Đầu tư cơ sở y tế xứng tầm khu vực - Bài 2: Gian nan xoay xở, ứng phó

Các cơ sở y tế không chỉ quá tải, xuống cấp mà còn đang đối mặt với việc thiếu hụt nhân lực. Nhiều chính sách thu hút, đào tạo nhân viên y tế được đưa ra và áp dụng nhưng theo đánh giá chung, hệ thống y tế công lập đang có một khoảng trống trong việc đào tạo, xây dựng đội ngũ nhân lực kế cận.

Nhiều cơ sở y tế đang thiếu hụt nhân lực, gây khó khăn trong công tác điều trị. Trong ảnh: Các bác sĩ trẻ vừa trúng tuyển tại Trung tâm Y tế quận Sơn Trà đang được hướng dẫn khám, điều trị cho bệnh nhân.

Là một trong những đơn vị thực hiện tự chủ tài chính, Trung tâm Y tế quận Sơn Trà đang chủ động với việc tuyển dụng nhân lực để đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh. Theo bác sĩ Nguyễn Văn Thuyên, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế quận Sơn Trà, trung tâm hiện quy mô gần 300 giường nhưng chỉ có 50 bác sĩ làm việc tại 14 khoa, phòng chuyên môn. So với tiêu chuẩn của Bộ Y tế ban hành về tỉ lệ bác sĩ trên tổng số giường bệnh, đơn vị này hoàn toàn không đáp ứng được.

Khó khăn ở chỗ, bác sĩ thiếu nhưng nếu khám vượt quá 65 bệnh nhân mỗi ngày theo quy định tại Thông tư 37 Bộ Y tế thì sẽ bị bảo hiểm xã hội từ chối thanh toán chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế. “Trung bình mỗi ngày chúng tôi khám khoảng 1.300 bệnh nhân và để đáp ứng nhu cầu này cũng như đúng với quy định của Bộ Y tế, bệnh viện buộc phải huy động các bác sĩ nghỉ bù, nghỉ trực đến làm việc để bảo đảm đủ số lượng bác sĩ khám”, bác sĩ Thuyên cho biết. Với quy mô phát triển lên 350 giường bệnh vào năm 2025, Trung tâm Y tế quận Sơn Trà cần phải có khoảng 150 bác sĩ để đáp ứng được nhu cầu.

Trong 2 năm 2018-2019 đơn vị này tuyển dụng được hơn 20 bác sĩ và tự chi trả theo cơ chế tự chủ tài chính. “Mức thu nhập của bác sĩ mới về khoảng 6-7 triệu đồng/tháng là một sự cố gắng cân đối, điều chỉnh của bệnh viện nhưng việc gắn bó lâu dài hay không chúng tôi cũng không khẳng định được bởi hiện nay bác sĩ có nhiều sự lựa chọn, nhất là tìm kiếm cơ hội công việc ở khối y tế tư nhân”, bác sĩ Thuyên cho biết thêm.

Việc tự chủ tài chính mở ra cơ hội thu hút nhân lực cho nhiều cơ sở, đặc biệt là những bệnh viện lớn. Năm 2019, Bệnh viện Đà Nẵng tuyển dụng 195 nhân viên y tế, trong đó có 70 bác sĩ - số lượng tương đương với một bệnh viện hạng 2. Trong khi đó, tại Bệnh viện Phụ sản-Nhi Đà Nẵng, hiện tổng số nhân lực của đơn vị này là hơn 1.050 người, tăng gấp 3,2 lần so với năm 2011. “Tuy nhiên, theo mặt bằng chung cũng như để đáp ứng nhu cầu điều trị, chúng tôi hiện vẫn đang cần khoảng 60 bác sĩ nữa. Vừa qua, bệnh viện cũng đã thông qua bản kế hoạch về chế độ ưu tiên bác sĩ, đặc biệt là bác sĩ nội trú để tuyển dụng, thu hút thêm nhân lực đáp ứng nhu cầu”, bác sĩ Phạm Chí Công, Phó Giám đốc Bệnh viện Phụ sản-Nhi Đà Nẵng cho biết.

Bác sĩ Lê Đức Nhân, Giám đốc Bệnh viện Đà Nẵng cho biết, trước thực trạng quá tải hiện nay, bệnh viện phải linh hoạt xoay xở, ứng phó nếu không sẽ xảy ra tình trạng dồn ứ và bệnh nhân không được chữa trị kịp thời. “Mấy năm gần đây, chúng tôi đã cố gắng rút ngắn quy trình khám, chữa bệnh từ 11 bước xuống còn 7 bước, tăng cường số lượng bàn khám, tăng cường nhân viên hướng dẫn để giải đáp thắc mắc cho người bệnh.

Trong công tác điều trị, bệnh viện đẩy mạnh áp dụng các dịch vụ kỹ thuật cao để rút ngắn thời gian điều trị, tăng cường công nghệ thông tin để hẹn bệnh nhân đúng ngày, đúng giờ cũng như rút ngắn thời gian chờ mổ của bệnh nhân”, bác sĩ Nhân nói. Tuy nhiên, bác sĩ Nhân cũng thừa nhận, đó chỉ là những giải pháp tạm thời, để giải quyết tình trạng bệnh nhân dồn ứ quá nhiều ở tuyến trên. “Về lâu dài, cần thực hiện công tác phòng chống dịch, nâng cao năng lực cho tuyến dưới để tránh tình trạng chuyển bệnh nhân lên tuyến trên ngay cả đối với những bệnh lý cơ bản. Đặc biệt, quy mô bệnh viện, nhân lực cần được mở rộng, tăng cường để đáp ứng nhu cầu, bởi sự quá tải, chật chội ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả điều trị cho người bệnh”, bác sĩ Nhân cho biết.

Theo Giám đốc Sở Y tế Ngô Thị Kim Yến, mặc dù tỉ lệ bác sĩ trên 10.000 dân ở Đà Nẵng cao gấp 2 lần so với chuẩn cả nước nhưng hiện nay nguồn bác sĩ không đủ cung ứng cho nhu cầu phát triển ngành y tế thành phố. Tình trạng thiếu hụt bác sĩ xảy ra ở một số cơ sở y tế, đặc biệt là cơ sở y tế chuyên khoa. Bên cạnh đó, sự phát triển của hệ thống y tế tư nhân với những chính sách thu hút, đào tạo đặc thù hiện nay cũng khiến cho công tác tuyển dụng nhân lực trong hệ thống công lập đối mặt với nhiều sự cạnh tranh.

Trong những năm qua, ngành y tế thành phố đã có nhiều chính sách thu hút bác sĩ, trong đó có Đề án 922, với 119 bác sĩ được tuyển dụng. “Muốn làm chính sách khác biệt thì phải có ý kiến từ Trung ương, các Bộ Y tế, Bộ Nội vụ và Bộ Tài chính cũng như phù hợp với Luật Ngân sách, chính vì thế việc tham mưu cho Ủy ban ban hành một số chính sách đặc thù để thu hút nhân lực trong lĩnh vực y tế cũng gặp khó”, bà Yến cho biết. Trong bối cảnh đó, việc tự chủ tài chính tại các cơ sở y tế công lập hiện nay đã phần nào gỡ được “nút thắt” trong việc thiếu hụt nhân lực.

Để góp phần giảm tải cho tuyến trên cũng như hỗ trợ nhân lực cho tuyến dưới, Đề án Bệnh viện vệ tinh giai đoạn 2019-2021 được UBND thành phố đồng ý phê duyệt tại Quyết định số 2058/QĐ-UBND ngày 9-5-2019. Theo đó, Bệnh viện Đà Nẵng là bệnh viện hạt nhân, thực hiện chuyển giao kỹ thuật cho 3 đơn vị vệ tinh là Trung tâm Y tế Hòa Vang, Trung tâm Y tế Cẩm Lệ và Trung tâm Y tế Hải Châu. Tính đến cuối năm 2019, có 39 nhân viên y tế tại 3 đơn vị vệ tinh được đào tạo, chuyển giao các kỹ thuật gây mê trong mổ nội soi, phẫu thuật nội soi tiêu hóa, hồi sức cấp cứu, cắt túi mật… “Những kỹ thuật này được đào tạo, chuyển giao theo hình thức cầm tay chỉ việc cho đến khi các nhân viên y tế tuyến dưới làm chủ được kỹ thuật, từ đó sẽ thu hút người bệnh, giảm tải cho tuyến trên.

Ngoài ra, về lâu dài, để giải quyết bài toán nhân lực, ngành y tế thành phố đang tính tới việc thu hút bác sĩ sau khi tốt nghiệp cho về làm việc, nâng cao chuyên môn tại các bệnh viện lớn, đồng thời đào tạo, sử dụng các bác sĩ y học dự phòng tham gia Đề án bác sĩ gia đình”, bác sĩ Ngô Thị Kim Yến cho biết thêm.

Bài và ảnh: PHAN CHUNG