Cần có cơ chế đặc thù khác để Đà Nẵng thực hiện hiệu quả mô hình chính quyền đô thị

ĐNO - Đó là kiến nghị của đại biểu (ĐB) Lương Công Tuấn, Trưởng ban Pháp chế HĐND thành phố tại kỳ hợp thứ 12 HĐND thành phố khóa X sáng 18-7 khi thảo luận về cơ chế chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng.

Chủ tịch HĐND thành phố Lương Nguyễn Minh Triết (giữa) và các Phó Chủ tịch HĐND thành phố đồng chủ trì hội nghị. Ảnh: PV

Trung ương cần có cơ chế hỗ trợ để thành phố phát triển nhanh hơn

Đại biểu Lương Công Tuấn đề nghị UBND thành phố kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền của Trung ương xem xét bổ sung các cơ chế, chính sách để mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Đà Nẵng được thực hiện có hiệu quả trong thời gian sắp đến.

Cụ thể, dự toán chi ngân sách của UBND quận, phường được bố trí như khoản dự phòng ngân sách (chưa phân bổ từ 2% đến 4% tổng chi ngân sách quận, phường) để thực hiện chi phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, cứu đói, nhiệm vụ quan trọng về quốc phòng, an ninh và các nhiệm vụ cần thiết khác mà chưa được dự toán.

Đồng thời, được bố trí quỹ thi đua khen thưởng từ nguồn ngân sách Nhà nước hàng năm với mức tối đa bằng 1% chi ngân sách thường xuyên quận, phường. “Có được quy định này sẽ giải quyết vấn đề đặt ra trước mắt của chính quyền cấp quận, phường trong quá trình quản lý Nhà nước ở địa phương; để vận hành của cấp chính quyền trên dưới thông suốt hơn”, đại biểu Tuấn nói.

Theo đại biểu Lương Công Tuấn, khi thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị, quận, phường trở thành đơn vị dự toán ngân sách nên không còn nguồn tăng thu, kết dư ngân sách, dự phòng ngân sách, thậm chí quỹ thi đua khen thưởng cũng không còn. Trong khi đó, nhiều việc phát sinh, đột xuất ở cơ sở mà cơ chế điều chỉnh dự toán ngân sách theo quy định hiện nay không thể kịp thời.

Ngoài ra, kiến nghị Trung ương cho phép thành phố thực hiện cơ chế tạo nguồn thực hiện cải cách tiền lương theo quy định.

Sau khi ngân sách thành phố bảo đảm đủ nguồn thực hiện cải cách tiền lương và các chính sách an sinh xã hội cho cả thời kỳ ổn định ngân sách theo quy định của cấp có thẩm quyền, HĐND thành phố được quyết định sử dụng nguồn cải cách tiền lương còn dư của ngân sách thành phố để chi thu nhập bình quân tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức làm việc trong các cơ quan của hệ thống chính trị do thành phố quản lý với mức không quá 0,8 lần mức lương ngạch bậc, chức vụ hoặc mức lương theo vị trí việc làm, chức danh, chức vụ lãnh đạo.

Đại biểu Lương Công Tuấn phát biểu thảo luận. Ảnh PV

Đại biểu Lương Công Tuấn nhấn mạnh, Covid-19 đã làm cho thành phố tụt lại khoảng 3 năm, đời sống nhân dân bị ảnh hưởng rất nhiều. Trong khi đó, mục tiêu đề ra đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 theo Nghị quyết số 43-NQ/TW của Bộ Chính trị cách kết quả hiện tại rất xa. Chính vì vậy, phát huy nội lực, tranh thủ ngoại lực để thu hút đầu tư, việc có cơ chế hỗ trợ của Trung ương là rất quan trọng để thành phố phát triển nhanh hơn, đột phát và bền vững hơn.

Ngoài đề xuất trước mắt nêu trên, đại biểu Tuấn đề nghị UBND thành phố tiếp tục nghiên cứu, tìm hiểu các cơ chế đặc thù của Thành phố Hồ Chí Minh, Hải phòng, Khánh Hòa… mà có tính tương đồng với thành phố Đà Nẵng để đề xuất Trung ương có các cơ chế, chính sách đặc thù cụ thể khác để thành phố Đà Nẵng tiếp tục thực hiện có hiệu quả mô chính quyền đô thị, cũng như giúp cho thành phố Đà Nẵng đạt được mục tiêu đề ra đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 theo Nghị quyết Nghị quyết 43-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Hạn chế tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm

Thảo luận Đề án phân cấp ủy quyền của UBND thành phố gắn với thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị trên địa bàn thành phố, ĐB Lê Phú Nguyện, Phó Giám đốc Sở Nội vụ cho biết, từ khi thí điểm chính quyền đô thị đến nay, HĐND thành phố đã có nhiều cách làm mới như giám sát, tiếp xúc cử tri theo chuyên đề, theo đối tượng..., giúp hiệu quả giám sát cao hơn, sát thực tế đời sống người dân hơn, bảo đảm tốt hơn quyền lợi của người dân thành phố.

Bên cạnh đó, còn có vai trò của các cấp ủy và MTTQ Việt Nam các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo và giám sát xã hội đối với các cấp chính quyền, nhất là ở quận, phường.

Khi thí điểm tổ chức chính quyền đô thị, HĐND thành phố đã thực hiện tốt chức năng đại diện, chức năng quyết định và chức năng giám sát quyền lực nhà nước ở địa phương khi không còn HĐND quận, phường.
“Điều này là hết sức quan trọng khi đánh giá, vì nó cho chúng ta chi dấu so sánh, nhận định về sự phù hợp giữa quy mô, yêu cầu quản lý đô thị với cách thức cấu trúc, thiết kế hệ thống cơ quan quyền lực nhà nước địa phương ở thành phố, trước và sau thí điểm”, ông Nguyện nhấn mạnh.

Theo ông Nguyện, thực hiện thí điểm tổ chức chính quyền đô thị, UBND thành phố đã ban hành đề án phân cấp, ủy quyền, qua đó góp phần đổi mới hoạt động của UBND thành phố, giảm rất nhiều công việc cụ thể, sự vụ của Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và tập thể UBND thành phố.

Đồng thời, phát huy vai trò, đề cao trách nhiệm, làm rõ hơn quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các giám đốc sở, ngành, chủ tịch UBND các quận, huyện trong việc quản lý nhà nước theo lĩnh vực và địa bản của mình; bảo đảm nguyên tắc cấp nào làm cấp đó quyết định và chịu trách nhiệm, một việc không quá 2 cấp quản lý chịu trách nhiệm theo đúng định hướng; góp phần hạn chế tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, nhất là đẩy việc lên lãnh đạo UBND thành phố.

Đặc biệt, điểm mới về cơ chế hoạt động công vụ lần này là UBND quận, phường hoạt động theo cơ chế thủ trưởng, chủ tịch UBND quận, phường quyết định và chịu trách nhiệm, không biểu quyết, lệ thuộc quá nhiều vào tập thể như trước đây; đề cao, làm rõ trách nhiệm cá nhân để nâng cao hiệu quả quản lý hành chính nhà nước. Đây là cơ sở thực tiễn rất quan trọng khi đánh giá thí điểm.

Về công chức và chế độ công vụ, đây là lĩnh vực có nhiều đổi mới như cơ chế công chức phường thuộc biên chế và quản lý công chức quận tạo cơ sở cho việc chuẩn hóa, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức phường; tạo sự chủ động, linh hoạt trong công tác cán bộ giữa quận, phường.

Đây là lần đầu tiên chúng ta có được hệ thống công chức đồng bộ, liên thông từ thành phố đến quận, phường. Công chức phường có cơ hội phát triển rộng hơn, tốt hơn.

Theo ông Nguyện, bên cạnh những kết quả đạt được, còn có một số khó khăn, chủ yếu là lĩnh vực đầu tư và tài chính. Thành phố cần có giải pháp, nghiên cứu áp dụng cơ chế ủy quyền để tạo sự chủ động cho địa phương; cần có giải pháp vận dụng hợp lý cơ chế dự toán để địa phương giải quyết kịp thời yêu cầu phát sinh.

Đại biểu Lê Phú Nguyện phát biểu thảo luận. Ảnh PV

Theo Chủ tịch HĐND thành phố Lương Nguyễn Minh Triết, phân tích các điểm ưu việt của mô hình chính quyền đô thị trong 3 năm thí điểm thì có khá nhiều điểm ưu việt. Trong đó, kể cả câu chuyện quản lí tài chính ngân sách, làm minh bạch, kịp thời, chất lượng kiểm toán cao, hiệu quả trong sử dụng ngân sách.

Qua giám sát, các địa phương đề nghị thành lập lại HĐND quận, để các quận trở thành cấp ngân sách như trước đây, giúp quận chủ động trong điều hành những vấn đề phát sinh. Tuy nhiên, làm chính quyền đô thị thì mới có chính sách đặc thù. Nếu bỏ thí điểm, quay trở lại chính quyền địa phương, chắc chắn Trung ương sẽ không cho thành phố cơ chế đặc thù.

“Cho nên, câu chuyện quan trọng là có mô hình chính quyền đô thị thì chúng ta tiếp tục đề xuất được cơ chế chính sách đặc thù. Thành phố có thể nghiên cứu học hỏi, vận dụng và định mức được từ cơ chế đặc thù Trung ương vừa thông qua cho các địa phương khác”, Chủ tịch HĐND thành phố Lương Nguyễn Minh Triết nhấn mạnh.

NHÓM PHÓNG VIÊN