Bốn giờ sáng bà Côi đã trở dậy, ngoài trời còn tối om, bà xỏ đôi dép sè sẹ xuống bếp tránh để ông thức giấc. Hôm nay rằm, bà dậy sớm hơn thường lệ. Mấy con gà mái ghẹ trong chuồng nghe tiếng dép bà loẹt quẹt đã lục tục đòi ra sân. Bà nhóm bếp, trời lạnh mấy cục than cũng ẩm loay hoay hồi lâu vẫn mù mịt khói.
 |
| Minh họa: HOÀNG ĐẶNG |
- Để đó tui nhen cho, bà lo đồ ăn đi! - Ông Côi thức dậy từ bao giờ, đứng sau lưng bà.
- Ủa, ông dậy gì sớm, đồ ăn tui nấu từ hồi hôm rồi - Bà Côi với cái khăn lau nước mắt đang giàn giụa vì khói.
Ông Côi rưới vài giọt dầu lửa vào cục than, bếp phực lên, ông ngồi quạt phành phạch:
- Để đó tui, bà chuẩn bị đi đi, năm giờ rồi - Ông bập bập điếu thuốc rồi vất ra hiên.
Bà Côi lật đật xếp thức ăn vào đôi quang gánh mấy món chay bà nấu từ đêm qua, nồi cơm vừa chín tới, ông Côi xới vào cái thùng xốp được lót lá chuối bên trong.
- Bà mặc thêm cái áo, ngoài kia lạnh, bà đi cẩn thận chớ đường trơn - Ông Côi khoác cho bà cái áo, dặn dò.
- Ông vô nhà, tui đi đây! - Nói rồi bà xốc đòn gánh lên vai đi ra ngõ.
Mùa đông năm nay đến sớm, mới đầu đông đã lạnh. Mấy năm nay cứ đến rằm bà lại nấu cơm chay mang lên chùa cho người nghèo. Trong làng nhiều người bảo ông bà già rồi, cũng đâu khấm khá gì, bà Côi chỉ cười, đến ngày rằm lại lẳng lặng dậy sớm nấu cơm.
Vợ chồng bà làm nghề bó chổi dừa gần hai mươi năm nay, ngày còn trẻ tinh mắt mỗi ngày bó được hơn ba mươi cây, dạo này già yếu, bó nhanh cũng chỉ được hai mươi cây, trừ tiền mua lá dừa, dây cột, ông bà cũng còn lại chút đỉnh đủ đi chợ. Có hôm tiếc cái công ngồi bó chổi gãy lưng, ông tự đi bỏ mối. Ông bà có mỗi đứa con trai lấy vợ ở xa, cả năm mới về thăm cha mẹ một lần. Có đêm đang ngủ trời mưa nước dột tong tong, ông bắc cái thang lập cập leo lên mái tôn, bà đứng dưới vịn, bụng run như ai ngồi trong gõ trống.
Sắp đến cổng chùa, bà Côi dừng lại đứng thở. Trong buổi sớm thinh không tiếng chuông chùa vọng lại, cây hoa sứ trước cổng thơm ngát rơi lả tả trắng xóa sân. Nhớ ngày còn con gái, mỗi khi lễ chùa bao giờ bà cũng nhặt hoa sứ mang về ủ trong áo, thoắt đó đã mấy mươi năm…
Có tiếng khóc oe… oe… ở gần đây, bà nhìn quanh, mới sáng sớm ai bế con đi chùa vào giờ này? Rúc chuông cũng phải đợi mặt trời lên cho ấm… Tiếng khóc của đứa trẻ càng lúc càng to. Lúc này trời đã sáng hẳn, bà nhìn thấy sau gốc cây bồ đề một thùng giấy được lót khăn cẩn thận, bên trong một đứa bé sơ sinh đang khóc, nghe tiếng chân người đến gần nó khóc to hơn. Bà Côi bế đứa bé lên, nó nín bặt, bà ngắm nghía, là bé trai kháu khỉnh. Có tiếng sột soạt trong bụi cỏ, bà ngẩng lên thoáng thấy bóng người sau gốc cây rồi mất hút.
- Ai đấy? Sao lại bỏ đứa bé ở đây? - Bà gọi to.
Không có tiếng trả lời, bà bế đứa bé vào chùa. Trưa. Gánh cơm đã hết, bà ngồi ngoài hiên đợi, hy vọng cha mẹ đứa bé nghĩ lại đến đón con về.
Chiều. Cổng chùa vắng hoe, đường làng cũng thôi người đi lại, nhiều người hiếu kỳ đến xem đứa bé cũng bỏ về hết, không ai có ý nhận nuôi. Bà nhìn thằng bé ngủ ngon lành rồi nghĩ đến gia cảnh của mình, vợ chồng bà đã già, sức khỏe chỉ đủ ngồi bó dăm ba cây chổi mỗi ngày, cưu mang một đứa trẻ liệu sẽ ra sao? Thôi bà đành gửi nó vào chùa. Nghĩ vậy bà bế đứa bé vào trong gặp sư thầy.
Lên hết bậc thang chân run lẩy bẩy, bà ngồi xuống thở, đứa bé lại khóc oe… oe. “Chắc nó đói” - Bà vội vào trong xin chút nước đường nhỏ từng giọt vào miệng thằng bé, nó mút chùn chụt ngon lành, đôi mắt mở thao láo. Bà lặng ngắm nó say sưa, “đứa con đẹp vầy sao nỡ bỏ đi”, bà mân mê ngón tay nó, nó cũng nắm ngón tay bà thật chặt. Một tình thương bất ngờ tràn ngập lòng bà, bà ôm thằng bé vào lòng thầm thì “Thôi về với bà, rau cháo cũng qua ngày”. Bà đứng lên lấy thêm khăn lót vào một bên quang gánh, nhẹ nhàng đặt thằng bé vào trong, nó ngủ khì, cái miệng xinh xinh lại toét ra cười.
… Chưa đến đầu ngõ bà đã thấy ông Côi đứng đợi. Nhìn thấy bà, ông mừng như trẻ con thấy mẹ đi chợ về:
- Bà đi lâu quá, tui sốt ruột không biết có chuyện gì không, thấy bà về tới bờ đê tui mới thở phào - Ông Côi vừa nói vừa đỡ đôi quang gánh trên vai bà.
- Suỵt! - Bà Côi đưa ngón tay lên miệng ra hiệu ông nói nhỏ, đoạn chỉ tay vào quang gánh phía sau.
Ông Côi tròn mắt nhìn đứa bé đang ngủ, miệng há hốc:
- Con ai vậy bà?
- Người ta bỏ nó trước cổng chùa, thương quá tui đem về.
- Tội nghiệp, mới mở con mắt đã khổ! - Ông Côi ngồi thụp xuống, tay run run mân mê ngón chân thằng bé.
- Nó có duyên với mình, nếu hôm nay không phải rằm tui đâu có lên chùa - Bà thầm thì với ông - Mình ráng nuôi nó nghen ông!
Con gà mái tục tục dắt đàn con từ vườn sau lên nhung nhăng chạy quanh sân, đàn gà con chiêm chiếp chớp chớp đôi mắt ngó nghiêng vào gióng gánh, thằng bé thức giấc khóc váng lên, miệng lại chóp chép đòi ăn.
- Cháu tui đói rồi đây!
Bà quày quả vào bếp nhóm lửa nấu cháo, lát sau bê ra bát nước cháo còn nóng, đút từng thìa thằng bé ăn ngon lành, chừng đã no lại lăn ra ngủ. Bà con trong làng hay tin kéo đến xem thằng bé. Đêm, sau mấy mươi năm trong nhà ông bà lại có tiếng trẻ khóc, tiếng khóc ngằn ngặt. “Tội nghiệp, chắc nó nhớ hơi mẹ”. Bà Côi ôm thằng bé vào lòng ru ầu ơ, lát sau nó đã ngoan ngoãn ngủ trong tay bà.
- Đặt nó tên gì hả ông?
- Bà đặt đi, cho hay! - Ông Côi nhìn vợ cười móm mém.
- Bầu nghen ông?
Ông Côi lại cười chòm râu rung rung, ông lại gần thằng bé nựng nịu:
- Thằng Bầu của ông đây nè, mau lớn đi phơi chổi cho ông, đi mồi thuốc cho ông!
Mới một trận mưa đường làng đã lầy lội, ông Côi rướn người đẩy cái xe đạp nặng như xe trâu lại thêm bó chổi dừa cột phía sau. Từ ngày có thằng Bầu, bà Côi bận bịu hơn, bà nuôi thêm đàn vịt, tới lứa bán kiếm thêm tiền đi chợ. Thằng Bầu được cái ngoan, dễ ăn dễ ngủ, hơn một tuổi đã lẫm chẫm đi quanh cái sân gạch bi bô tập nói. Ông Côi ngồi bó chổi thỉnh thoảng lại dừng tay ôm Bầu vào lòng hôn hít.
Chiều nay, bà Côi ra chợ sớm hơn mọi lần, bà cột theo cặp vịt để bán. “Phải mua cho Bầu cái áo ấm, trời lạnh rồi” bà bảo ông. Ông Côi ngồi bó chổi ở hiên, thỉnh thoảng ngẩng lên trông chừng thằng Bầu, nó kéo lê cái chổi dừa đi quanh sân, vừa đi vừa ê a...
- Ông ơi cho con hỏi… - Có tiếng con gái rụt rè gọi ngoài ngõ.
Ông Côi ngẩng lên, nheo mắt nhìn ra, một cô gái nhỏ nhắn, vai đeo túi xách, có vẻ như ở xa đến. Ông Côi chống gối đứng lên lập cập ra ngõ:
- Cô hỏi ai?
- Dạ… con hỏi nhà bà Côi - Cô gái khẽ nói
- Bà nhà tui ra chợ chút nữa về, cô vào nhà đi - Nói rồi ông Côi đẩy cái cổng tre.
Cô gái khép nép đi vào, thằng Bầu đang chạy quanh sân chợt thấy người lạ nó dừng lại giương đôi mắt tròn xoe nhìn chăm chăm. Cô gái đứng lặng nhìn thằng Bầu, miệng mím lại nén nỗi xúc động. Thằng Bầu thôi kéo lê cây chổi, mon men lại gần cô gái. Bất ngờ cô ôm chầm thằng Bầu vào lòng nước mắt giàn giụa:
- Con của mẹ! Tha lỗi cho mẹ! - Đôi vai cô rung lên.
Bầu ngơ ngác nhìn cô gái rồi quay lại nhìn ông mếu máo chực khóc. Ông Côi đứng như trời trồng giữa sân, từ lúc cô gái đi vào, ông quan sát và linh cảm mách bảo ông “Mẹ Bầu đã đến”. Ông lặng thinh nhìn ra đồng....
- Bầu ơi! - Vừa đến ngõ bà Côi đã gọi - Ra đây bà cho nè!
Thằng Bầu nghe tiếng bà, gỡ tay mẹ lao ra ngõ, nước mắt vòng quanh, nó ôm chầm lấy bà òa lên khóc. Bà Côi ngơ ngác chưa hiểu chuyện gì, bà bế thằng Bầu lên, tay kia cắp cái rổ vừa đi chợ về, trên đó còn một con vịt chưa kịp bán, chợt thấy cô gái ngồi ở hiên mắt sưng mọng, còn ông ngồi bất động nhìn ra đồng, bà buông cái rổ ngồi phịch xuống hiên.
- Bà ơi! - Cô gái nấc lên.
Nước mắt bà Côi giàn giụa trên má, bà kéo thằng Bầu vào lòng hôn khắp người, run run quệt nước mắt trên mặt Bầu. Thằng Bầu không hiểu chuyện gì, cứ bám riết lấy bà không rời. Ông Côi chầm chậm đến bên bà:
- Thôi bà, mẹ nó đã tìm...
Cô gái nắm tay bà Côi:
- Con quẫn trí quá nên dại dột bỏ con, con nhìn thấy bà vào buổi sáng hôm đó, giờ con xin ông bà... - Cô gái nói rồi lại nấc lên.
Bà Côi lẳng lặng vào bếp, bữa cơm chiều dọn ra, cô gái ở lại ăn cùng ông bà bữa cơm. Bà Côi bê bát cơm lên nhưng không ăn nổi lại đặt xuống, bà ôm Bầu vào lòng:
- Về với mẹ phải ngoan, phải chơi như ở với bà, lâu lâu nhớ tới thăm bà nghe chưa?! - Nói đến đó nước mắt bà lại chảy ra trên đôi gò má nhăn nheo.
Đưa mẹ con Bầu ra ngõ, bà Côi còn dùng dằng chưa chịu rời.
- Con không quên ơn ông bà, con sẽ cho Bầu trở lại thăm ông bà - Cô gái nhìn ông bà Côi đầy biết ơn.
Bóng mẹ con Bầu khuất sau rặng dừa, bà Côi vẫn còn đứng ngóng theo.
… Chở nốt bó chổi dừa ra chợ, ông Côi về đến nhà trời đã nhá nhem, từ chái bếp làn khói mỏng bay lên, bà Côi đang nấu cơm chiều.
- Củi gì mà ẩm quá, mai ông đem phơi nắng cho tui nghen! - Bà nói, tay quệt nước mắt vòng quanh.
Nhìn những thanh củi khô cháy rừng rực trong bếp, ông Côi buột miệng “Củi khô rồi mà, cháy rừng rực đó?” nhưng ông kịp dừng lại, xoa lưng bà:
- Ừ, để mai có nắng tui đem ra phơi nữa nghen! - Ông nói rồi lấy ngón tay quệt nước mắt cho bà - Thôi mà, tui cũng nhớ nó lắm nhưng mẹ con nó cần có nhau.
Bà Côi lững thững ra sân vãi thóc cho đàn gà đang tục tục kéo về trước sân, không dưng bà ngóng ra, tiếng đứa nào như thằng Bầu bi bô ngoài ngõ. Bà vất vội nắm thóc sấp ngửa chạy ra:
- Bầu ơi! Bầu! - Tiếng bà tan vào bóng chiều nhá nhem.
Ngõ nhỏ vắng hoe, chỉ còn tiếng cạp cạp của đàn vịt đi kiếm ăn đang lạch bạch trở về.
VŨ NGỌC GIAO
