GS, TSKH. BÙI VĂN GA, nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo: Giáo dục sẽ khơi dậy tiềm năng trí tuệ mỗi người
Trong phương hướng phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030, tôi tâm đắc nhất là chủ trương phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã nêu trong văn kiện trình Đại hội lần thứ XIII của Đảng.
 |
| Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng) và Công ty Hitachi Systems Việt Nam ký kết thỏa thuận hợp tác triển khai dự án “Phòng thí nghiệm công nghiệp số” nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học của giảng viên nhà trường. Ảnh: NGỌC PHÚ |
Thực tế lâu nay các cơ sở giáo dục đại học cũng đã có nhiều đổi mới về chương trình và phương pháp giảng dạy để nâng cao chất lượng đào tạo. Tuy nhiên cho đến nay, các trường thực hiện việc đổi mới một cách tự phát, mỗi trường hiểu nguồn nhân lực chất lượng cao theo kiểu riêng của mình, thiếu định hướng rõ ràng để đạt được mục tiêu chung. Lần này, văn kiện Đại hội XIII đã chỉ rõ nguồn nhân lực chất lượng cao đó theo hướng “đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư”. Đây là định hướng mang tầm chiến lược, giúp cho các nhà trường và toàn hệ thống giáo dục và đào tạo tiếp tục thực hiện công cuộc đổi mới theo mục tiêu, định hướng rõ ràng.
Để thực hiện được mục tiêu này, trước hết các trường cần đổi mới mạnh mẽ tư duy về ngành nghề. Nhân lực phù hợp với kỷ nguyên số không chỉ giới hạn trong lĩnh vực công nghệ thông tin mà nó đòi hỏi bất kỳ ngành nghề nào cũng phải được trang bị kiến thức và kỹ năng về công nghệ thông tin. Do đó, sinh viên ngành kỹ thuật công nghệ, quản lý kinh tế, khoa học sức khỏe, xã hội nhân văn... đều phải am tường về kỹ thuật số thì mới phù hợp với yêu cầu của thị trường lao động. Sản phẩm thông minh là sự phối hợp của kiến thức chuyên ngành và kỹ năng công nghệ số. Chương trình đào tạo vì vậy cần có sự thay đổi căn bản theo hướng cung cấp kiến thức nền tảng của ngành chuyên môn sau đó là tăng cường trang bị kỹ năng số.
Trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư thì trí tuệ, ý tưởng là vốn quý, có tính cạnh tranh cao nhất. Vì vậy chúng ta cần khơi dậy tiềm năng sáng tạo của mọi người thông qua đào tạo, giúp người học có phương pháp tư duy tốt để phát triển trí tuệ. Do đó nghiên cứu khoa học không thể thiếu trong quá trình đào tạo. Các nhà trường cần tập cho sinh viên nghiên cứu khoa học ngay từ những năm đầu tiên thông qua các dự án, đề tài để khi ra trường sinh viên có phương pháp và năng lực nghiên cứu, thích nghi với đòi hỏi của thị trường lao động trong thời đại kỷ nguyên số.
Để có được thế hệ sinh viên đáp ứng yêu cầu này, chúng ta cần có sự chuẩn bị cho học sinh phổ thông những kiến thức và kỹ năng phù hợp. Giáo dục tiếp cận STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học) hiện nay đã bắt đầu áp dụng ở một số trường. Tôi tin rằng trong thời gian tới, trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII, cách tiếp cận giáo dục này sẽ được nhân rộng ra trên phạm vi cả nước.
Nhân lực trong kỷ nguyên số có vốn căn bản là trí tuệ mà mỗi người có sở hữu riêng. Do đó nhà trường cần đổi mới phương pháp giảng dạy sao cho khơi dậy được tiềm năng trí tuệ của từng người. Phương pháp truyền thụ kiến thức một chiều nay không còn phù hợp. Nghị quyết 29-NQ/TW ban hành ngày 4-11-2013 của Ban Chấp hành Trung ương về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã nêu rõ cần chuyển quá trình giáo dục từ trang bị kiến thức là chính sang phát triển năng lực và phẩm chất của người học. Nay chủ trương này đã được đưa vào văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII.
Tôi tin tưởng với quyết tâm chính trị mạnh mẽ, trong những năm tới, cả hệ thống giáo dục của chúng ta sẽ có những chuyển biến tích cực về đổi mới phương pháp giảng dạy. Sự thay đổi phương pháp này cần sự chuyển biến đồng bộ trong tư duy từ cơ quan quản lý Nhà nước về giáo dục đến các địa phương và các nhà trường. Ở bậc phổ thông, quá trình này sẽ được thực hiện song song với việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa. Ở bậc đại học, điều này phụ thuộc vào quan điểm và nhận thức của các nhà trường, đặc biệt là đội ngũ giảng viên.
Trong năm qua do tác động của Covid-19, các nhà trường đã có những đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực hơn. Dạy học trực tuyến đã giúp cho thầy và trò năng động hơn, tích cực hơn cả trong giảng dạy và học tập. Điều này sẽ thúc đẩy quá trình tự học, tự phát triển năng lực và tư duy của người học.
Với định hướng rõ ràng của văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, tôi tin tưởng ngành giáo dục - đào tạo sẽ tiếp tục thực hiện đổi mới mạnh mẽ trong những năm sắp tới để đào tạo ra những thế hệ lao động mới phù hợp với yêu cầu của thị trường lao động trong kỷ nguyên số và hội nhập quốc tế.
Nhà nghiên cứu BÙI VĂN TIẾNG, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học - Nghệ thuật thành phố Đà Nẵng: Xã hội ngày càng đứng vững trên ba trụ cột Chân - Thiện - Mỹ
Nhiều tháng qua, ngoài việc thích nghi với trạng thái bình thường mới, tiếp tục sáng tạo nên những tác phẩm chạm đến trái tim công chúng bằng ngôn ngữ của từng loại hình nghệ thuật, văn nghệ sĩ Đà Nẵng còn tích cực theo dõi sự chuẩn bị của Trung ương về dự thảo văn kiện, công tác nhân sự và đã đóng góp nhiều ý kiến đầy tâm huyết vào dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Đặc biệt là những nội dung liên quan đến sự phát triển văn học - nghệ thuật nói riêng, sự phát triển văn hóa nói chung.
Đọc Dự thảo Báo cáo chính trị lần này, văn nghệ sĩ Đà Nẵng rất phấn khởi khi thấy Trung ương xác định trong nhiệm kỳ 2021-2026, cần “chú trọng nâng cao giá trị tư tưởng, nghệ thuật, đồng thời bảo đảm tự do, dân chủ trong sáng tạo văn học, nghệ thuật; khuyến khích những tìm tòi mới làm phong phú thêm bản sắc văn hóa Việt Nam; hạn chế các lệch lạc, các sản phẩm chạy theo thị hiếu tầm thường”, xem đây là định hướng đúng đắn, sáng suốt cần được quán triệt và tổ chức thực hiện thật hiệu quả.
Trước thềm Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII sắp diễn ra, đúng thời điểm cả đất nước đang rộn ràng đón Tết cổ truyền Tân Sửu, văn nghệ sĩ Đà Nẵng kỳ vọng sự kiện chính trị trọng đại này sẽ tạo động lực mới để những nhạy cảm nghệ sĩ và những ưu tư trí thức ngoài-tác-phẩm của văn nghệ sĩ có điều kiện tác động tích cực và trực tiếp đến các chính khách đang nắm quyền lãnh đạo, quản lý xã hội, góp phần làm cho đời sống xã hội ngày càng đứng vững trên ba trụ cột làm nên lâu đài tinh thần của con người là Chân - Thiện - Mỹ.
NGỌC PHÚ - NGỌC HÀ ghi
