Vua ta lấy vợ Tây

* Tôi nghe nói trong lịch sử nước ta có một vị vua lấy vợ Tây, xin cho hỏi đó là vị vua nào? (Nguyễn Hồng Anh, Thanh Khê, Đà Nẵng).

- Đó là vua Lê Thần Tông (tên húy là Lê Duy Kỳ), người có đến... 6 bà vợ, mỗi bà một dân tộc. Bà vợ đầu tiên là Trịnh Thị Ngọc Trúc người Việt, vợ thứ hai là người Xiêm (Thái Lan ngày nay), vợ thứ ba là người Mường, vợ thứ tư là người Hán, vợ thứ năm người Lào và vợ thứ sáu người Hà Lan.

Trong cuốn Tường trình về Đàng Ngoài (Historie du Royaume de Tunquin, còn có tên khác là Lịch sử Vương quốc Đàng Ngoài), linh mục người Pháp Alexandre de Rhodes chép nhiều việc về thời Lê - Trịnh, có đoạn cho biết trong số những người vợ của vua Lê Thần Tông có một bà cung phi người Hà Lan.

Vào khoảng những năm 20 của thế kỷ XX, nhà sử học Charles Robequin trong cuốn Le Thanh Hoa (xứ Thanh Hóa) cũng có ghi việc ông Lê Duy Kỳ là người Việt Nam đầu tiên lấy vợ người châu Âu.

Theo Wikipedia, ngoài số phi tần người Việt, để phục vụ mục đích chính trị và giao thương quốc tế, vua Lê Thần Tông còn lấy một số phụ nữ nước ngoài làm vợ mà theo dã sử và tài liệu phương Tây thì những người này có vị thế cao hơn các phi tần người Việt, họ chỉ xếp sau hoàng hậu mà thôi. Bà vợ người Hà Lan của vua tên là Orona, con gái của Phó toàn quyền Hà Lan tại Đài Loan. Trong chuyến thương đoàn Hà Lan sang Việt Nam vào năm 1630, bà Orona được gặp vua Lê Thần Tông tại Thăng Long. Nghe theo lời cha, bà ở lại Việt Nam làm vương phi của vua Thần Tông.

Sáu người vợ của vua Lê Thần Tông sống với nhau rất hòa thuận. Tương truyền, 6 pho tượng nhập thần của 6 người vợ vua Lê Thần Tông ở chùa Mật Sơn, tỉnh Thanh Hóa, là do 6 bà chung lòng chung sức bỏ tiền công đức ra làm, với nguyện ước mãi mãi bên nhau. Trong đó, tượng Hoàng hậu Trịnh Thị Ngọc Trúc ngự trên tòa sen còn các bà khác đội vương miện trong tư thế tọa thiền. Mỗi pho tượng thể hiện một nét dung nhan khác nhau và thấy rõ trang phục của mỗi bà đúng theo y phục dân tộc của từng người. Đặc biệt, y phục, váy áo của pho tượng tạc bà người Hà Lan, dù là tượng thờ, cổ áo trong vẫn trễ xuống để lộ một mảng ngực.

Năm 1959, 5 pho tượng vợ vua Lê Thần Tông đã được rước về đền Nhà Lê - di tích được xếp hạng Di tích lịch sử cấp Nhà nước, cách chùa Mật Sơn hơn 1 cây số. Riêng tượng bà Trịnh Thị Ngọc Trúc được đưa về Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Lê Thần Tông là vị vua có nhiều “kỷ lục” nhất Việt Nam: Vị vua đầu tiên lấy vợ Tây; vị vua có nhiều vợ là người các dân tộc.

Ngoài ra, theo bài viết “Vị vua lên ngôi hai lần và lấy vợ Tây” đăng trên Tạp chí Hồn Việt tháng 4-2009, Lê Thần Tông còn là người duy nhất trong số 108 vị vua chúa Việt Nam có hai lần bước lên ngai vàng và là vị vua có tới 4 người con liên tiếp lên làm vua.

Vua Lê Thần Tông lên ngôi từ năm 1619, đến năm 1643 thì nhường ngôi cho con trai mới 13 tuổi là Lê Duy Hựu (hiệu là Chân Tông). Lê Chân Tông ở ngôi chỉ được 7 năm thì chết, nên Thái thượng hoàng Lê Thần Tông trở lại làm vua. Đến năm Nhâm Dần 1662, Lê Thần Tông qua đời, nối ngôi là con trai thứ của ông, tên là Lê Duy Vũ (hiệu là Huyền Tông), ở ngôi 9 năm thì ốm, chết. Kế vị cũng là một con trai nữa của Lê Thần Tông tên là Lê Duy Hợi (hiệu là Gia Tông). Lê Gia Tông ở ngôi 4 năm thì ốm, chết. Nối ngôi là con út của Lê Thần Tông, tên là Lê Duy Hợp (hiệu là Hy Tông).

ĐNCT