Hiện tượng El Nino

* Tên gọi hiện tượng thời tiết El Nino xuất phát từ đâu? Hiện tượng thời tiết khắc nghiệt này ảnh hướng đến thế giới và Việt Nam như thế nào? (Trần Quốc Hùng, quận Hải Châu, Đà Nẵng).

Một ruộng lúa ở xã Hòa Khương, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng, nứt nẻ vì khô hạn kỷ lục do El Nino gây ra năm 2019. Ảnh: V.T.L

- Theo Wikipedia, hiện tượng En Ni-nhô (tiếng Tây Ban Nha: fenómeno El Niño, tiếng Anh: El Niño phenomenon), còn gọi là hiện tượng con trai của Chúa, kết hợp với dao động sóng cả phương nam - một hiện tượng khác, gọi là ENSO, là danh từ mà ngư dân ở khu vực dọc bờ biển Peru và Ecuador sử dụng để gọi một hiện tượng khí hậu khác thường. Chủ yếu chỉ nhiệt độ mặt biển ở đại dương nhiệt đới của phần phía đông và trung tâm của Thái Bình Dương liên tục không ngừng thay đổi làm cho nóng ấm một cách khác thường, khiến cho mô thức khí hậu của cả thế giới phát sinh biến hóa, hình thành một số khu vực khô cạn và một số khu vực khác lượng mưa xuống lại vượt hơn mức độ thường.

Báo Tiền Phong, trong bài “El Nino đã bắt đầu, Việt Nam đối diện hạn hán khốc liệt”, đã dẫn thông tin từ Cơ quan quản lý khí quyển và Đại dương Hoa Kỳ (NOAA) nói về hiện tượng thời tiết khắc nghiệt này. Theo đó, NOAA xác nhận El Nino chính thức xuất hiện từ ngày 8-6 vừa qua, khi nhiệt độ nước biển đo được đã cao hơn so với trung bình khí hậu 0,5 độ, ngưỡng để xác lập trạng thái El Nino.

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cũng cho biết, hiện tượng El Nino sẽ tiếp tục phát triển từ tháng 6 cho tới hết năm 2023 và duy trì đến năm 2024 với xác suất khoảng 80-90%. Trung tâm lưu ý, El Nino thường gây thâm hụt lượng mưa ở đa phần diện tích cả nước với mức phổ biến từ 25 đến 50%, rõ rệt nhất là khu vực Bắc Trung Bộ. Ví dụ dễ hình dung nhất, El Nino đã gây ra các đợt hạn mặn kỷ lục vào năm 2015-2016 và 2019-2020.

Dự báo El Nino sẽ gia tăng dần về cường độ vào các tháng mùa đông năm 2023-2024, nguy cơ cao xảy ra khô hạn cục bộ, hoặc diện rộng ở những nơi có nhu cầu dùng nước nhiều cho sản xuất và sinh hoạt, trong các tháng mùa khô năm 2023. Cần đề phòng tình trạng ít mưa dẫn đến tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước trong những tháng đầu năm 2024 trên phạm vi toàn quốc.

Tạp chí Tri thức trực tuyến (zingnews.vn), trong bài “El Nino là gì mà khiến toàn cầu nóng lên” cho biết, hôm 17-5 vừa qua, Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) cảnh báo rằng 5 năm tới gần như chắc chắn sẽ có thời tiết nóng kỷ lục, do biến đổi khí hậu và hiện tượng thời tiết El Nino. WMO đang ước tính rằng có 98% khả năng một trong 5 năm sắp tới sẽ là năm nóng nhất được ghi nhận trong lịch sử. Cũng có 98% khả năng nhiệt độ trung bình trong toàn bộ thời kỳ 5 năm sẽ nóng hơn so với 5 năm trước 2023.

Trang thông tin điện tử Tổng cục Khí tượng thủy văn (vnmha.gov.vn) đã dẫn lời PGS. TS Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, nhấn mạnh việc chủ động ứng phó với El Nino tại Việt Nam. Theo đó, cần rà soát nhu cầu dùng nước cho sản xuất và sinh hoạt để có điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp, đặc biệt là đối với vụ hè thu ở Bắc Trung Bộ, Trung Bộ, hay các khu có hoạt động phát triển du lịch lớn trong những tháng mùa khô 2023. Các hồ chứa cũng cần xem xét có điều chỉnh kế hoạch vận hành, sản xuất để ứng phó với nguy cơ thậm hụt lượng mưa trong điều kiện El Nino. Ngoài ra, cũng không được mất cảnh giác với khả năng xảy ra mưa lũ bất thường như đã từng xảy ra trong những năm El Nino trước đây.

ĐNCT