Âm hưởng Phật giáo trong tác phẩm của nhạc sĩ Cao Tâm

Là nghệ sĩ và là một phật tử, nhạc sĩ Cao Tâm có cách cảm nhận về Phật giáo của riêng mình. Theo đó, triết lý đạo Phật đã đi vào thế giới thanh âm và làm nên nét riêng trong những ca khúc mang âm hưởng Phật giáo của anh. Nhân dịp anh  ra mắt MV ca khúc Lễ chùa Quan Âm, chúng tôi có một vài trao đổi cùng anh.

Nhạc sĩ Cao Tâm dạy đệm đàn online, dạy hát miễn phí cho hàng trăm giáo viên và thiếu nhi trên toàn quốc. Ảnh: H.T.H

* Có nhiều ý kiến cho rằng, những ca khúc được anh sáng tác mang đậm triết lý Phật giáo?

- Phật giáo đã ảnh hưởng trong tâm hồn tôi từ thuở ấu thơ, ngay từ lúc còn bé, tôi được thầy Thích Huệ Trí trụ trì chùa Ân Triêm (huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam) nuôi nấng, dạy dỗ... Lúc đó, ngoài việc đi học, tôi thường phụ giúp quét dọn sân chùa, lau chùi tượng Phật, từ 3 giờ sáng đã dậy đánh chuông, tụng kinh, hành thiền... những việc đó đã rèn luyện ý chí, nghị lực cho tôi, điều mà không phải ai cũng may mắn có duyên gặp được.

Với tôi, triết lý Phật giáo rất dung dị, mang tính thực tế cao, áp dụng vào ngay đời sống thực tại, mang lại cho con người sự tĩnh tại. Giúp cho chúng ta không trốn chạy trước những khổ đau hay đánh mất hiện tại, bởi nhờ khổ đau mới giúp con người nhận diện và chuyển hóa thành hạnh phúc… đó chính là hai mặt của cuộc sống. Đặc biệt, trong nhịp sống sôi động hiện nay, phần lớn giới trẻ có điều kiện được học tập, làm việc và thành công trong nghề nghiệp, nhưng các em cũng gặp những thất bại trong cảm xúc, có thể nói là không làm chủ được cảm xúc. Là một nghệ sĩ, bằng âm nhạc tôi hy vọng có thể lan tỏa giúp được nhiều người có cuộc sống an nhiên hơn.

* Việc hành thiền có giúp anh trong việc sáng tác những ca khúc về Phật giáo không?

- Thiền là một danh từ mà người ta hay nói về hoạt động tập quan sát, cảm nhận vào hơi thở ngay ở hiện tại, đồng thời loại bỏ những suy nghĩ lộn xộn trong tâm trí, giữ lại sự bình yên trong nội tâm giúp gia tăng những cảm xúc tích cực, giảm đau và rèn luyện tính kỷ luật, kiên nhẫn… Nếu bạn sống trong Chánh niệm là: mắt thấy, tai nghe, ý cảm nhận bằng ý thức ngay trong hiện tại thì đó là thiền “tỉnh - thức”. Nếu bạn quan sát và tư duy ngay trong đời sống bạn không nhìn đúng sai phải trái, mà bạn chỉ nhìn bằng con mắt “thiện - ác” để sửa chính mình. Thấy ác nhắc tâm mình từ bỏ, thấy thiện nhắc tâm phát triển thì đó gọi là “thiền quán”. Khi tâm bạn được loại bỏ hết ham muốn, tức giận, si mê, kiêu căng, nghi ngờ thì bạn còn gì? Bạn còn thiện, còn hạnh phúc, ngay lúc đó, bạn sống trong thiên đàng, cực lạc tại trần gian rồi...

Ngay những ngày đầu mày mò tập sáng tác, những ca khúc đầu tiên của tôi đều liên quan đến Phật giáo. Sau đó, tôi được các đạo diễn âm nhạc mời viết, đặt hàng những ca khúc liên quan đến triết lý của đạo Phật như: Thường niệm Phật Quan Thế Âm - ca sĩ Dương Quốc Hưng, Ký ức tuổi thơ - ca sĩ Lương Viết Quang, Lời nguyện cõi từ bi - ca sĩ Trần Khánh Trâm, Liên khúc Tình ca quê hương - ca sĩ Trang Nhung, Bến yêu thương - ca sĩ Phạm Trưởng, Hãy giữ lấy đời mình - ca sĩ Hồ Quang Hiếu... Rất may những ca khúc này cũng đã để lại dấu ấn trong lòng người yêu nhạc.

* Ca khúc Lễ chùa Quan Âm là nhạc phẩm mới nhất của anh về tính hướng thiện trong đạo Phật, anh cho biết về bối cảnh để bài hát này ra đời?

- Cơ duyên này là khi tôi bắt gặp một câu chuyện ý nghĩa trên mạng. Chuyện đầy xúc động của giáo viên người Anh kể về sự trải nghiệm của chính ông về sự tử tế. Ông đã gặp một cậu bé bán diêm nghèo tên là Rô Be, lúc đó ông đã không có một đồng tiền lẻ để mua giúp. Rô Be đề nghị ông hãy đưa cậu 1 đồng tiền vàng, cậu sẽ chạy đi đổi và trả lại tiền thừa. Nhưng ông đã không thấy Rô Be quay trở lại, ông nghi ngờ cậu bé dối trá. Nhưng ngày hôm sau một cậu bé khác nhỏ hơn Rô Be có khuôn mặt khá giống chạy tới trả lại tiền và cho ông biết Rô Be trên đường đi đổi tiền đã gặp tai nạn nên không quay lại trả tiền cho ông vào hôm đó. Ông đã rất hối hận vì trước đó đã nghĩ oan cho cậu bé. Từ câu chuyện này tôi đã hình thành ý tưởng về bản nhạc. Sau đó, tôi lại bất ngờ bắt gặp bài thơ của Nguyễn Đăng Độ, tự nhiên những nốt nhạc nhảy múa trong đầu tôi và tôi ngồi viết một mạch.

* “Trái tim thơm ngát tỏa yêu thương, lòng từ vô lượng thoát tai ương”, anh có thể cho biết sự đồng cảm, cảm thức của mình khi hát lên điều đó?

- Bằng lời thơ Lễ chùa Quan Âm của tác giả Nguyễn Đăng Độ, tôi đã bắt gặp ngay sự đồng cảm từ những câu đầu tiên. Chân thật, dung dị nhưng đầy chất thiền trong nhà Phật. Lòng từ vô lượng là lòng yêu thương và tha thứ nó không bị ngăn cách bởi không gian và thời gian… không bị ngăn ngại con người, hoàn cảnh sống... luôn trân quý, biết ơn và mang giá trị cho muôn người, muôn loài ngay hiện tại. Lòng yêu thương là đỉnh cao trong đời sống. Muốn yêu thương người đó phải tư duy, hiểu rõ như thật từng bản chất, thấy rõ về sự vô thường, khổ và vô ngã (tất cả mọi sự vật, sự việc nó có được thông qua sự kết nối... nó không tự nó mà có, nên không có cái tôi, cái của tôi... Cho nên con người cứ đau khổ với bản ngã của chính mình, ai biết được và thoát ra khỏi bản ngã của mình, thì người đó không còn khổ đau... họ luôn vui vẻ và mang niềm vui và lợi ích cho nhiều người.... đó chính là lòng yêu thương - lòng từ vô lượng.

* Anh sắp cho ra mắt MV Ca khúc Lễ chùa Quan Âm được đầu tư công phu, anh có cho rằng, trong giai đoạn hiện nay, những MV như vậy sẽ mang lại nhiều dấu ấn trong lòng người yêu nhạc?

- Với MV này tôi và ekip đã đầu tư công sức và tâm huyết. Những khung cảnh được quay tại khuôn viên các ngôi chùa tại Ngũ Hành Sơn (Đà Nẵng). Các cảnh quay cũng được chỉnh sửa kỹ lưỡng với một kịch bản hay. Ca khúc thể hiện qua giọng ca mượt mà, trầm ấm, thanh thoát của ca sĩ Trần Khánh Trâm. Hy vọng, MV sẽ đem đến làn gió mới cho người yêu nhạc, lan tỏa thông điệp về tình yêu thương con người, cuộc đời.

Tôi rất may mắn được sống trong nghề mà mình đam mê, yêu thích... được sáng tác, hòa âm phối khí, thu âm, dạy hát, đàn, đào tạo, biểu diễn... Làm việc không biết mệt, làm mà vui, mà ngập tràn hạnh phúc. Theo tôi, đã làm nên làm hết mình, tận tâm, nhiệt huyết... không hối hận với mục tiêu mang lại niềm vui cho càng nhiều người càng tốt. Thời gian qua, tôi dạy đệm đàn online, dạy hát cho hàng trăm giáo viên và thiếu nhi trên toàn quốc miễn phí. Tôi tâm niệm rằng, cho đi là còn mãi!

HUỲNH THẠCH HÀ (thực hiện)