vương kéo dài đến 2.622 năm, có thể được coi là triều đại lâu nhất ở nước ta. Văn Lang có 18 vua Hùng, tính ra trung bình mỗi vua Hùng trị vì gần 150 năm (!), nên có thể nói các vua Hùng đạt “kỷ lục” nắm quyền lâu nhất. Đây là điều khó tồn tại trong thực tế, các nhà nghiên cứu vẫn còn tranh cãi, chưa thống nhất.

Ngoài các vua Hùng, “kỷ lục” trị trị vì lâu nhất trong lịch sử Việt Nam thuộc về vua Lý Nhân Tông, ông ở ngôi (với quốc hiệu Đại Việt) từ năm 1072-1127 (56 năm). Thời đại của Lý Nhân Tông cùng với ông nội là Lý Thái Tông và cha là Lý Thánh Tông được xem là thời thịnh vượng của Nhà Lý với tên gọi là Bách niên Thịnh thế. Tuy vậy, vị vua trị vì hơn nửa thế kỷ này còn lập nhiều chiến công chống quân Tống phía Bắc.

Vua Lý Nhân Tông lên ngôi khi mới 6 tuổi (tính theo tuổi ta là 7 tuổi), nhà Tống muốn nhân lúc vua Lý còn nhỏ để mang quân đánh chiếm. Nhờ khả năng quân sự của Lý Thường Kiệt, nước Đại Việt đã đứng vững trong cuộc chiến với quân đội nhà Tống.

Lý Nhân Tông không phải là vị vua trẻ nhất thời phong kiến nước ta. “Kỷ lục” này thuộc về Phế Đế Đinh Toàn (974-1001) lên ngôi năm 979 khi mới 6 tuổi, tính theo tuổi ta. Phế Đế Đinh Toàn hay Đinh Phế Đế, Đinh Thiếu Đế là vị hoàng đế thứ hai và cũng là vị hoàng đế cuối cùng của triều đại Nhà Đinh trong lịch sử Việt Nam. Ông trị vì được 8 tháng thì Thái hậu Dương Vân Nga nhường ngôi cho Lê Hoàn để vị Thập đạo tướng quân dưới thời Đinh Tiên Hoàng này lập ra nhà Tiền Lê.

Nữ hoàng đế duy nhất trong lịch sử Việt Nam là Chiêu Hoàng Lý Phật Kim (Lý Chiêu Hoàng, 1218-1278), lên ngôi năm 1224 khi 6 tuổi. Bà là hoàng đế thứ 9 và cũng là cuối cùng của triều đại Nhà Lý, trị vì từ năm 1224-1225. Bà được chính vua cha Lý Huệ Tông ra chỉ truyền ngôi, dù bên trong có khả năng do sự sắp đặt của Điện tiền Chỉ huy sứ Trần Thủ Độ, người đang nắm quyền lực trong triều đồng thời cũng là chú họ bên ngoại của bà.

“Kỷ lục” triều đại trị vì lâu nhất ở nước ta, ngoài triều đại Hùng Vương (còn đang tranh cãi), thuộc về Nhà Hậu Lê, do vua Lê Thái Tổ (húy danh Lê Lợi, 1385-1433) lập ra, trị vì từ năm 1428-1789 (361 năm). Ông là nhà chính trị, nhà lãnh đạo quân sự, người đã thành lập một đội quân người Việt và lãnh đạo đội quân này chiến đấu chống lại sự chiếm đóng của quân đội nhà Minh từ năm 1418 đến lúc đánh đuổi hoàn toàn quân Minh ra khỏi Đại Việt vào năm 1428, sau đó xây dựng và tái thiết đất nước.

ĐNCT